Toplumsal kurumların özellikleri nelerdir? Toplumsal kurumların görevlerinin maddeler halinde açıklamalarının yer aldığı yazımız.
SOSYAL KURUM NEDİR?
Sosyal kurum, “Hep birlikte eşgüdülüp örgütlenmiş uyumlu bir bütünlük oluşturan düşünceler, inançlar, gelenek – göreneklerle; yapılar, mallar, simgeler, bayrak, rozet… gibi maddi öğeler bütünüdür.”
Toplumsal kurum kavramını sosyologlar çok farklı biçimlerde tanımlamışlardır. Tanımlardaki farklılıklara rağmen “kurum” kavramı sosyolojinin en önemli alanlarından birini oluşturmaktadır. Bununla beraber kurum kavramının; çoğu zaman, “birlik”, “örgüt” kavramlarıyla karıştırıldığı görülür. Bu iki kavram arasındaki farkı şöyle belirtebiliriz.
Bierstedt’e göre “birlik” örgütlenmiş bir gruptur. Örgütlendiği için bir yapısı bulunmakta ve süreklilik göstermektedir. Diğer yandan kurum grup değildir. Bir şeyi yapmanın örgütlenmiş yoludur. Kurum, toplumda belirli bir eylemi yürütmenin formel, kabul edilmiş, yerleşmiş ve istikrar kazanmış biçimidir. O halde birlik, örgütlenmiş bir grup; kurum ise örgütlenmiş bir aksiyondur. Kurum bir norm olarak da kabul edilmekle birlikte diğer normlardan birçok yönlerden farklılık göstermektedir.
Toplumsal Kurumların Özellikleri
1. Toplumsal kurumlar maddi ve manevi değerler sisteminin birleşiminden oluşur.
2. Birey ya da grubu değil, kültürün, toplumların yaşam stilinin belirgin örnekleriyle planlanmış bir kısmını gösterir.
3. Toplumsal kurumlar her toplumda farklı şekilde görülür. Toplumlar karmaşıklaştıkça kurumlarda da bir ihtisaslaşma görülür.
4. ilkel toplumlarda toplumsal kurumlar daha genel işlevlere sahiptir.
5. Toplumsal kurumlar birbirine bağımlıdır, birindeki aksama diğerlerini de etkiler.
6. Her toplumsal kurum, belli bir toplumsal ihtiyaçtan doğmuş, zamanla yerleşmiş, süreklilik kazanmıştır.
TOPLUMSAL KURUMLARIN GÖREVLERİ
1. Yaşama İhtiyacının Giderilmesi: Toplumsal kurumlar, toplumun belirli ihtiyaçlarından doğmuştur, ihtiyaçlar devam ettikçe, kurumlar, bunları karşılamak açısından görevlerini sürdüreceklerdir. Bu konuda ilk başvurulan kurum ailedir.
2. Toplumsal Kaynaşma ve Bütünleşme: Toplumsal kurumlar, toplumdaki birlik, beraberlik ve bütünlük sağlandığı sürece vardır. Toplumca paylaşılan ortak şeyler “biz duygusü’nu geliştirir. Farklı kurumlar tarafından aynı değerler paylaşılıyorsa, kurumlar arasında belirli düzeyde bütünleşme sağlanır (Aile ve okul; ortak bilgi, amaç, tavır ve değerleri öğretip, sosyalleşmeyi sağlayarak toplumsal bütünleşmeyi gerçekleştirirler.)
3. Toplumsal Kontrol: Her toplumda birtakım değer, norm ve statüler vardır. Toplumsal kurumlar, bu değer ve normlardan kaynaklanır ve toplumsal yaşamı etkilerler. Bir toplumsal sistem, içindeki ölçütler (kriterler), ahlaki kurallar, meslek ve yükümlülükler, meslek mensupları üzerinde kontrole sahiptir.
4. Kültür Aktarma: Toplumsal kurumlar; mevcut kültürü korur, geliştirir, seçer, birleştirir ve yeni kuşaklara aktarır.
5. İletişim (Haberleşme) Görevi: Tüm toplumsal sistemler, bilgi, duygu ve kültürü, sürekli, başka kişi ve gruplara aktarmak zorundadır. Bu aktarma işine, iletişim denir, iletişim, aynı ulus içinde olabileceği gibi, uluslararası nitelikte de olabilir. Kütüphaneler, müzeler, radyo, TV, gazeteler kültürel iletişimin önemli araçlarıdır.
6. Toplumsal Hareketlilik: Toplumsal kurumlar, toplumsal hareketliliği sağlar. Okullar, diğer eğitim kurumları, ekonomik kuruluşlar bu konuda etkindir. Yeni buluşlar, yeni ihtiyaçların ortaya çıkmasına, bu da işlerin farklılaşmasına ve farklılaşan işlerin bölünmesine neden olur. Böylece yeni statüler yaratılmış olur. Bu ise hareketliliği doğurur.
