Toplumsal ilişkilerin özellikleri nelerdir? Toplumsal ilişkilerin işlevleri nelerdir? Maddeler halinde açıklaması.
Toplumsal İlişkilerin Özellikleri
Günlük yaşamımızda bu derece geniş bir alana sahip olan toplumsal ilişkiler şu özelliklere sahiptir:
• Toplumsal ilişkilerden söz edilmesi için en az iki kişinin ilişkide olması gerekir. Bu ilişkiler birey ile birey, birey ile grup ya da grup ile grup arasında gerçekleşir. Örneğin; iki kardeşin ilişkisi “birey ile birey”, öğretmenle öğrenciler arasındaki ilişki “birey ile grup”, siyasi partiler arasındaki ilişki ise iki veya daha fazla kişinin etkileşimde olduğu “grup ile grup” arası toplumsal ilişkilerdir.
• Toplumsal ilişki, birbirinden haberdar olup birbirinin istek ve beklentilerini göz önüne alan bireyler ya da gruplar arasında kurulur. İlişkide bulunan kişiler birbirinin bilincindedir ve bu ilişkiyi neden kurduğunu bilir. Örneğin; bir öğretmen, bilgilerini aktarmak amacıyla öğrencileriyle ilişkide bulunur.
• Toplumsal ilişkiler; hukuk, örf, görgü kuralları gibi belli kurallara göre gerçekleşir. Örneğin; bir okul grubunda öğretmenlerimizle ilişkilerimiz belli kurallar çerçevesinde gerçekleşir. Hatta aile içi ilişkilerimizi bile yönlendiren çeşitli kurallar vardır.
• Toplumsal ilişkilerde etkileşim dil ile mümkündür. Dil, toplumsal ilişkilerin kurulmasını sağlayan temel araçtır. İlişkide bulunacak insanlar, eğer birbirlerinin dilini anlamıyorlarsa, toplumsal ilişkileri geliştirebilmek zorlaşır. Aynı toplum içindeki bireyler birbirlerinin istek ve beklentilerini, toplumsal kural ve değerleri kullandıkları ortak dil aracılığıyla öğrenir ve toplumsal ilişkilerini buna göre düzenler.
• Toplumsal ilişkiler, belli bir zaman sürecinde geçer; uzun süreli, kısa süreli ya da dönüşümlü (periyodik) olabilir. Örneğin; aile üyeleri arasındaki ilişkiler, uzun sürelidir. Alıcı-satıcı ilişkisi, kısa sürelidir. Yazlık evi olan kişiler arasındaki ilişkiler ise periyodiktir.
Toplumsal İlişkilerin İşlevleri
Toplumsal ilişkiler, toplumsal yapının temel öğeleridir. Toplumsal olaylar, toplumsal kurallarla düzenlenen toplumsal ilişkiler sonucu ortaya çıkar. Olay ve kuralların oluşturduğu bütün, toplumsal kurumları, toplumsal kurumların bütünü de toplumsal yapıyı meydana getirir. Buna göre toplumsal ilişkiler toplumsal yapının belirleyicisi olarak şu işlevleri yerine getirir:
• Toplumdaki birey ve gruplar arasındaki etkileşim, ancak toplumsal ilişkilerle sağlanır. Yeni fikirlerin doğması, yayılması, gelişmesi toplumsal ilişkiler yoluyla olur.
• Toplumsal grupların ortaya çıkmasını sağlar.
• Birey, toplumsal ilişkiler yoluyla toplumun temel davranış şekillerini öğrenir, yani toplumsallaşır, toplumsal bir varlık hâline gelir. Yeni bireylerin toplumsal yaşama katılması ve uyum göstermesine olanak sağlar.
• insanlar, maddi ve manevi çeşitli gereksinimlerini, toplumsal ilişkiler yoluyla sağlar. Toplumsal ilişkiler olmasaydı hiçbir gereksinimimizi karşılayamaz, toplum hâlinde de yaşayamazdık.
• Toplumsal ilişkiler yoluyla kendimizi geliştirir, kişilik ve kimlik kazanırız. Yetenekli olduğumuz alanlarda yeteneklerimizi geliştirir, topluma yararlı olabiliriz.
• Toplum üyelerini birbirine yakınlaştırır; toplumsal birlik ve beraberliği sağlar.
• Toplumsal ilişkiler yoluyla insanlar birbirlerini tamamlarlar ve dayanışma içinde olurlar. Böylece toplumun sürekliliği sağlanır.
