Thomas Edward Lawrence Kimdir? Arabistanlı Lawrence olarak tüm dünyada bir üne sahip olan Thomas Edward Lawrence hakkında bilgi. Arabistanlı Lawrence kimdir? Hayatı ve dönemi hakkında bilgiler.
Arabistanlı Lawrence (Thomas Edward Lawrence) (Kaynak: wikipedia.org)
Bir İngiliz askeri ve yazarıdır. Birinci Dünya Savaşı sırasındaki maceraları ile dünyada özellikle Türkye’de “Arabistanlı Lawrence” diye tanınır.(d. 15 Ağustos 1888, Tremadoc, Caernarvonshire, Galler – ö. 19 Mayıs 1935, Clouds Hill, Dorset, İngiltere)
T.E. Lawrence Galler Tremadoc’ta 15 Ağustos 1888 yılında doğmuştur. İngiltere Dorset’te 19 Mayıs 1935 tarihinde hayata gözlerini yummuştur. Oxford Üniversitesi’nde arkeoloji ve Yakın Doğu Tarihi okudu. Birinci Dünya Savaşı başladığı zaman İngiliz hükümeti hesabına bir arkeolog olarak çalışıyordu. Savaş sırasında askeri görevini yerine getirmek üzere Mısır’a gönderildi. Daha sonra burada bir İngiliz albayı olarak Araplar’ı Osmanlı hükümetine karşı isyan etmeye teşvik etti. Bu isyanı gerçekleştirebilmek üzere Araplar’la birlikte çalıştı.
Lawrence’ı Araplar bir Arap kahramanı olarak ilan ettiler. İngilizler ise onu madalyalarla taltif ettiler. Bugün dahi çoğu Arap ülkesinde ve ya şehrinde İngilizlerin kendilerine aslında ne kadar büyük kötülük yaptığının hala farkında olmayan Araplar Lawrence’ın isimlerini hotellere, yollara v.s. yerlere vermeye devam etmektedirler.
Lawrence “Arabistan’ın Taçsız Kralı” olarak anılmaya başladı. 1921’de ise Arabistan ve Arap halkı hakkındaki bilgileri ile tecrübeleri göz önünde bulundurularak Lawrence Arabistan’ın idaresi ile ilgili işlerin yönetmenliğine getirildi. 1922’de bu görevinden istifa ederek İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne gönüllü olarak girdi.
Hakkında ileri sürülmekte olan iddialardan dolayı burada da fazla kalamayarak hava kuvvetlerinden tank birliklerine geçti. 1925’te ise yeniden hava kuvvetlerine katılmak istediği için Adını Ross olarak değiştirdi ve bir süre Hindistan’da kaldı. 1935’te İngiltere’de bir motorsiklet kazasında öldü. Hikmetin Yedi Direği adlı anıları taraflı bir görüşle yazılmış fakat buna rağmen oldukça popüler olmuştur.
Lawrence kendi anılarında yüzlerce İngiliz ajanının tarafından yapılmış hemen hemen her şeyi kendine mal etmesi Lowell Thomas’ın Lawrence’ı bir kahraman gibi göstermesi yüzünden haketmediği bir üne kavuşmasını sağladı.
Dİğer yazarlarda bu abartı dolu anılar ve bilgilerden etkilenip aynı yolda eserler üretmesi sebebi ile artık bir fenomene dönüştü. Özellikle 1962 yapımı ve bir kısmı hayal edilerek yazılmış bir senaryoya sahip olan “Arabistanlı Lawrence” filmi ile artık önüne geçilemeyecek bir ün ve şöhrete öldükten çok sonra sahip olmuş oldu.
Kaynak – 2
Thomas Edward Lawrence; İngiliz doğubilimcisi ve casusudur (Galler/ Tremadoc 1888 – Dorset/Bovington Camp 1935).
Tarih ve arkeoloji ile ilgilendi. Arkeolog D. G. Horgarth ile birlikte araştırma gezilerine katıldı. Arapça öğrenmeye önem verdi. Haçlı Kaleleri konulu bir tezle doktora derecesini kazandı.(1911). Savaş gereği askerliğe bağlanıncaya kadar arkeoloji araştırmalarındaki göreviyle Osmanlı topraklarındaki göreviyle Osmanlı topraklarında geniş gözlem olanakları buldu (Gaziantep yöresindeki Kargamış, Filistin dolayları), Kahire’de gizli servis hizmetine girdi (1914). Arabistan gezilerinin verdiği bilgi ve deneylerle Osmanlı Devleti’ne karşı Arapları örgütlemeye çalıştı (Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ile onun oğlu sonraki Irak Kralı Faysal ile işbirliği, 1915-1918). Suriye’nin İngiltere yerine Fransa’ya bağlanması üzerinde düş kırıklığına uğradı (1919). İki kez daha ad ve kimlik değiştirerek (John Hume Ross adıyla hava kuvvetlerinde, 1923′ te Thomas Edward Shaw kimliğiyle) tank birliklerinde yer edinme niyetleri engellenince (1925) hava kuvvetlerindeki göreviyle Hindistan’a gönderildi. 1929’da İngiltere’ye çağrılıp birkaç yıl sonra emekli edildi (1935), bir motosiklet kazasında öldü.Seven Pillars of Wisdom (Bilgeliğin Yeni Dayanağı) adlı savaş anıları ölüm yılında yayımlandı.
Başlıca eserleri: Revolt in the Desert (Çölde Ayaklanma) 1927, Grusader Castles (Haçlı Kaleleri) öl.s. 1936, The Mint (Darphane) öl.s. 1955. Yaşamı ve serüvenleri, çeşitli etki ve tepkilere yol açan bir film konusu oldu: Lawrence Of Arabia (Arabistan’ın Lawrance’i) 1962 (yöneten David Lean, baş rolde Peter O’Toole).
