Türk Harf Devrimi Ne Zaman Ve Neden Yapıldı? Türk Alfabesinin Kabulü

0
Advertisement

Başöğretmen ulu önder Mustafa kemal Atatürk tarafından yapılmış olan Türk harflerinin yenilenmesi ile sonuçlanan Türk Harf Devrimi ile ilgili yazı.

Türk Harf Devrimi

TÜRK HARFLERİNİN YENİLENMESİ

Arap harfleri dediğimiz eski yazılar, Türklerin İslâmlığı kabul etmesiyle kullanılmaya başlanmıştı. Bu harflerin kullanılması, Arap kültürünün Türkler arasında yayılmasına olanak sağlamıştı. Arap harfleri, Türk-çenin bütün seslerine yeterli yanıtı vermez. Bu nedenle Türk dili, Arap harfleri kullandığı sürece gelişme yerine, gerilemiştir. Arap harflerinin ünlülerinin yetersiz oluşu, Türkçenin kolay yazılmasına engel olurdu, öğrenilmesi yıllar bulurdu.

Yüzyıllarca kullanılmış olmasına rağmen Arap harflerinin gelişmemesi, harf bilginlerinin dikkatini çekmiştir. Fakat bilginler, bir değişiklik yapacak öneride bulunamamışlardır.

Bugün kullandığımız harflerin kabulü, birçok yönden yararlar sağlamıştır, önce dünyanın çeşitli kıtalarında yaşayan ulusların çoğu bu harfleri kullandığından, anlaşmak kolay olmaktadır, öğrenilmesi kolaydır. Ayrıca batı uygarlığının edebiyatını tanımak, resim ve güzel sanatlarla ilgili gelişmelerini görmek, fen ve bilimdeki gelişmeleri izleyebilmek, Lâtin harfleri ile mümkün olmaktadır.

Gazi Mustafa Kemal, işte bu düşüncelerle yeni bir Türk alfabesinin yapılmasını uygun gördü. Türk alfabesinin yapılmasıyla yararlı bir devrim yapacağına inanıyordu. Devrime 1927 yılında karar verildi. Bir yıl ka’ dar hazırlık yapıldı. Araştırma ve gözlemlerden sonra 1928 yılının Ağustos ayında, İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda Gazi Mustafa Kemal’in bulunduğu büyük bir toplantı yapıldı. Bu toplantıya çok sayıda dil bilgini çağrıldı. Toplantıda, yeni harflerle basılı Türk Alfabesi dağıtıldı. Türk basını bu devrimi çok benimsedi. Türkiye’nin bütün kentlerinde, köylerinde vatandaşlarımız yeni harfleri öğrenmeye koyulmuşlardı. Gazi Mustafa Kemal, Türk halkının böyle içtenlikle öğrenmek istediği harflerin yasalaşması için, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden 3 Kasım 1928 günü yasa çıkarttı. Böylece yüzyıllar boyu kullanılan Arap harfleri tarihe karıştı. Türk halkı, Türk eğitimi yeni harflerle kolaylıkla gelişecek ve okur yazar oranı çoğalacaktı, öyle ki. Gazi Mustafa Kemal, İstanbul çevresinde gezilere çıkarak, halka yeni harfleri kendisi öğretmek yolunu tuttu.

Advertisement

Türkiye harf devrimiyle, batı uygarlığına fikirde de yaklaşmış oldu. Batıda yayınlanmış birçok yapıt, Arap harfleriyle basılmış bilim kitapları, Türk harfleri ile sadeleştirilerek basıldılar. Aynı yıl içinde açılmış olan Millet Mektepleri yeni devrimin yurdumuzun en uzak yerlerine kadar ulaşmasına neden oldu.

Türk Harf Devrimi

TÜRK ALFABESİNİN KABULÜ

Atalarımızın, Ortaasya’da yaşarken kendilerine göre alfabeleri vardı. Müslümanlığı benimseyince Arap alfabesini kullanmaya başladılar. Bunun başlıca nedeni, Müslümanların din kitabı olan Kur’an’ın Arapça ile yazılmasıydı.

Arap alfabesi, Türkçeye uygun düşmeyen bir özelliğe sahipti, öğrenilmesi, okunması ve yazılması zordu.

Arap alfabesi, ayrıca dergi, kitap, gazete çıkarmaya da uygun değildi. Bir kitabı basmak çok uzun zaman alıyordu. Onun için kitap fiyatları yüksekti. Herkes kitap alıp okuyamıyordu.

Kısaca, Arap alfabesi dilimizin ve kültürümüzün gelişmesini yüzyıllarca engellemişti.

Advertisement

Atatürk, dilcileri toplayarak, Türkçeye en uygun bir alfabenin hazırlanmasını istedi. 1928 yılının Ağustos ayında, İstanbul’da toplanan bir kurul, günlerce çalışarak yeni bir Türk alfabesi hazırladı. Mustafa Kemal de zaman zaman kurulun çalışmalarına katıldı, yapılan tartışmaları izledi.

1 Kasım 1928‘de çıkarılan bir yasa ile bugün kullandığımız alfabe kabul edildi.

Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi, Türkiye’nin kalkınmasında önemli bir adım oldu. O zamanlarda okuma-yazma oranı çok düşük olan Türk halkı, yeni harfleri öğrenmek için canla başla çalıştı. Bu okuma-yazma çabasına Atatürk de katıldı. Elinde tebeşir, karatahta başında ders verdi. Bu yüzden ona «başöğretmen» unvanı verildi.

harf devrimi

KAYNAK 2

Harf Devrimi; Arap harfleri yerine temelini Latin alfabesinden alan yeni Türk harflerinin halka benimsetilmesi amacıyla Atatürk’ün başlattığı yenilik hareketidir (9 Ağustos 1928).

Türklerin İslâmlığı kabulüyle birlikte benimsenmiş olan Arap alfabesinin kullanımı Cumhuriyet’in ilk yıllarında da sürdü. Ancak öğreniminin zorluğu ve Türkçenin dil yapısıyla bağdaşmaması nedeniyle belli bir kesimin tekelinde kalan bu alfabenin yerine Türkçenin özelliklerine uygun ve öğrenilmesi kolay yeni bir harf sisteminin getirilmesi Cumhuriyet’in kurulmasıyla birlikte TBMM’de sıklıkla tartışılan bir konu oldu.

Bunun sonucu olarak bir harf devriminin gerekliğine inanan Atatürk’ün isteği üzerine oluşturulan uzmanlar kurulu, Latin alfabesinin Türkçenin yapı ve kurallarına uygun bir biçimde yeniden düzenlenmesiyle elde edilen yeni Türk alfabesini hazırlayıp Atatürk’e sundular. Atatürk bu yeni alfabeyi 9 Ağustos 1928’de İstanbul Sarayburnu’nda yaptığı bir toplantıda halka duyurdu. Kısa bir süre sonra 1353 sayılı Yeni Türk Harfleri Kanununun 1 Kasım 1928’de TBMM tarafından onaylanması üzerine eğitim ve öğretimde Arap harflerinin yerini temeli Latin alfabesine dayalı yeni harflerin uygulaması başladı.


Leave A Reply