Tuğrul Bey Kimdir? Selçuklu İmparatorluğu Kurucunun Hayatı, Dönemi

3
Advertisement

Tuğrul Bey Kimdir ve ne yapmıştır? Selçukluların kurucusu Tuğrul Bey hayatı, biyografisi, dönemi, Selçuklu İmparatorluğunun kuruluşu hakkında bilgi.

Tuğrul Bey

Tuğrul Bey; Selçuklu İmparatorluğu’nun kurucusu ve ilk hükümdarıdır (? 990 – Rey 1063).

Tuğrul Bey

Babası Mikail, dedesi Selçuk Bey’dir. Kardeşi Çağrı Bey ile dedeleri Selçuk Bey’in gözetiminde yetiştirildiler. Selçuk Bey’ in ölümünden sonra amcaları Arslan Yabgu’nun yanında bulundular. Amcaları tutsak düşünce iki kardeş, Oğuzların başında, Gazneliler ve Karahanlılarla savaşa başladılar. Tuğrul Bey tutsak alındıysa da Çağrı Bey, Karahanlıları yenerek Tuğrul Bey’i hapisten kurtardı. 1030’da Gazneli Mahmut’un ölümü üzerine düzenli ordu birlikleriyle Gazneli topraklarına saldırılar düzenlemeye başladılar, toprak isteğinde bulundular. 1031-1037 arasında süren bu saldırılara, Sultan Mesut gereken önemi vermedi.

1037’de Çağrı Bey, Merv Kenti’ni ele geçirdi. Burada Selçuklular adına hutbe okuttu. Ertesi yıl da Nişapur ele geçirilince, Tuğrul Bey devletin başına getirildi. Kardeşi Çağrı Bey de ordu komutanı oldu. Selçuklu ilerleyişine karşı Sultan Mesut, 1038′ de Horasan’a bir ordu gönderdi. Bu ordu, Serahs yakınlarında ağır bir yenilgiye uğratıldı. Tuğrul Bey batıya yöneldi ve Rey alındıktan sonra, başkent yaptı. 1040’ta iki ordu Dandanakan‘da yeniden karşı karşıya geldi. 23 Mayıs 1040’ta yapılan savaşta, büyük Gazneli Ordusu ağır bir yenilgiye uğrayınca Selçuklular geniş bir imparatorluk haline geldiler, Selçuklu Orduları bir yandan İran’da Şiilerle, bir yandan da Bizanslılarla savaşmaya başladılar. Batıya ilerleyen ve komutanlıklarını Çağrı Bey, Kutalmış ve İbrahim İnal gibi beylerin yaptığı bu ordular, İran’ın tümünü kısa zamanda ele geçirdikten sonra, Azerbaycan, Irak-ı Acem ve Irak’ı Arap bölgelerini de topraklarına kattılar. Böylece Abbasi Devleti ile sınırdaş oldular.

Bağdat’ta etkinliklerini sürdüren ve halifeye her istediklerini yaptıran Şiilere karşı, tek karşı koyacak güç, Selçuklular idi. Bu yüzden, Halife Kaim Biemrillah, Tuğrul Bey’e elçi göndererek, onun Bağdat’a gelmesini istedi. 1055’te Bağdat’a gelen Tuğrul Bey’i halife coşkuyla karşıladı ve adına hutbe okuttu. Tuğrul Bey, öncelikle hac yollarının güvenliğini sağlayarak Müslüman dünyasında saygınlık kazandı. Ayrıca halifelik merkezini de Şiiler’in baskısından kurtardı. Halife, ikinci kez kurtarıldıktan sonra Tuğrul Bey’e, doğunun ve batının hükümdarı ve dinin direği anlamına gelen bir unvan verdi. Bu arada Tuğrul Bey halifenin kızıyla evlendi. Ölümünden sonra Selçuklu Devleti’nin başına Çağrı Bey‘ in oğlu olan yeğeni Alparslan geçti.

Advertisement
Tuğrul Bey türbesi

Tuğrul Bey’in Rey kentindeki türbesi

Kaynak 2

Tuğrul Bey Dönemi

TUĞRUL BEY (993 – 1063), Büyük Selçuklu devletinin kurucusudur. Selçuk Bey’in torunu, Mikail Bey’in oğludur.

Selçuk Bey, Oğuz Türkleri’ni kuvvetli bir devlet halinde birleştirmek istemiş, bunu tamamlayamayarak ölmüştü. Tuğrul Bey, büyükbabasının yolunda yürüdü. Once kardeşi Çağrı’yı, amcasının oğlu Kutulmuş’u yenerek kendi özgür mevkiini sağlamladı. Gittikçe güç kazanarak 1038’de Nişabur’da bağımsızlığını ilan etti. Bundan sonra da geniş ölçüde fetihlere koyuldu. Horasan, Harzem, Kirman bölgelerini kısa zamanda kendi ülkesine kattı. Kafkasya’yı da aldıktan sonra ülkesini Trabzon’a kadar genişletti. 1047’de Irak’a girdi; Kabe yollarını düzelteceğini ileri sürerek, Abbasi hükümeti üzerinde nüfuz kazandı.

Halife, hutbelerde, kendi adı ile birlikte, onun da adını okutmaya başlamıştı. 1054 ve 1057 yıllarında iki defa Irak’a sefer yapan Tuğrul Bey’in bu hareketleri sonucunda Yakın Doğu’da ki İslam egemenliği tamamen Selçuklu Türkleri’nin eline geçti. Tuğrul Bey kısa zamanda bütün İran, Irak, Harzem, Horasan, Kirman, Azerbaycan, Kafkaslar, Doğu Anadolu’da tek egemen haline geldi. Abbasi Halifesi ona, kızı ile birlikte “Doğunun ve Batının Sultanı” unvanını da vermiştir.

Tuğrul Bey, Nişabur’dan sonra başkent yaptığı Rey şehrinde, 70 yaşlarında öldü.

Tuğrul Bey daima halk topluluğu içinde yaşamaktan zevk alır, alçak gönüllü bir insandı. Oğlu yoktu; ölümünden sonra yerine, kardeşlerinden Davut’un oğlu Süleyman geçmiştir.

Advertisement


3 yorum

  1. çok teşekkür ederiz ödevim vardı yaptım şimdide musanın dediği gibi iyikide koymuşsunuz 9 kişinin hayatını araştırıp proşe ödevimi yapçaktım 9 lardanbiride buydu veeee yaptım 😀

Reply To kimse Cancel Reply