Türkiye’de Madencilik ve Enerji Kaynakları, Çıkarılan Madenler Haritaları

18
Advertisement

Türkiye’nin madenleri ve enerji kaynakları nelerdir? Türkiye’de hangi maden nereden çıkartılır, haritalar. Madenlerimiz ve enerji kaynaklarımız ilgili bilgi

Türkiye’de Madencilik ve Enerji Kaynakları

MADENLER

Madenler yeraltında bulunan zenginlik kaynaklarıdır. Ülkemizde çok çeşitli madenler vardır ve bu madenlerin büyük bölümü işletmeye elverişli zengin yataklara sahiptir. Bazı madenlerimizin rezervinin düşük ve dağınık halde bulunması madenciliği olumsuz yönde etkilemektedir. Ülkemizde maden yönünden en zengin bölge Doğu Anadolu Bölgesi’dir. (Özellikle, Yukarı Fırat Bölümü’ndeki Elazığ ve Malatya çevresi)

Bir madenin işletilebilmesi için;

  • ✓ Madenin tenör (cevher oranı) oranının yüksek olması
  • ✓ Rezervinin (yer altındaki miktarı) uzun süre işletmeye elverişli olması
  • ✓ Sermayenin yeterli olması
  • ✓ Teknik olanakların bulunması gerekmektedir.

Madenin yüzeye yakın olması, işletilmesini kolaylaştırır. Ulaşım imkanlarının kolay olması işletilmesini, pazarlanması ve değerlendirilmesini kolaylaştırır.

Ülkemizde madenleri arayıp, bulmak ve çıkartmak için Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) kurulmuştur.

Demir

Demir – çelik ve metal sanayinin ham maddesidir. Ülkemizde bir çok yerde demir rezervi varken, bunlardan rezervi yüksek olanlar işletmeye açılmıştır.

Advertisement
  • Divriği ve Kangal (Sivas)
  • Hekimhan ve Hasançelebi (Malatya)
  • Edremit ve Eymir (BalıkeSir)
  • Çamdağı (Sakarya)
  • Saimbeyli ve Feke (Adana)
  • Kayseri ve Kahramanmaraş

çıkarıldığı yerlerdir.

Karabük, Karadeniz Ereğlisi, İskenderun demir – çelik fabrikaları ile Sivas, Kırıkkale ve İzmir’de demir işletmelerinde işlenir.

Bakır

BAKIR

İnsanlık tarihinde en erken yararlanılan madendir. Yumuşak olan bakırın işlenmesi kolaydır., Elektrik ve ısı iletkenliği fazla olduğu için elektrik elektronik sanayi de kullanılır.

Murgul (Artvin), Küre (Kastamonu), Çayeli, (Rize), Maden (Elazığ), Ergani (Diyarbakır) çıkarıldığı yerlerdir. Bu yörelerde çıkarılan bakır Samsun, Maden ve Murgul’daki tesislerde işlenir.

Türkiye Maden Haritası

Advertisement

KROM

Krom çeliğe sertlik vererek kırılma ve darbelere karşı direnç kazandırır. Aşınma, paslanma ve oksitlenmeye karşı koruma sağladığı için demir – çelik sanayi başta olmak üzere bir çok kullanım alanı vardır.

Guleman (Elazığ), Kopdağı (Bayburt); Fethiye ve Köyceğiz (Muğla), Acıpayam ve Buldan (Denizli), Orhaneli (Bursa), Pozantı (Adana), Kayseri, Mihalçık (Eskişehir) çıkarıldığı yerlerdir. Bu yörelerde çıkarılan madenler Antalya ve Elazığ ferro – krom tesislerinde işlenir.

Türkiye Maden Haritası

BOR MİNERALLERİ

Tuz bileşiği halinde olan bor mineralleri hafiftir ve kimyasal etkilere karşı dayanıklıdır. Plastik, elyaf, ısıya dayanıklı cam, temizlik maddeleri üretiminde, fotoğrafçılık, emaye ve porselen, çimento, ilâç ve boya sanayiinde kullanılır.

