Tayland ile ilgili bilgi, başkenti, yönetim biçimi, ekonomisi, haritası, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu, tarihi hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
TAYLAND;
- Yüzölçümü: 513.115 km2.
- Başkenti: Bangkok.
- Dil: Tayca, İngilizce.
- Din: Theravada Budizmi (% 95), Müslüman (% 4), Hristiyan ve Hindu (% 1).
- Para birimi: 1 baht = 100 stang.
- Başlıca kentleri: Çiang Mai, Kon Kaen, Hat Yai, Nakon Savang, Nakan Ratisama.
Güneydoğu Asya’da devlettir. Eski adı Siyam Krallığı olan ülke; batı ve kuzeybatıdan Myanmar Birliği (eski Birmanya), kuzeydoğu ve doğudan Laos, güneydoğudan Kamboçya, güneyden Malaysiya, güneybatıdan Andaman Denizi ile çevrilidir. Kra Kıstağı ile, Malaya Yarımadası’na bağlanan güneydoğu bölümünün, doğuda Siyam Körfezi, batıdan Andaman Denizi’ne kıyısı vardır.
Yüzey Şekilleri;
Ülkenin iç kesiminin ayırdedici özelliği, alüvyonlu topraklardan oluşan geniş düzlüktür. Bu ovanın sulan, Çao Praya (Menam Irmağı) ve kollarında toplanır. Üç yönü (çevresi) yüksek tepelerle çevrili ovanın kuzeyinde, Tayland’ın en yüksek dağı Intanon’un (2.595 m) bulunduğu sıradağlar ve ırmaklar tarafından parçalanmış sık ormanlık bir yayla yükselir. Sıradağlar, Myanmar Birliği sının boyunca güneye, Kra Kıstağı’na doğru uzanır. Doğuda, Mekong Irmağı ile Laos’tan ayrılan kurak, verimsiz ve tabak biçimindeki Korat Yaylası yer alır. Bu bölge, güneyde Bantat Dağlan ve Dangrek Sıradağları, batıda Dong Paya Yen ve Tiu Kao Petçabun sıradağlarıyla çevrelenir. Kuzeydoğuda bir dizi küçük göl, fazla sularını Çi Irmağı’na boşaltır.
İklim;
Yıl boyunca yağmurları Malaya Yarımadası dışında kalan yerlerde iklim, büyük ölçüde muson rüzgârlarının etkisinde olup ılımandır. Buralarda yıllık yağışın hemen tümü, muson rüzgârlarının estiği mayıs-eylül döneminde düşer, daha sonra şubata kadar süren ılıman mevsim başlar. En sıcak aylar sıcaklığın genellikle 36°C’ye ulaştığı mart ve nisan aylardır. Sıcaklık, yağmurlu aylarda 22°C’ye kadar düşer. Batı, güney ve yüksek bölgelerin büyük bölümü yılda 2.000 mm’nin üstünde yağmur alırken, alçak yerler, özellikle orta ve doğu bölgelerinde bu değer 1.200-1.300 mm’ye düşer.
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;
Batıda sıradağlar, Kara Kıstağı ve doğu bölgesinin etekleri çok sık ağaçlı tropikal ormanlarla kaplıdır. Kuzeyde yaylalar ise genellikle ceviz gibi sert ağaçların yoğun olduğu muson ormanlarıyla örtülüdür. Kurak doğu bölgesinin tipik bitki örtüsü çalılık fundalıklardır. Tarıma elverişli hale getirilmiş olan orta bölgedeki ovada, orman bulunmayan yerlerde olduğu gibi, bambu kamışı, palmiyeler egemendir. Az sayıda gergedan, tapir, fil, antilop, lemur dışında vahşi memeli hayvan pek görülmez.
Kaynak: pixabay.com
Ekonomi;
Tarım: Yaklaşık % 34’ü ekime elverişli olan toprakların büyük bölümü, aileler tarafından ilkel araç, gereç ve yöntemlerle çok yoğun biçimde işletilir. Ülkenin başlıca besin kaynağı olein pirincin üretiminde verim, genellikle düşüktür. Ürünün çoğu dış ülkelere satılır. Pirinç, en çok orta bölgedeki ovalarda yetiştirilir. Şekerkamışı, manyok, kauçuk, pamuk, çay, kahve, mısır, yerfıstığı, fasulye, tütün, kenaf, muz, hindistancevizi, ananas, öteki başlıca tarımsal ürünlerdir.
Hayvancılık: Canlı hayvanlardan en çok yetiştirilenler yabanöküzü, sığır, domuz ve kümes hayvanlarıdır. Filler ağır yük taşımacılığında kullanılır. Balıkçılık, ekonomik açıdan büyük önem taşır. 200 bin tonu iç sularda olmak üzere, toplam balık ve kabuklu deniz hayvanlarının yıllık üretimi 2.4 milyon tondur.
Endüstri: Madenler, tarım ve orman ürünleri, endüstriye hammadde sağlar.Şeker, çimento, dokuma, demir, petrol arıtma, kauçuk, lastik, otomotiv, sigara, içki, besin, temel endüstri dallandır. Endüstri kuruluşlarının büyük bölümü Bangkok ve çevresinde toplanmıştır. Yıllık elektrik enerjisi üretimi, hidroelektrik, termik ve akaryakıtla çalışan santrallardan sağlanır.
Doğal Kaynaklar: Ülkede zengin maden yatakları vardır. Madenlerden sağlanan gelirin % 85’ini karşılayan kalay, bunlardan en önemlisidir. Sayıları 600′ ü aşan kalay yatakları son yıllarda tükenmeye yüz tutmuştur. Demir, manganez, antimon, tungsten, çinko, kurşun, bakır, molibden, linyit, öteki önemli doğal kaynaklardır. Yüzölçümün % 25’ini kaplayan ormanlardan, ticaret değeri yüksek 3.5 milyon m3 ürün elde edilir. Tayland Körfezi açıklarındaki kuyulardan, iç tüketimin % 15’ini karşılayan ham petrol çıkarılır.
