Tariz Sanatı Özellikleri ve Örnekleri

0
Advertisement

Tariz nedir? Edebi sanatlardan tariz sanatının özellikleri, çeşitleri nelerdir? Tariz sanatı örnekleri.

TARİZ;Üzüntü, öfke, intikam gibi duyguların tesiriyle ortaya çıkar. Kişiyle alay etmek, kişiyi küçük düşürmek, yermek ve iğnelemek amacıyla yapılır. Bunu yaparken de söylenen sözün tam tersi bir anlam kastedilir.

Ta’riz sanatında genellikle olumsuz olan bir durum olumlu olarak gösterilmektedir. Bu yüzden cümleye muhatap olan kişi, kastedilen anlama karşı çıkamaz. Bundan dolayı söylenen söz tam hedefini bulur.

Ta’riz sanatı ile kinaye sanatı birbirine karıştırılabilir:

1. Kinaye sanatı: Bir sözün, hem gerçek hem de mecaz anlamını kapsamasıdır, asıl kastedilmek istenen ise mecaz anlamdır.

2. Ta’riz sanatında, bir sözün ne mecaz ne de gerçek anlamda kullanılmasının önemi vardır. Asıl önemli olan unsur. Cümlenin anlamının tam tersini anlatmaktır.

Advertisement

ÖRNEKLER:

a. Çok şişman birisi için: “Kemikleri görünüyor” denmesi.

b. Konuşmaktan sıkılan birisi için:

“Konuşmaya başladı mı susturamazsınız” denmesi.

c. Kitap okumayı sevmeyen birisi için: “Kitap okumayı çok sever” denmesi.

ç. Bulaşıkları yıkarken bardakları kıran kıza annesinin:

Advertisement

“Aferin kızım, bulaşıkları pırıl pırıl yapmışsın” demesi.

d. Tembel birisi için:

“Çok çalışkan” denmesi.

e. Yerli yersiz konuşan birisi için:

“Konuşulacak yeri çok iyi bilir” denmesi gibi…

Ta’riz sanatına şair Huzuri’nin “Ters Öğüt Destanı” güzel bir örnek olur:

TERS ÖĞÜT DESTANI

Bir nasihatim var, zamana uygun
Tut sözümü yattıkça yat uyanma
Meşhur bir kelamdır, sen kazan sen ye
El için yok yere ateşte yanma

Her nere gidersen eyle talanı
Öyle yap ki ağlatasın güleni
Bir saatte söyle yüzbin yalanı
El bir doğru söz söylerse inanma

Huzuri neylersin dünya rifatin
Kesme doğruluktan meyi ü rağbetin
Cenab-ı Mevla’nın işte izzetin
Her şaşkın sözün duyup sulanma.

HUZURİ

Advertisement


Leave A Reply