Tekhücreli canlılar hangileridir? Tekhücrelilerin özellikleri, üremeleri, yaşam ortamları hakkında bilgi.
Terliksi Hayvan
Tekhücreliler (Birhücreliler); tüm yaşamlarını tek hücre biçiminde sürdüren canlılardır. Tekhücrelilerin canlılar alemi sınıflandırılmasındaki konumları uzun zaman tartışma konusu olmuştur. Günümüzde bir bölümü (bakteriler, birtakım mantar ve suyosunları) bitki; bir bölümü ise (amip, paramesyum, öglena, radiolariya) hayvan olarak kabul edilmiştir.
Genellikle hücresel özelliklerinin benzer yönleri bulunmakla birlikte aralarında çok büyük ayrımlar da yoktur. Başta bakteriler olmak üzere bir bölümünün çekirdek zarları bulunmaz; bu nedenle onlara “prokaryotik hücre” adı verilir. Ötekilerde ise belirgin bir çekirdek zarı vardır ve “ökaryotik hücre” grubuna girerler. Tekhücrelilerin hücre büyüklükleri ancak mikroskopla görülebilecek boyuttadır. Bir hücreliler birçok canlıya göre değişik bazı özellikler taşıdıkları için onların canlıların sınıflandırılmasındaki yerini saptamak oldukça zor olmuştur. Birçokları botanikçiler tarafından bitkisel organizma olarak kabul edilirken zoologlar tarafından hayvansal organizma olarak ele alınmışlardır. Bu tartışma uzun süre sürmüştür. Son yıllarda kimi bilim adamları iki grubun ortasını bularak birhücrelileri “prosista” adı altında ayrı bir grup altında toplamıştır.
Öglena
Birhücreliler şöyle sıralanabilir: bakteriler, bazı mavi yeşil suyosunları; içinde öglenanında (kamçılı hayvan) bulunduğu kamçılılar, terliksi hayvanın içinde olduğu kirpikliler, amiplerin içinde olduğu kökbacaklılar, sporlular, cıvıkmantarlar, yeşil altın sarısı kahverengi, esmer, kırmızı su yosunları, maya mantarları vb.
Birhücrelilerin çoğalmaları genellikle eşeysiz üremeyle gerçekleşir. Bu tür çoğalmalarına amitoz bölünme adı verilir. Birhücrelilerde bu bölünme tipinin değişik biçimleri görülebilir. Örneğin amipte boydan ikiye ayrılmayla, sıtma plazmodyumunda sporlanma, bira mayasında tomurcuklanmayla çoğalma görülür. Genelde çoğalmaları eşeysiz yolla olmakla birlikte terliksi hayvanda olduğu gibi yaşamlarının belli dönemlerinde eşeyli üremeyle çoğaldıkları da görülür. Birhücreli canlılar gereksinmeleri olan besinleri yaşadıkları sulu ortamdan doğrudan geçişme yoluyla alırlar. Hücrenin içinde gerekli parçalanmaya uğratılarak artıklar koful içinde yine doğrudan geçişme yoluyla dışarı atılır. Bu nedenlerle birhücrelilerde ayrıca sindirim ve boşaltım sistemlerine gerek yoktur. Birhücrelilerin oksijen alıp dışarıya karbondioksit vermeleri de geçişme yoluyla olur. Dolaşım ve solunum sistemi de gelişmemiştir. Bir hücrelilerin bir bölümü tek hücreler biçiminde yaşarken bir bölümü yan yana geçerek koloniler oluşturabilirler.
