Tanzimat Fermanı Nedir? (Kısaca)

Türk tarihinin önemli adımlarından birisi olan Tanzimat Fermanı ile ilgili genel ve kısaca bilgiler veren yazımız.

Osmanlı İmparatorluğu tarihinde Tanzimat Devri’ni açan fermandır. Abdülmecit‘in imzaladığı bu fermanı, gerçekte dış işleri bakanı Mustafa Reşit Paşa kaleme almıştı. Gülhane’ de okunduğu için «Gülhane Hatt-ı Hümayunu» diye de anılır.

3 Kasım 1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nin tarihinde yeni bir devir açmıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk yazılı anayasası olan bu önemli belge, vatandaşın ana haklarını devletin teminatı altına alıyordu. Bu fermana göre mahkeme kararı olmaksızın ne padişah, ne hiçbir vezir, her hangi bir vatandaşı idam ettiremeyecek, süremiyecek, cezalandıramıyacaktı.

Kanunun emretmediği hiçbir vergi toplanamayacak, vatandaşa angarya mahiyetinde hiçbir şey yaptırılamayacak, mal emniyeti tamamen kurulacaktı. Vatandaşın, din, ırk farkı gözetilmeksizin her türlü insanlık hakkı, bu fermanın teminatı altındaydı. Tanzimattan sonra birçok ıslahat hareketlerine girişildi.

Tanzimat devri 1839-1878 arasında 39 yıl sürdü. Rus Savaşı’ndan sonra II. Abdülhamit, sorumlu hükümet usulünü bıraktı, idareyi şahsen eline aldı, devlet Babıâli’den değil, Saray’dan, Yıldız’dan yönetilmeye başlandı, böylece Tanzimat Devri sona erdi.