Tentürdiyot nedir? Tentürdiyot ne işe yarar, nerelerde kullanılır? Tentürdiyodun tehlikesi, zararı var mıdır, hakkında bilgi.
Tentürdiyot; En iyi antiseptik (mikrop öldürücü) ilâçlardan biridir. Bileşimi 7 kısım iyot, 3 kısım potasyum iyodudur, 90 kısım alkoldür. 2/1000 (binde iki) yoğunlukta her mikrobu öldürür; hattâ bundan daha az bir yoğunlukta bile mikropları zararsız hale getirebilir.
Bunun için, bütün yaralanmalarda hemen ilk aklımıza gelen tentürdiyot sürmektir. Böylece, yara yerine bulaşmış olan mikroplar yok edilerek yaranın temiz bir şekilde iyileşmesi sağlanır; bu yapılmazsa yara cerahatlenerek hem iyileşmesi gecikir, hem de bu açık kapıdan daha içerilere, kana, vücudun çeşitli kısımlarına atlayan mikroplar başka hastalıklara, tehlikeli durumlara yol açar. Hele tetanos mikrobu bakımından yaraya hemen tentürdiyot sürülmesi çok faydalı, hayat kurtarıcı bir ilk tedbirdir. Tentürdiyot deriye sürülünce en üstteki hücreleri öldürürse de, derinin derinliklerine doğru da emilir, böylece etkisi daha derinlere kadar gider.
Tentürdiyodun Tehlikesi
Tentürdiyot «sümüksü doku» (mukoza) adı verilen dudak, ağız içi gibi ince dokulara sürülmemelidir, oraları yıpratır, dokuyu öldürür. İçilmesi de tehlikelidir, mideyi, sindirim yollarını örseler, hattâ deler. Kendini öldürmeye kalkan bazı ruh hastaları tentürdiyot içerler. Durum ilk anlarda anlaşılırsa hastaya nişastalı su içirilmesi faydalıdır. Nişastayı ayrıca yumurta akı ile çalkalamak doğru olur. Böylece, iyot nişasta ile, albüminle birleşip zararsız hale gelir.
Bazı kimselerde, çeşitli besinlere, ilâçlara karşı olduğu gibi iyoda karşı da aşırı bir duyarlık (alerji) olabilir, tentürdiyot sürülünce deride birden kabarma, şişme görülür. Şişme soluk borusunda da olursa tehlikelidir. Bunun için, ilk defa tentürdiyot sürülecek kimselere bu bakımdan dikkatli olmalı, önce çok az bir miktar sürerek aşırı bir duyarlık olup olmadığı araştırılmalıdır.
Tentürdiyot kas ağrılarına karşı da kullanılır. Sürüldüğü yerde dolaşımı artırdığı için ağrılı yerlere, dize, ayak bileklerine, sırta, kafes kafes sürülebilir. Soğuk algınlıklarında da sırta bu biçim tentürdiyot sürülmesi faydalıdır.
Evlerdeki ilâç dolabının en başta gelen ilâcı olan tentürdiyot cam kapaklı şişelerde saklanmalıdır. Mantar, lâstik tıpalar kısa zamanda ilâcın etkisiyle yıpranır, ufalanır. Ağzı iyice kapanmayan şişelerden tentürdiyodun alkolü uçar, ilâç koyulaşır, etkisini kaybeder.
Tentürdiyodun göze kaçmamasına çok dikkat etmelidir; yoksa, körlüğe kadar gidebilir.
Boğaz hastalıklarında bir bardak suya birkaç damla tentürdiyot damlatarak yapılacak gargara boğazdaki mikropları öldürürse de bugün artık, tentürdiyotlu gargara yerine, boğazı tahriş etmeyecek antiseptik gargaralar kullanılmaktadır.
Eskiden ameliyatlara hazırlanan operatörler gerek hastanın ameliyat edilecek yerine, gerekse kendi ellerine antiseptik olarak tentürdiyot sürerlerdi, sonradan bulunan birçok antiseptik maddeler tentürdiyodun yerini aldıysa da son zamanlarda denemeler tentürdiyodun üstünlüğünü ortaya koyduğundan, bu ilâç yeniden eski önemini kazanmıştır. Bu bakımdan her evde muhakkak bir şişe tentürdiyot bulundurulmalıdır.
Tentürdiyodun sürüldüğü yeri çok örselememesi isteniyorsa içine gliserin karıştırılmış, daha az yoğun tentürdiyot kullanılır. Özellikle küçük çocuklar için bu tür tentürdiyot kullanılmalıdır.
