Topkapı Sarayı ile ilgili olarak genel bilgilerin yer aldığı Topkapı Sarayı ile ilgili temel bilgilerin kısaca paylaşıldığı yazımız.
İstanbul’da, Sarayburnu’nda, yüksek bir tepe üzerinde kurulu bir saraydır. Osmanlı İmparatorluğu dört yüzyıl kadar buradan idare edilmiştir.
Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra, bugünkü Beyazıt’ta, Üniversite’nin bulunduğu yerde bir saray yaptırmış, oraya yerleşmişti. Devletin ileri gelenleri, henüz ele geçirilmiş bir şehirde padişahın şehrin ortasında oturmasının doğru olmayacağını ileri sürmeleri üzerine, Topkapı Sarayı’nın yapılmasına başlandı. Sarayburnu o zamanlar, zeytin ağaçları ile kaplı bir gezinti yeriydi. Once birbirinden ayrı birkaç daire, köşk, havuzlu bahçeler yapıldı; çevresine de duvar çekildi. Eski Saray, padişahların yakınlarına, halayıklara, kalfalara bırakıldı.
Saraya «Topkapı» adının verilmesi, Bizanslılar zamanında İstanbul kalesinin Sarayburnu’nda bulunan kapılarından birinin Topkapı adını taşımasındandır. Sarayın 1478’de tamamlandığı sanılıyor.
Sarayın dördü karaya, üçü de denize bakan yedi büyük kapısı vardı. Saraya daha çok Ayasofya önündeki «Bab-ı Hümayun» denilen kapıdan girilirdi. Bu kapıdan 300 metre kadar içeride Orta Kapı bulunur. Sadrazamlar, Orta Kapı’da attan inip, içeriye yayan girmek zorundaydılar.
Burada «Birinci Yer» denen bir gezinti yeri bulunur. Sağdaki Saray Mutfağı’nda 15.000, hatta 20.000 kişiye yetecek kadar yemek pişirilirdi. Gezinti yerinin sonunda harem kapısı ile, vezirlerin toplandığı Kubbealtı bulunur.
Orta Kapı’dan sonra «Bab-us Seade» de denen Akağalar Kapısı gelir. Bu kısımda Bağdat Köşkü, Kara Mustafa Paşa Köşkü, Mecidiye Köşkü, Revan Odası, Hırka Dairesi, Sünnet Odası, Lâle Bahçesi bulunur.
Bütün bunlar Saray’ın «Selâmlık» kısmını meydana getirirdi. «Harem Dairesi» ise Saray’ın en ilgi çekici köşelerinden biriydi. Burada padişahların anneleri, eşleri, cariyeleri, kalfaları otururdu. Ayrıca, padişahın oturduğu daire de burada bulunurdu. III. Murat’ın yatak odası, Harem Dairesi’nin değil, bütün Topkapı Sarayı’nın en muhteşem yeriydi.
Topkapı Sarayı II. Abdülhamit devrinde enderun ağalarına verilerek, yüzüstü bırakıldı. İmparatorluğun son yıllarında Yıldız ve Dolmabahçe Sarayları önem kazandı. Cumhuriyet devrinde Saray müze haline getirildi. Bugün Topkapı Sarayı, teşhir olunan mücevherleri, nadide porselen takımları, çinileri, sanat değeri çok yüksek eşyaları ile paha biçilmez bir sanat hazinesidir.
