Türkiye’de Hangi Ürün Nerede Yetişir? Ürünlerin İsimleri ve Yetiştikleri Yerler

5
Advertisement

Türkiye’de yetiştirilen tahıllar, sebze, meyve ve bakliyatlar nelerdir? Bu ürünlerin isimleri ve yetiştirildikleri yerler hakkında bilgi.

TÜRKİYE’DE YETİŞTİRİLEN ÜRÜNLER

Buğday

Kaynak: pixabay.com

TAHILLAR

Buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır ve pirinç gibi ürünler tahılları oluşturur. Ülkemizde tahıl alanları yetiştirilen ürünler içinde en geniş alanı kaplar ve en çok yetiştirilen ürünlerdir ve depolanıp uzun süre saklanabilir. Şimdi bu ürünleri ve yetişme alanlarını tek tek inceleyelim.

“Buğday” Filizlenme ve büyüme dönemi olan ilkbaharda nem ve yağış, olgunlaşma ve hasat dönemi olan yaz mevsiminde kuraklık ister.

Yazların yağışlı geçtiği Karadeniz kıyıları ile Doğu Anadolu’nun yüksek kesimlerinde buğday yetişmez.

Temel besin maddesidir. Un, bisküvi ve makarna yapılır.

Üretimde İç Anadolu Bölgesi öndedir. Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu üretimde önemli paya sahiptir.

Advertisement

“Arpa” Yetişme şartları buğdaya benzer. Buğdaya göre soğuğa ve sıcağa daha dayanıklıdır.

Yetişme süresi buğdaya göre daha kısadır. Buğdayın yetişmediği yüksek yerlerde yetiştirilebilir. Hayvan yemi olarak ve içki sanayinde kullanılır.

Üretimi İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve diğer iç kesimlerde yapılır.

“Mısır” Yıl boyunca nemlilik ve yağış ister. Yaz mevsiminin kurak olduğu yerlerde sulamayla yetiştirilir. Karadeniz Bölgesi’nde doğal koşullarda tarımı yapılırken, Akdeniz Bölgesi gibi yazların kurak geçtiği yerlerde sulamayla tarımı yapılmaktadır.

Karadeniz Bölgesi’nde yetiştirilen mısır bölge halkı tarafından tüketildiği için bölge ticaretinde payı yoktur.

Üretimde Akdeniz %49 ile 1. sıradadır. Karadeniz Bölgesi üretimde 2. sırada yer alır. Yağ endüstrisinde ve hayvan yemi olarak kullanılır.

Advertisement

“Pirinç” Bol su ve yüksek sıcaklık isteyen bir üründür. Pirinç tarımı akarsular boyunca uzanan ovalarda yapılır. Bunun nedeni sulamanın ve tarlada su tutmanın kolay olmasıdır.

Pirinç tarlaları sürekli suyla dolu olduğundan sivrisinek üremesi için uygun ortamlardır. Sivrisineklerde sıtma hastalığına sebep oldukları için pirinç üretim alanları yerleşim alanlarından uzaktadır. Üretim alanları sınırlandırılmıştır.

Marmara Bölgesi üretimde birinci sıradadır. (Edirne çevresi) Karadeniz Bölgesi’nde (Kızılırmak ve Yeşilırmak çevresinde) ve diğer akarsu boylarında tarımı yapılır.

Üretim ihtiyacı karşılamadığı için, tüketimin bir kısmı ithalat ile karşılanır.

pamuk

Kaynak : pixabay.com

SANAYİ BİTKİLERİ

Tahıllardan sonra en fazla yetiştirilen ürünlerdir. Sanayide hammadde olarak kullanılırlar.

Sanayinin ve sulama imkanlarının gelişmesine bağlı olarak ekim alanları artmaktadır.

Tütün, şekerpancarı, pamuk, keten, kenevir, haşhaş, eytin, ayçiçeği, çay, anason, soya fasulyesi ve gül gibi ürünlerdir.

“Pamuk” Yetişme döneminde neme ihtiyacı fazladır. Yağış veya sulama ile ihtiyacını karşılar. Olgunlaşma ve hasat döneminde sıcaklık ve kuraklık ister. Geçirimli toprakları seven bir tarım ürünüdür. Pamuklu dokuma sanayinin hammaddesidir.

Ege Bölgesi (Büyük ve Küçük Menderes, Gediz ovaları) üretimde öndedir. Akdeniz Bölgesi (Çukurova, Antalya ovası) ve Doğu Anadolu’da Iğdır çevresinde tarımı yapılmaktadır.

Hasat döneminde tarımı yapılan yerler mevsimlik işçi göçü alır.

