Bir tiyatro türü olan tragedya ya da trajedi ile ilgili kısa ve temel bilgilerin olduğu yazımız. Tragedya nedir?
TRAGEDYA, (Fr. Tragedy: Trajedi), bir tiyatro türü (dilimize önceleri trajedi biçiminde girmiş olan sözcük, Yunanca tragoedia‘dan geldiği için, uzmanlarca kökenine uygun biçime getirildi).
Bütün şiir türlerinin en güçlü ve etkilisi kabul edilen tragedya; ortalama insandan daha iyi olan karakterleri seçerek, soylu ve seçkin-üstün kişileri eylem içinde göstererek, eski dithyrambos korosuna iki, üç oyuncunun eklenmesiyle diyaloğu ön plana çıkarak, sahne dekorundan ve maskelerden yararlanarak sözün etkisini katharisis: kötü tutkuların arıtılması için kullanarak gelişti ve kuralları Aristoteles‘in (İ.Ö 5. yüzyıl) Poetika eserinde saptandı. Sonra duraklayarak eserleri bize kalan üç büyük tragedya şairinden (Aiskhylos, Sophokles, Euripides) sonra onların etkisini silen güçlü sanatçılar yetişmedi.
Latin Edebiyatı’nda Emnius (İÖ 240-170) ve Senaca’nın (İÖ 4.-? İS. 65 ?) eserleri de aynı ayarda sayılmaz.
Yalnızca 17. yüzyıl Fransız klasikleri Senaca’nın etkisinde kalmıştır (Corneille, Racine). Roma döneminde zayıf örnekleri bulunan, ortaçağda tümden bırakılan 17. yüzyıl klasikçilik akımıyla yeniden değer kazanan tragedyanın özellikleri şöyle özetlenebilir:
Amacı, belli bir duyarlık ve gerginlik yaratarak ahlaka uygun bir etkiye ulaşmaktadır. Konular tarih ve mitoslardan alınırken, tragedya kişisi çözümsüz bir sorun karşısında umarsız ve desteksiz bırakılır.
Genellikle üç birlik ilkesi uygulanır (24 saatlik olayla konunun en son bölümünün işlenişi, aynı yerde (dekor), tragedya kahramanının yaşadığı duruma bağlanan yoğunlukta geçişi: Zaman mekân, konu birliği). İzleyenler de ters bir izlenim yaratacak bazı olaylar (dövüş, yaralama, öldürme, düello, ölüm, intihar) sahne dışında geçmiş gibi gösterilerek, aynı yüksek ve ince üslupla konuşan haberciler tarafından sahneye iletilerek, 17. yüzyıl ürünlerinde kalkacak olan koro (kamuoyu) yardımıyla kesintisiz temsil edilen; sonraki ürünleri genellikle beş perde biçiminde bölümlenen bir sahne eseridir.
