Toplumlarda bir şekilde mutlaka var olan ve maalesef sıfırlanamayan bir durum olan suç ve suç işleme ile ilgili olarak ansiklopedik bilgiler.
Toplumun düzenini bozduğu için kanunla cezalandırılan davranışlara «suç» denir. Kanunsuz ceza olmayacağı gibi, kanunda unsurları, cezası yazılı olmayan hareketler de suç teşkil etmez.
Suçlar çeşitli açılardan sınıflandırılır. Başlıcaları şunlardır:
Suçlar, ağırlıklarına göre; «çok ağır» (cinayet), «ağır» (cünha), «hafif» (kabahat) diye derecelendirilir. Birincilere ağır ceza mahkemeleri, ikincilere asliye mahkemeleri, üçüncülere de sulh mahkemeleri bakar.
Suçları, ağırlıkları bakımından, «cürüm» ve «kabahat» diye ikiye ayıran ceza kanunları da vardır. İkili taksim taraftarları, suçlunun kasıt ve niyetine göre yapılan bu ayırımın daha ilmi olduğunu ileri sürerler. Türk Ceza Kanunu da bu ayırıma uymuştur.
Cürüm. — Suçlunun cezalandırılması, o işi yaparken suç işlemek kastinin bulunmasına bağlıdır.
Kabahat. — Kasti olmayan suçlardır. Kabahate teşebbüs cezalandırılmaz. Ceza Kanunumuza göre, cürümlere karşı ölüm, ağır hapis, hapis, sürgün, ağır para cezası; kabahatlere karşı hafif hapis, hafif para cezası, bir mesleğin, sanatın yaptırılmaması cezaları verilir.
Meşhut Suçlar. — İşlendiği görülen, henüz işlenen, işlenmesinden hemen sonra faili yakalanan suçlara, «meşhut suçlar» (suçüstü) denilir. Bu tarifin dışında kalanlar, «meşhut olmayan» suçlardır. Meşhut suçların muhakeme usulü özel bir kanuna tabidir.
Siyasi Suçlar. — Devletin iç ve dış güvenliğini, siyasi düzenini bozan fiillere, «siyasi suçlar» denir. Bunların dışında kalanlar, «adi suçlar»dır. Siyasi suçlar da,
a) Sırf siyasi suçlar;
b) Nisbî siyasi suçlar olarak ayrılır.
Failin çiğnediği hak ve menfaat, devletin siyasi düzeniyle ilgiliyse, ya da bu düzenin bozulması sonucunu doğuruyorsa, failin gayesi siyasi bir sonuç elde etmekse, ortada «sırf siyasi suç» vardır. Adi bir suçun siyasi gayeyle işlenmesi haline «nisbî siyasi suç» denir (Devlet başkanına suikast gibi).