Bu sanayilerin yanı sıra jet ve roket yakıdan ile nükleer enerji üretiminde de kullanılmaktadır. Gelecekte bor minerallerinden elde edilecek olan enerji ülkemizin Dünya’daki önemini arttıracaktır. Dünya bor rezervlerinde ülkemiz %63 lük payla birinci sıradadır. Ancak pazar payımız %31 civarındadır. Önemli bir ihracat ürünümüzdür.

Seyitgazi (Eskişehir), Bigadiç ve Susurluk (Balıkesir), Emet (Kütahya), Mustafa Kemalpaşa (Bursa) çıkarıldığı yerlerdir. Buralarda çıkarılan bor Bandırma (Balıkesir) ve Kırka (Eskişehir) yörelerindeki fabrikalarda işlenir.

BOKSİT

Boksit madeninin işlenmesiyle alüminyum metali elde edilir. Alüminyum ise kullanım alanı geniştir. Elektronik, elektrik sanayinde, izolasyon malzemelerinin yapımında konserve ve ambalaj sanayinde, inşaat sektörü ve otomotiv sanayinde kullanılır. Alüminyumun hafif olması uçak sanayinde de kullanılmasına neden olmuştur.

Akseki (Antalya), Seydişehir (Konya), Milas (Muğla) çıkarıldığı yerlerdir. Bu yörelerde çıkarılan boksit Seydişehir alüminyum tesislerinde işlenir.

Türkiye Maden Haritası

CİVA

Doğal ortamda sıvı olarak bulunan tek metal madendir. Aynaların sırlanmasında, altın ve gümüş üretiminde, termometre sıvısı olarak barometre ve difüzyon pompalarında, pillerde ve böcek öldürücü ilaçların yapımında kullanılır. Ödemiş (İzmir), Sarayönü (Konya) çıkarıldığı ve işlendiği yerlerdir.

VOLFRAM (TUNGSTEN)

Isıya dayanıklı oluşu nedeniyle uzay sanayiinde ampul üretiminde kullanılır. Uludağ (Bursa)’ da daha önceki yıllarda çıkarılmaktaydı.

Advertisement

FOSFAT

Kayaçlar halindeki tuz bileşikleri olan fosfat gübre, petro – kimya, seramik ve cam sanayiinde kullanılır. En önemli kullanım alanı gübre sanayidir.

Mazıdağı (Mardin) çıkarılıp işletildiği yerdir.

TUZ

Kimya sanayisi, dericilik, konserve ve salça sanayisi gibi bir çok alanda kullanılan tuz, ülkemizde bol miktarda bulunur. Tuz Gölü, İzmir Çamaltı Tuzlası tuzumuzun büyük bölümünün karşılandığı yerlerdir. Çankırı, Kırşehir, Nevşehir, Yozgat, Kars ve Erzincan yörelerinde de kaya tuzu çıkarılır.

KURŞUN-ÇİNKO

Genellikle birarada bulunur. Kurşun boya yapımı, cephane ve boru yapımında, çinko ise paslanmaya karşı kullanılır. Yozgat, Kayseri, Elazığ çıkarıldığı yerlerdir.

Türkiye Maden Haritası

BARİT

Doğalgaz ve petrol aramalarında derin sondaj kuyularının açılmasında kullanılır. Boya, cam, kauçuk yapımında da kullanılır. Muş, Alanya ve Gazipaşa (Antalya), Elbistan (Kahramanmaraş) çıkarıldığı yerlerdir.

KÜKÜRT

Gübre, patlayıcı madde yapımı, kağıt ve kimya sanayiinde ve tarımda kullanılır. Keçiborlu (Isparta) bulunduğu yerdir.

