Troposfer nedir, kısaca açıklaması. Atmosferin katmanlarından troposferin özellikleri, hakkında bilgi.
Troposfer; Atmosfer, başlıca üç katmana ayrılabilir: Troposfer, stratosfer ve iyonosfer. En alçak hava katmanı olan troposfer, iklim olaylarının meydana geldiği bölümdür. Hava, burada çok yoğundur. Gerçekten de, atmosfer kitlesinin %90’ı bu katmanın dar sınırları içinde bulunur. Ortalama olarak, troposferin her yerinde, sıcaklık, yükseklere çıkıldıkça bin metrede 60°C olmak üzere düşer. Ama, troposferle stratosfer arasındaki sınırda sıcaklığın düşmesi durur ve bir süre sabit kalır (değişikliğe uğramaz). Bu sınır alanına tropopoz denir.
Tropopozun yüksekliği coğrafi enleme, mevsimlere, hatta gününe göre, hava durumuna bağlı olarak değişir. Kutupsal tropopoz, kuzey kutbunda, yaklaşık olarak 8 km. yüksekliktedir; ama, küçük sayılı enlemlere doğru daha yükseklerde bulunur. Öte yandan, tropikal tropopoz ekvatorun üzerinde, 16 km. kadar yüksekliktedir. Daha büyük sayılı enlemlere doğru gidildikçe tropopoz alçalır. Bundan, orta sayılı enlemlerde birbiri üstünden geçen iki tropopoz olduğu anlaşılır. Güney yarımkürede durum oldukça değişiktir. Çünkü, Antarktika üzerinde, kışın hiç tropopoz yokmuş gibi görünür; sıcaklık sürekli olarak düşer. Bu durum, büyük ölçüde kutup kışı süresince güneş ışınlarının yokluğuna bağlıdır. Bu etmen kuzey kutup bölgesinde de vardır. Ama, Antarktika, dünyanın öteki bölgelerinden çok ayrı olduğu halde, kuzey kutup bölgesi kara parçalarıyla çevrilidir; daha küçük sayılı enlemlerdeki hava kitleleriyle kutup bölgesinin hava kitleleri yer değiştirir.
Troposferin en üstündeki sıcaklıklar umulduğundan oldukça değişiktir. Örneğin kışın, ekvatorun üstündeki bölgelerde sıcaklık —79°C nin altındayken, İngiltere’nin üstünde sıcaklık —55°C çevresindedir (25°C kadar daha sıcak). Troposferin yüksek kısımlarında rüzgârlar batıya doğru eser; ama, dar kuşaklar halinde toplanmaya yüz tutar. Kuzey yarımkürede, örneğin kutupsal tropopozun güney ucunda (25°-30° kuzey enleminde) en yüksek hıza ulaşır; kışın, ortalama hız saatta 6C km. den büyük bir hıza ulaşabilir.
