Türk Tarihini Hangi Kaynaklardan Öğrenebiliriz? Tarihini Anlatan Eserler

0
Advertisement

Türk tarihini araştırırken hangi kaynakları kullanabiliriz? Türk tarihi hakkında bilgi veren Dede Korkut Hikayeleri hakkında bilgi.

dede-korkut

Türk Tarihini Hangi Kaynaklardan Öğrenebiliriz?

Türk edebiyatının ilk örnekleri sözlü olarak verilmiştir. Bu örnekler arasında destanlar önemli bir yer tutmaktadır. Destanlarda kahramanlık, yiğitlik, birlik ve beraberlik gibi konular işlenmiş, İslamiyetten önceki Türklerin inançları, gelenek ve görenekleri, hayat biçimleri anlatılmıştır.

Dede Korkut hikâyeleri (12 öyküden oluşmuştur.), Oğuz Türklerinin en bilinen destanlarındandır. Dede Korkut hikâyeleri tarih boyunca dilden dile, anlatıcıdan anlatıcıya aktarılan bir sözlü gelenek ürünüdür. Bu süreç içerisinde değişikliğe uğrayan hikâyeler, 16. yüzyılda yazıya geçirilmişlerdir.

Dede Korkut, Kırım Tatar’ı olup, destanların ilk anlatıcısıdır. Oğuzlar, veli bir kişi olarak önemli meseleleri Dede Korkut’a danışmışlardır. Keramet sahibi biri olarak, gelecekten haberler verdiğine inanmışlardır. Dede Korkut’un Oğuz Han’a vezirlik yapmış olduğu da bilinmektedir. Kopuz (saz) çalıp, hikmetli sözler söylemiştir.

Dede Korkut Destanlarında Yer Alan Eski Türk Gelenekleri

Ad Koyma: Oğuz Türklerinde han ailesi ve önemli kişilerin çocukları bir kahramanlık göstermekle ad almaya hak kazanırlardı. Bu yiğitliği gösterdikten sonra Dede Korkut’u çağırırlardı. Dede Korkut da dua edip, gence yiğitliğiyle alakalı bir isim verirdi. “…………………adını ben verdim, yaşını Allah versin.”

Advertisement

Toy Etme (Toplantı yapıp karar verme): Oğuzlar mühim konularda karar vermek için toplantı yaparlardı.

Düğün: Düğünler halen devam eden bir Türk geleneğidir. Düğünlerde ziyafet verilir, şenlik yapılırdı.

Kız İsteme: Kız babasından veya ağabeyinden istenirdi. Kız istemeye büyük ve saygın kişiler giderdi. Dede Korkut, Deli Karçar’dan kız kardeşini Bamsı Beyrek’e şöyle istemiştir. “Tanrı buyruğu ile, peygamberin kavli ile aydan ayrı, güneşten güzel kız kardeşin Banu Çiçek’i Bamsı Beyrek’e istemeye gelmişim.”

Başlık Alma: Kız vermeye karşılık kızın ailesi başlık isterlerdi. Kitapta kız kardeşini vermek istemediği için aşırı miktarda başlık isteyen Deli Karçar anlatılmıştır. Deli Karçar başlık olarak bin erkek deve, bin aygır, bin koyun istemiştir.

Sövüş Etme: Misafir için hayvan kesmedir. Oğuzlar bir misafir geldiği zaman onun için bir hayvan kesip, ikram ederlerdi.

Düş Yorma: Rüyalarında gördükleri garip durumları Dede Korkut’a yorumlatıp, anlam çıkarırlardı.

Advertisement

Dirse Han Oğlu Boğaç Han

Dirse Han Oğlu Boğaç Han, Bayındır Han’ın sohbetine giden Dirse Han’ın Kara Otağa oturtulması ile Dirse Han’ın karşılanması sırasındaki duygu ve düşünceleri ile oğlu Boğaç Han’ın kahramanlıklarını anlatan Dede Korkut Hikâyesidir.

Bayındır Han, hükmettiği halka her sene büyük şölen düzenler, yine bir sene gelecek konukların üç ayrı çadırda ağırlanmasını emreder. Bunlar Ak, Kızıl ve Kara çadırlardır. Ak çadır oğlan çocuğu olanlara, Kızıl, kız çocuğu olanlar için Kara çadır ise hiç çocuğu olmayanlar içindir. Bayındır Han çocuğu olmayanları, üremeyenleri Tanrı’nın lanetledikleri olarak görür. Dirse Han’ın ise çocuğu yoktur, yanındaki 60 adamıyla geldiğinde bu davranışı hoş karşılamaz ve hanımına hesap sormaya karar verir.

Hanımından hesap sorarken kendini öğüt dinlerken bulur, ama öğüdü de tutar ve büyük yemek düzenler. İnsanlara yardım eder, hayır duası alır ve sonunda sağlıklı bir oğlu olur. Oğlan büyür ve Bayındır Han’ın büyük boğasıyla güreşir, kuvvetli yumruğuyla boğayı dizginler ve yener. Şan kazanır, Dede Korkut’un iltifatlarına nail olur, babası tarafından da ödüllendirilir. Bunu kıskanan babasının 40 adamı fesatlık düşünürler ve babasını Boğaç Han’a karşı doldururlar. Bir av düzenlerler ve o sırada türlü oyunlarla oğlunu babasına vurdururlar. Boğaç Han, mucizevi şekilde annesinin yardımıyla kurtulur ve babasına eziyet eden, kaçıran 40 adamı yener halkına barış getirir.


Leave A Reply