Tereyağı nedir? Tereyağı nasıl üretilir, içinde ne bulunur, özellikleri nelerdir? Tereyağı hakkında bilgi.
Tereyağı; inek, koyun, keçi ve manda süt veya kremalarının dinlendirilerek olgunlaştırılmaları ve özel kaplarda, yayıkta çalkalanarak veya özel makinelerde, yağ moleküllerinin bir araya gelmeleri ile elde edilir. İnekten elde edileni sarı, mandanınki beyaz renktedir.
Olgunlaştırılma, sütün veya kremanın bir araya getirilerek uygun bir yerde dinlendirilmesi veya mayalandırılması ile olur.
Krema veya sütte lâktik asit meydana gelmesine neden olan bakteriler harekete geçer ve sütün özel bir koku ve lezzet kazanmasına neden olur. Sütün veya kremanın emülsiyon dengesi bu arada bozulur, yağ moleküllerinin toplanmasına, kitle hâline gelmesine neden olur. Böylece tereyağı elde edilir.
Tereyağı sütten elde edilince geride yağı alınmış süt, yoğurttan elde edilince de yayık ayranı dediğimiz yağı tamamen alınmış yoğurt veya ayran kalır.
Tereyağı %85 yağ ve %15 kazein, su, lâktoz, laktalbumin, laktaglobulin, A ve D vitaminleri, kalsiyum ve diğerlerinden oluşur. Bu %15’lik kısım içinde bulunan maddeler, bakterilerin yağda kısa sürede gelişmesine çok uygun bir ortam hazırlar. İyi saklanmadığı zaman renk bozukluğu, acılık ve kötü koku kazanır. Zaten bu durumda besleyici değerini de kaybetmeye başlamıştır.
Tereyağının özel kokusu, içerisinde bulunan butirinden ileri gelir. Bu özelliği ile de diğer yağlardan kolaylıkla ayırt edilebilir. Hayvansal yağların içerisinde sağlık açısından (hastalar hariç), en çok kullanılabileni tereyağdır. Tereyağın yasaklandığı kişilerde bitkisel yağlara çok az ilâve edilerek lezzet değişikliği yapılabilir.
Tereyağı genelde kahvaltılarda ve yemeklerde kullanılır. Yemeklerde kullanılanlarda içerisindeki su ve proteinli kısımlar eritilerek ayrılır ve yemeklik tereyağı diye karşımıza çıkar. Genellikle yemek reçetelerindeki yağ ölçüsü yemeklik tereyağına göredir. Yemek yaparken kahvaltılık tereyağı kullanılacaksa yağ ölçüsü biraz artırılmalıdır. Halk arasında yağın su ve proteinlerinin ayrılma işlemine çeşitli değişik isimler verilir.