Kaynak: pixabay.com
Tayland Tarihi
Günümüzde Tay adıyla bilinen halk topluluğu, İS 10. yüzyılda bulundukları Çin’in Yunnan Bölgesi’nden ayrılıp küçük gruplar halinde bugünkü Tayland’ı içine alan Çinhindi Yarımadası’na doğru inip yerleştiler. 13. yüzyıl başlarında yarımadanın kuzeyinde başkenti Sakhotay olan bir Tay Krallığı kuruldu. Aynı yüzyılın sonlarına doğru, başkenti, bugünkü Bangkok yakınlarında bulunan Ayuttaya’ya taşıyan Taylar, Khmer halkını Angkor’dan sürerek, ülke sınırlarını genişletmeyi başardılar. Ancak, bugünkü Kamboçya’ya göç eden Khmer ve Burmaklarla yapılan savaşlar, 1767’de Ayuttaya Kenti’nin yıkılması ve Tay kralının ülkeyi ele geçiren Burmalı savaşçılar tarafından öldürülmesiyle sonuçlandı.
Tahtı ele geçiren Çin kökenli General Tak Sin 1782’de, akli dengesini yitirince, tahta geçen General Çakri, Tay Kralı I. Rama adını alarak Bangkok’ta yeni bir başkent kurdu. Tayland tahtı, bugün de Rama soyundan gelen kralların elindedir. Tayland, 19. yüzyıl sonlarında Laos ile Kamboçya’nın bir bölümünü Fransızlara bırakmak zorunda kaldı. 1932’de gerçekleştirilen kansız bir devrim sonunda, kralın yetkileri sınırlandınldı ve 1939′ da ülkenin Siyam olan adı Tayland olarak değiştirildi, ikinci Dünya Savaşı’nda, Japonya’nın yanında savaşıp yenik düşen Tayland, savaş tazminatı yerine, savaş sırasında ülkesine katmış olduğu Laos, Kamboçya, Burma (Birmanya) ve Malezya (Malaysiya) topraklarını geri vermek zorunda kaldı.
2. Dünya Savaşı Sonrası
Kral Ananda Mahidol’un ölümü (Haziran 1946) üzerine yerine, kardeşi Bhamibol Adulyadej (Roma IX) geçti. Demokratik rejime, 1947’de girişilen bir askeri darbeyle son verildi. Savaş döneminin başkanı Mareşal Pibul Songgram yeniden başa geçti. 1950’de, Kore Savaşı‘nda Batının yanında yer alan Tayland, merkezi Bangkok’da bulunan SEATO kurucu üyeliğinin yanı sıra, Colombo Planı’na katıldı. 1957’de gerçekleştirilen yeni bir askeri darbeyle Mareşal Sarit Thanarat yönetime el koydu. Yeni seçimlere gidildikten kısa süre sonra sıkıyönetim ilan edilerek parti ve örgütler kapatıldı. 1963’te, Sarit’in ölümünden sonra başbakanlık görevini üstlenen Mareşal Thanom Kittikaçorn döneminde, Tayland önemli ekonomik ve sosyal gelişmelere sahne oldu.
1971’de, anayasanın askıya alınmasıyla yeni bir sıkıyönetim dönemi başladı. 1973’te çıkan öğrenci ayaklanmaları ve kanlı sokak çatışmaları sonunda, Thanom ülkeden kaçmak zorunda kaldı. Kral, yönetimi, Dr. Sanya Dharmasakti başkanlığında bir geçici hükümete devretti. Nisan 1976’da yeni seçimlere gidildi. Seni ikinci kez koalisyon hükümeti kurdu. Ekim 1976’da ki öğrenci ayaklanmaları sonucu, Amiral Sangrad Çaloryoo komutasındaki bir askeri cunta, Seni’yi görevden alıp yönetime el koydu. Yeni bir anayasa hazırlanarak Thanin Kraiviksiyen başkanlığında sivil bir hükümet kuruldu. Birkaç hafta geçmeden, Kara Kuvvetleri Komutam General Kriangsak Çomanan, Thanin’i etkisiz kılarak başbakan oldu. Yeni anayasa onaylandıktan sonra Nisan 1978’de seçimlere gidildi. Kriangsak, Şubat 1980’de yeni bir hükümet kurarak durumunu sağlamlaştırma yoluna gittiyse de, Bangkok’taki anarşi ortamı ve huzursuzluk üzerine istifa etti.
Mart 1980’de, Milli Savunma Bakanı General Prem Tinsulanonda başkanlığa atandı. 27 Temmuz 1986′ da, genel seçim yapıldı. Genel seçimlerin hiçbir partiye parlamentoda tek başına hükümet kurmaya yetecek bir çoğunluk sağlamadan sonuçlanması üzerine, Prem Tinsulanonda’nın başbakanlığında eski koalisyon hükümeti görevde kaldı. Başbakanlıkta sekizinci yılını dolduran Prem Tinsunalonda’ nın görevden çekilmesi üzerine 24 Temmuz 1988’de yapılan erken seçimlerden sonra Şonhavan, yıllar sonra ilk kez “seçilmiş” bir kimse olarak Ağustos 1988’de başbakanlık koltuğuna oturdu. Ancak, ordu-hükümet çekişmesi, Genelkurmaybaşkanı Sunthorn Kongsompong’un darbesiyle son buldu (13 Şubat 1991).
