Sulak Alan Nedir? Sulak alan tipleri ve özellikleri nelerdir;? Sulak alanlar hakkında bilgi.
Sulak alanlar, yağmur ve kar suyunun alçak havzalara dolarak oluşturduğu göller ve nehirler veya bataklık benzeri rutubetli ve çamurlu alanlardır. Sulak alanlar çok sayıda bitki ve hayvan barındırır, insanlara yararı çok büyüktür. Örneğin dünyada yakalanan balıkların üçte ikisi yaşamlarına sulak alanlarda başlar.
Sulak alanlar daima değişmektedir. Sulak alan bitkileri büyümeye başladığında yavaş yavaş toprağı geliştirerek istikrarlı bir hâle getirirler ve sonunda karada yetişen bitkiler nedeniyle farklılaşırlar. Aynı şekilde kıyılar boyunca uzanan tuz bataklıkları zamanla denize kayar. Sulak alanlar alüvyonla doldukça doğal olarak ortadan kalkar, ancak başka yerlerde yeni sulak alanlar oluşur.
Sulak alan tipleri
Birçok farklı tür sulak alan vardır. Bazıları doğal olarak oluşurken bazıları insanların aktiviteleri sonucunda gelişir.
Nehirler geniş ovaların üzerlerinde kıvrılırken yavaş hareket eden suda bulunan toprak ve kaya partikülleri (tortu) üst üste yığılır. Böylece zamanla çamurlu alanlar oluşur. Aynı şekilde bu yerlerde bataklıklar ya da bataklık gölleri oluşabilir. Nehirlerin denizle buluştuğu haliçlerin kıyılarında çamur birikebilir. Büyük nehirlerin ağzında çamur çok büyük yelpaze şeklinde deltalar oluşturur. Burada, tuzlu deniz suyunun arada sırada basmasıyla baş edebilen bitkiler yetişir. Bu durum çamurda avlanan birçok kuşa ve başka hayvanlara yurt olan tuzlu bataklıklar oluşturur.
Bazı tropikal denizlerin kıyıları mangrov bataklıklarıyla süslüdür. Mangrovlar ıslak ve tuzlu toprağa uyum sağlamış ağaçlardır. Kökleri çamurdan dışarı çıkar. Bu kökler sayesinde bitkiler havadan oksijen alır; çünkü çamurda çok az oksijen vardır. Mangrov bataklıkları birçok farklı hayvana yuvadır. Yengeçler çamurda dolanarak bitki ve hayvan ölülerini ya da artıklarını yer. Ölü mangrov yapraklarıyla zenginleşen çamurda milyonlarca minik canlı yaşar. Sıcak ve sığ sular timsahlarla leylek, ibis ve balıkçıl gibi kuşlar tarafından avlanan birçok okyanus balığının yavruları için yuvadır.
Dünyanın daha serin kısımlarındaki geniş alanlar turbalık arazilerle kaplıdır. Bunlar, su dolu arazilerde yetişebilen bataklık yosunu denen bitkiler tarafından oluşturulur. Bataklık yosunları büyüdükçe doğal bir sünger gibi yapraklarındaki suyu yakalar. Turbalık arazilerin su dolu toprağında bitkiler çürümez. Bataklık yosunları birikir ve turba denen süngerimsi bir madde oluşturur. Turba arazileri birçok kuş ve böcek için önemli bölgelerdir.
Bazı sulak alanlar insan eliyle yapılır. Kullanılmayan moloz ve kum çukurları suyla dolar ve sınırlarında bataklıklar gelişir. Bunların birçoğu değerli doğal rezervler yaratır. Sıcak ülkelerde pirinç yetiştirmek için yapılan su basmış çeltik tarlaları balıklara, beyaz balıkçıllara ve diğer su kuşlarına yuvadır.