“Şekerpancarı” Nemli topraklarda yetiştirilir. Yağışın yetersiz olduğu yerlerde sulama ile tarım yapılır.

Advertisement

Ülkemizde yetişme alanı geniştir. Kıyı kesimlerde yüksek gelir getiren ürünler yetiştiği için şeker pancarı tarımı azdır. Şeker fabrikaları çevresinde tarımı yoğun yapılır. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. Fabrikalar çevresinde ahır hayvancılığı gelişmiştir. Üretimde İç Anadolu Bölgesi birincidir.

“Zeytin” Kışların ılık geçtiği yerlerde yetiştirilir. Don olaylarından olumsuz etkilenir. Yaz kuraklığına dayanıklıdır. Akdeniz iklimi görülen yerlerde yetişmesi kolaydır. Akdeniz ikliminin tanıtıcı ürünüdür.

Üretimde Ege Bölgesi 1. sıradadır. Güney Marmara (sofralık, yağlık) ve Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’nun batısı tarımı yapılan diğer yerlerdir.

“Tütün” Çimlenme ve büyüme döneminde bol nem, olgunlaşma ve hasat döneminde sıcaklık ister. Ülkemizdeki iklim şartlarına uyum sağlamıştır. Yetişme alanı geniştir. Ülkemizde yetiştirilen tütünün kalitesi yüksektir. Kalitesi düşük olan yerlerde üretimde sınırlamalar getirilmiştir. Önemli bir ihracat ürünüdür.

Üretimde Ege Bölgesi 1. sıradadır. Karadeniz, Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde de yetiştirilir. Iç Anadolu Bölgesi hariç tüm bölgelerde tarımı yapılır.

“Ayçiçeği” Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde güneş ışığı ve sıcaklık ister. Alüvyonlu topraklarda tarımı yapılır.

Yağışın az olduğu yerlerde sulamayla yetiştirilir. Doğu Karadeniz kıyılarında tarımı yapılamaz.

Yağ sanayinde kullanılır. Yağı alındıktan sonra kalan artıkları hayvan yemi olarak değerlendirilir.

Üretimde Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü) öndedir (%73 civarı), Iç Anadolu, Akdeniz, Ege, Orta Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu’da tarımı yapılır.
“Çay” Her mevsim yağışlı ve nemli, sıcak farkının fazla olmadığı, kışların ılık geçtiği yerlerde ki-reçsiz olan yıkanmış topraklarda yetişir. İklim özelliklerine bağlı olarak yetişme alanı sınırlıdır.

Yaprakları toplandıktan sonra çok kısa sürede işlenmesi gerektiği için fabrikalar ile ekim alanları iç içedir, ihraç ettiğimiz bir üründür.

Üretimin tamamı (%100) Karadeniz Bölge-si’nden sağlanır. Özellikle Rize çevresinden. Ekim alanı çok dardır.

Advertisement

“Haşhaş” Doğal yetişme alanı geniştir. Uyuşturucu madde yapımında kullanıldığı için üretimi devlet tarafından belli alanlarda sınırlandırılmıştır.

Afyonkarahisar çevresinde tarıma izin verilmiştir. Tıpta ve ilaç yapımında kullanılır.
“Keten-Kenevir” Lifleri dokumada kullanılır. Batı Karadeniz Bölümü’nde tarımı yapılır.

Kenevirin hint keneviri olan türünden uyuşturucu yapıldığından üretim devlet kontrolünde yapılır.

meyveler

Kaynak: pixabay.com

MEYVELER

Ülkemiz meyvecilik bakımından Dünya’nın zengin ülkelerinden biridir. Bazı meyveler ihracatımızda önemli bir paya sahiptir. Son yıllarda depolama tesislerinin ve meyve suyu fabrikalarının artması meyveciliğin önemini artırmıştır.

“Muz” Tropikal bir meyve olan muzun ülkemizde yetişme alanı sınırlıdır. Kış sıcaklıklarının 8 “C’nin altına düşmediği, don olaylarının yaşanmadığı yerler olan Alanya, Anamur, Gazipaşa çevresinde yetiştirilir. Üretimin tamamı (%100) Akdeniz Bölgesi’ndedir. Ülkemizde yetişme alanı en dar olan meyvedir.

“Turunçgiller (Narenciye)” Portakal, mandalina, Greyfurt ve limon gibi meyvelerdir. Kış sıcaklıklarının 0 °C’nin altına düşmediği yerlerde tarımı yapılır. Kış ılıklığı ister. Akdeniz Bölgesi’nin kıyı kesimleri (%85) ile Ege kıyılarında tarımı yapılır (% 12). Özel konum etkisine bağlı olarak çok az miktarda Rize çevresinde yetiştirilir.

