Heterojen karışımların süzme yöntemi ile ayrılması nedir, nasıl yapılır? Süzme yöntemi ile karışımları ayırma örnekleri, hakkında bilgi.
Süzme Yöntemi İle Ayırma Nedir?
Bir katının gaz veya sıvı içerisinde dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardan katı taneciklerini ayırmak için süzme yöntemi uygulanır. Süzme işlemleri için süzgeç adı verilen kağıt veya diğer malzemelerden yapılmış araçlar kullanılır.
Kaynak: pixabay.com
***Süzgeçler sıvı veya gaz içinde dağılmış bulunan katı taneciklerini tutan araçlardır. Süzgeçlere filtre de denir.
Sıvıda veya gazda heterojen olarak dağılmış hâlde bulunan katı taneciklerinin bir süzgeç yardımıyla ayrılması işlemine süzme denir.
Süzme işleminde sıvı veya gaz süzgeçten geçer. Ayrılmak istenen katı tanecikler süzgecin üzerinde kalır. Örneğin, suda pişirilen makarnanın sudan ayrılması süzme işlemi ile yapılır. Makarna suyu ile beraber süzgece dökülür. Su süzgeçin deliklerinden akar gider. Makarna süzgeçte kalır.
Çamurlu su, tebeşir tozu su gibi dağılan katı taneciklerinin boyutu küçüldükçe gözeneklerinin çapı daha küçük süzgeçler kullanılır. Örneğin çamurlu sudan çamuru ayırmak için süzgeç kağıdı kullanılabilir. Süzgeç kağıdı farklı boyutta gözle görülemeyecek kadar küçük gözeneklere sahip kağıttan yapılmış süzme araçlarıdır. Süzülecek katı taneciğin boyutuna göre uygun süzgeç kağıtları kullanılır.
Çamur taneciklerinden daha küçük gözenekli bir süzgeç kâğıdı bir huniye yerleştirilir. Daha sonra huni bir sacayağın ortasına yerleştirilerek altına bir beherglas konur. Karışım süzgeç kâğıdı üzerine dökülerek süzülür. Çamur kâğıdın üzerinde kalır. Kâğıttan geçen su ise alttaki beherglasta toplanır.
***Süzgeç kağıdından geçerek alttaki kapta toplanan sıvı maddeye süzüntü adı verilir
Evlerimizde kullandığımız musluk suları barajlarda ilk önce büyüklükleri farklı çakıl ve kum taneciklerinden oluşan tabaklardan geçirilerek süzülür. Böylelikle su katı taneciklerden temizlenir. Daha sonra kimyasal ve biyolojik olarak temizlenen su şehrin su şebekesine verilir. Yer altı suları da yer altındaki değişik kum tabakalarından geçerek temizlenir. Böylelikle su berrak ve temiz hâlde yeryüzüne çıkarak su kaynağını oluşturur.
Gaz içerisinde dağılmış olan katı tanecikleri de süzme ile ayrılabilir. Örneğin araçlarda ve klimalarda kullanılan hava filtreleri, süpürge torbaları ve işçilerin kullandığı toz maskeleri havayı süzerek toz ve benzeri katı taneciklerden temizler.
***Hava filtresi arabalarda havayı toz ve diğer taneciklerden temizlemek için kullanılır.
***Tozlu ortamda çalışan insanlar havadaki tozları süzmesi için maske takarlar.
***Süzme yoğurt bir torbanın süzgeç olarak kulllanılmasıyla yoğurttaki fazla suyun süzülmesiyle elde edilir.
***Süpürge torbaları emilen havadaki tozları tutarak havayı tozlardan ayırır.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Diyaliz
İnsan vücudunda kandaki artık maddeler ve fazla su böbrekler yardımı ile dışarı atılır. Fakat böbrekler fonksiyonlarını tam olarak yerine getirmediğinde kan temizlenemez ve bu artık maddeler ile fazla su kalır. Bunun sonucunda vücutta farklı rahatsızlıklar ortaya çıkar.
Böbrek yetmezliği veya bozukluklarında kandaki atıkları ve fazla suyu ayırmak için diyaliz adı verilen yöntem ve bu yöntemle çalışan diyaliz makineleri kullanılır. Diyaliz yönteminde tanecik büyüklüklerinin farklılığından yararlanılmaktadır.
Diyaliz : Kan gibi koloit karışımlarının yarı geçirken zarlar yardımıyla süzülmesi işlemidir.
Diyaliz makinelerinde kan ve diyaliz sıvısı yarı geçirgen bir zarla ayrılmıştır. Kan diyaliz makinesindeki tüplerden geçerken zararlı maddeler yarı geçirgen zar içinden diyaliz sıvısına geçer. Kandaki diğer gerekli maddeler diyalize uğramadan kanda kalır. Böylece kirli kan zararlı atıklardan arınırken, kan kendi özelliğini korumuş olur. Daha sonra temizlenmiş kan tekrar vücuda verilir.
