Tarih biliminin sınıflandırılması, kısaca tasnifi. Tarihin bölümlenmesi hakkında özet bilgi.
TARİHİN BÖLÜMLENMESİ (TASNİFİ)
Varoluşundan bugüne, insanlığın tarihini bir bütün halinde inceleyip öğrenebilmek oldukça güçtür.
Bu nedenle tarih bölümlere ayrılarak incelenir.
a) Zamana Göre Bölümleme
• Buna, uzunluğuna taksim de denir.
• Bu bölümlemede tarih, kronolojik dilimlere, çağlara ayrılır.
-İlk Çağ
– Orta Çağ
– Yeni Çağ … gibi
• Bu biçimde ayırma kullanışlı, hatta kaçınılmaz,
ancak; tartışmalıdır.
Çünkü bütün dünyanın kabul edebileceği geçerli taksimler ortaya konabilmiş değildir.
Şu anda tarihte belirlenmiş olan çağlar,
• Akdeniz Havzası ile
• Batı Avrupa’nın
tarihsel gerçekliğine uygun düşmektedir. Hint, Japon ya da Çin kültürleri için sadece Avrupa ve Akdeniz Havzası’ndaki önemli olaylara dayalı bir bölümleme fazla bir şey ifade etmemektedir.
b) Mekâna (Yere) Göre Bölümleme
• Buna, genişliğine bölümleme ya da coğrafi taksim de denir.
• Bu bölümlemede kıtaların, ülkelerin, şehirlerin hattâ köylerin tarihi söz konusudur.
Avrupa Tarihi
Asya Tarihi
Türkiye Tarihi
Ankara Tarihi … gibi.
• Bu tarihlerin de asıl amacı insanlığın genel tarihine ulaşmaktır. Çünkü tarihi, sadece yerel tarihe indirgemek (parçayı bütünden koparmak olduğundan) hiçbir zaman bizi sağlıklı bir sonuca ulaştırmaz.
• Günümüzde hemen hemen bütün ülkeler milli tarihlerini, dünya tarihi çerçevesine yerleştirerek öğretmektedirler.
c) Konuya Göre Bölümleme
• Buna analitik (çözümleyici) ya da derinliğine bölümleme denir.
• Bu bölümlemede toplumların değişik yönlerinin incelenmesi sözkonusudur :
Sanat Tarihi
iktisat Tarihi
Düşünce Tarihi
Bilim Tarihi … gibi.
• Bu tür incelemelerin de büyük yararı olmakla birlikte, incelenen alanın açık ve kesin bir biçimde sınırlandırılamaması bazı sorunlar yaratmaktadır.
Sözgelimi dinî tarihi, sosyal tarihten ayırmak mümkün değildir.
Not : Bu üç bölümleme de bütünü bozucu bir nitelik taşır. Bu nedenle araştırma ve incelemeyi kolaylaştırma yararları dışında mutlak bir değerleri yoktur.
Bu nedenle bu bölümlemeler sayesinde elde edilen bilgilerin, mutlaka bütün bir tarih bilinci içinde değerlendirilmesi gerekir.