“Fındık” Her mevsimi yağışlı ve nemli geçen, kışların ılık geçtiği yerlerde tarımı yapılan bir üründür. Anavatanı Türkiye’dir (Trabzon çevresi), ilkbaharda yaşanan don olayları fındık üretimini azaltır. Türkiye Dünya üretiminde 1. sıradadır. Önemli bir ihracat ürünüdür.

Üretimin % 80’ni Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesiminden (özellikle Ordu, Giresun, Trabzon ve Samsun çevresinde) % 20’ye yakın bölümü Marmara Bölgesi’nde izmit Körfezi çevresinden karşılanır.

“Üzüm” Soğuğa dayanıklıdır. Yaz döneminde sıcaklık ister. Ülkemizde yetişme alanı geniş olan bir tarım ürünüdür. Tüm bölgelerde üretimi yapılır. (Karadeniz Bölgesi’nin Doğu kıyıları hariç) Yaş ve kuru meyve olarak tüketilir. Kuru çekirdeksiz üzüm ihraç edilir.

Üretimin yarıya yakın bir bölümünü Ege Bölgesi karşılar. Ege Bölgesi’ni Güneydoğu Anadolu, Iç Anadolu, Akdeniz ve Marmara Bölgeleri izler.

“Elma” Üzüm gibi yetişme alanı geniştir. Soğuk iklimlere dayanıklıdır. Üretimde İç Anadolu Bölgesi (Niğde, Karaman, Konya) öndedir. Amasya, Burdur ve Isparta gibi şehirlerde de üretimi fazladır. Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir.

Advertisement

“İncir” Akdeniz ikliminin ürünlerinden biridir. Soğuğa dayanıklı değildir. Ege Bölgesi üretimde öndedir. (Özellikle Aydın çevresi) yetiştirilen incirlerin bir bölümü kurutulur ve ihraç edilir. Türkiye kuru incir üretimde Dünyada 1. sıradadır.

“Kivi” Tropikal bir meyvedir. Son yıllarda Rize çevresinde yetiştirilmeye başlanmıştır.

“Antep Fıstığı” Yüksek yaz sıcaklığı ister. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Gaziantep çevresinde yetiştirilir.

Bunların dışında; Kayısı Malatya’da; Şeftali Bursa’da; Armut  Ankara’da fazla yetiştirilir.

sebze

Kaynak: pixabay.com

SEBZECİLİK

Yaprakları, yumruları, kökleri, meyveleri veya tohumlan yaş ya da kurutulmuş olarak tüketilen kültür bitkilerine sebze denir. Domates, biber, patlıcan, kabak gibi ürünler bunlara örnektir. Ülkemizde iklim çeşitliliği fazla olduğundan sebze tarımı için uygun özelliklere sahiptir.

Sebzecilikte yaz sıcaklıkları ve sulama koşulları en önemli özelliklerdir. Kışların ılık geçmesi sebze tarımı yapılmasını kolaylaştırır.

Sebze tarımında Akdeniz, Ege ve Marmara kıyıları önemli bir paya sahiptir.

sera

Kaynak: pixabay.com

SERACILIK

Kış mevsiminde açık tarlalarda yetişmeyen yaz sebze ve meyvelerin üzeri cam ya da naylon örtülerle kapatılmış alanlarda yetiştirilmesidir.

Seracılık kışların ılık geçtiği ve güneşlenme süresinin uzun olduğu yerlerde yapılır. Cam ve naylon örtü ürünleri soğuktan korurken, güneş ışığının ürüne ulaşmasını sağlar. Çok soğuk geçen kış aylarında seraların ısıtılması gerekebilir.

Akdeniz Bölgesi’nin kıyı kesiminde yoğun yapılır (özellikle Antalya ve Mersin çevresi). Ege kıyıları ve Güney Marmara’da da yapılmaktadır.

Güney Marmara’daki seralarda çiçek de yetiştirilmektedir.

Advertisement
kuru baklagil

Kaynak: pixabay.com

BAKLAGİLLER

Mercimek, nohut, fasulye gibi kuru olarak tüketilen tarım ürünleridir. Yetişme alanları geniştir. Nem ve suya en fazla ihtiyaç duyan fasulyedir. İç Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleri’nde yetiştirilir. Nohut ve mercimek kuraklığa dayanıklıdır. Nohut ve yeşil mercimek üretiminde îç Anadolu, kırmızı mercimekte Güneydoğu Anadolu öndedir.


5 yorum

Reply To osman Cancel Reply