Toplumsal bütünleşme şekilleri nelerdir? Toplumsal bütünleşme örnekleri, açıklamaları, hakkında bilgi.
Toplumsal Bütünleşme Şekilleri
Toplumsal bütünleşme, işlevsel (fonksiyonel) bütünleşme ve manevi değerler etrafında bütünleşme olmak üzere iki yönden ele alınabilir.
• Fonksiyonel Bütünleşme
Fonksiyonel bütünleşme, kültür unsurlarının ve bu unsurlar nedeniyle bir araya gelmiş grup ve kurumların birbirini tamamlayarak bir bütün oluşturma sürecidir. İşlevsel bütünleşme ile toplumun, varlığının, birliğinin, işleyişinin ve sürekliliğinin sağlanması amaçlanır. Bu amaç da ancak toplumsal uzlaşma ile gerçekleştirilebilir. Durkheim’a göre toplumsal bütünleşme, dayanışmayla sağlanır. Toplumdaki birey ve kurumların birbirini tamamlaması olan dayanışma iki şekilde ortaya çıkar: mekanik ve organik dayanışma.
Mekanik dayanışma, benzerlikten meydana gelen dayanışmadır. Mekanik dayanışmanın egemen olduğu toplumlarda insanlar arası farklar azdır. Üretim faaliyetleri birbirine benzediği için insanlar, aynı duygu ve düşüncelere sahip olur ve birbirlerine benzerler. Örneğin; köylerde insanlar genelde tarım ve hayvancılıkla uğraşarak tarlada çalışma, hayvanlara bakma, kışa yiyecek hazırlama gibi benzer işlevleri yerine getirirler. Bu benzer işlevler, bireylerin ortak duygu ve düşünceler etrafında bütünleşmesini sağlar.
Organik dayanışma, farklılaşmanın bir sonucudur. Organik dayanışmanın bulunduğu toplumlarda bireyler de farklı işlevleri gerçekleştirerek birbirlerini tamamlarlar. Organik dayanışma, iş bölümünün bir sonucudur. Nasıl bedendeki çeşitli organlar farklı işlevleri yerine getirerek bir bütün oluşturuyorsa, aynı şekilde bireyler farklı işleri yaparak toplumda bütünleşmeyi sağlarlar.
Durkheim’a göre iş bölümünün nedeni nüfus yoğunluğudur. Bir toplumda nüfus arttıkça, yaşam şartları da zorlaşır. Kaynakların bölüşümü, sağlık, güvenlik gibi konularda yeni sorunlar ortaya çıkar. Bu sorunları çözmek için ise insanlar, çatışma yerine, farklı sorumluluklar yüklenerek bir arada yaşama yoluna giderler. Bireyler, başka işler ve meslekler edinme yoluyla toplumsal yararı sağlamada farklı görevleri yerine getirirler. Böylece bu türden bir toplumsal farklılaşma, toplumsal barışı da beraberinde getirir.
* Manevi Değerler Etrafında Bütünleşme
Toplumu meydana getiren öğelerin, içerdikleri öz itibarıyla birbirini tamamlaması-dır. Bir otomobilin monte edilmeden yan yana bir yere konulmuş olan parçaları arasında sadece yersel birliktelik söz konusudur. Bu parçalar, otomobili oluşturacak şekilde birleştirildikten sonra uyumlu bir bütün oluşturur. Bu bütünden herhangi bir parça çıkartıldığı zaman bütünün etkinliği durur.
Fonksiyonel bütünleşmede toplumun öğelerinin manevi bir birlik oluşturmaları gerekmez. Manevi değerler etrafında bütünleşmede çeşitli unsurlar sadece işlevsel olarak değil, özde de birbirlerini tamamlarlar. Bir milli ülkü etrafında birleşme, bunun en güzel örneğidir. Örneğin; Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla bağımsızlık ülküsü etrafında birleşen Türk ulusu, özde birbirini tamamlayarak bağımsızlığını elde etmiştir.
Fonksiyonel bütünleşmeyle manevi değerler etrafında bütünleşmenin bir arada bulunması en ideal bütünleşme durumudur. Bunun gerçekleşmesi için; toplumda iş bölümünün artması, demokratik yönetimin bulunması, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması gerekir. Ayrıca, kazanılmış statüler önemli görülmeli, sosyal adalet sağlanmalı, karşıt kültür grupları bulunmamalı ve kültür bütünlüğü sağlanmalıdır. Aile kurumunun güçlü olması, orta tabakalaşmanın gerçekleştirilmesi ve toplumsal gelişmenin sağlanması da fonksiyonel bütünleşmeyle manevi değerler etrafında bütünleşmenin bir arada bulunmasını sağlar.