DİĞER MADENLERİMİZ

MERMER

Ülkemizde yaygın çıkar. Marmara ve Ege çıkarımda önemli paya sahip bölgelerdir. Marmara Adası (Balıkesir), Bursa, Bilecik, Muğla, Afyon ve Denizli’ de çıkar.

lületaşı

Kaynak: commons.wikimedia.org

LÜLETAŞI

Hafif ve parlak yüzeylidir. Süs eşyası, takı ve pipo yapımında kullanılır. Eskişehir’de çıkar.

OLTUTAŞI

Küçük süs eşyaları ve tespih yapımında kullanılır. Erzurum’un Oltu ilçesi’nde çıkar.

ASBEST

Isıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere dayanıklıdır. İtfaiyeci elbisesi, otomobillerin fren balatalarında kullanılır. Bursa, Erzincan ve Sivas’ta çıkarılır.

Advertisement

MANGANEZ

Demir – çelik sanayinde sert ve dayanıklı sanayi çeliği yapımında kullanılır. Ceyhan (Adana), Kastamonu, Balıkesir, Denizli’de çıkar.

ENERJİ KAYNAKLARI

Günümüzde modern sanayinin kurulabilmesi ve mevcut sanayinin geliştirilebilmesi için enerji kaynaklarına ihtiyaç vardır.

Dünya’da enerjiye olan talep sürekli artış göstermektedir. Bunun için ülkelerde alternatif enerji kaynaklan bulmaya ve kullanmaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Çok çeşitli enerji kaynaklarının bir ülkede bulunmasına pek rastlanmaz. Ülkemiz bu konuda şanslıdır.Ülkemizde enerji kaynağı çeşidi fazladır.

TÜRKİYE’DEKİ ENERJİ KAYNAKLARI

Yenilenemeyen Enerji Kaynakları (Fosil)

• Doğalgaz
• Petrol
• Taşkömürü
• Linyit
• Odun

Yenilenebilir (Temiz) Enerji Kaynakları

• Güneş enerjisi
• Su gücü
• Rüzgar
• Jeotermal

Kömür

TAŞKÖMÜRÜ

✓ Oluşumu eski olduğu için kalorisi yüksektir.
✓ Kalorisi yüksek olduğu için demir-çelik sanayinde demiri eritmede kullanılır.
✓ Sadece Zonguldak çevresinde çıkarılır.
✓ Karabük ve Ereğli demir çelik fabrikalarında demiri eritmede ve Çatalağzı termik santralinde elektrik üretiminde kullanılır.

LİNYİT

✓ Ülkemiz linyit yatakları bakımından zengindir.
✓ Taşkömürüne göre kalorisi daha düşüktür.
✓ Tüm bölgelerimizde çıkar. Üretilen linyitin yarıdan fazlası termik santrallerde geriye kalan kısım sanayide ve konut ısıtmada kullanılır.
✓ Tunçbilek, Seyitömer (Kütahya), Soma (Manisa), Yatağan, Yeniköy (Muğla), Afşin-Elbistan (Kahramanmaraş) Çayırhan (Ankara) ve Orhaneli (Bursa)’da çıkarılır. Aynı zamanda buralarda linyitle çalışan termik santraller vardır.

Advertisement

Petrol Mühendisliği

PETROL

Üretimin tamamına yakını Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden sağlanır. Günümüzde Dünya’da en yaygın kullanılan hammadde ve enerji kaynağıdır. Batman, Adıyaman, Diyarbakır ve Siirt çevresinde çıkarılan petrol; Aliağa (İzmir), İpraş (İzmit), Ataş (Mersin), Orta Anadolu (Kırıkkale), Batman (Batman) petrol rafinerilerinde işlenmektedir.

Petrol üretimimiz ihtiyacımızın %8’ini karşılamaktadır. Geriye kalanı ithalat ile karşılanır. Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ülkemiz ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır.

DOĞALGAZ

Kükürt bileşikleri, kül gibi partikulleri yaymadığı için diğerlerine göre daha temiz bir yakıt olması nedeniyle son yıllarda kullanım alanı yaygınlaşan doğalgazın ülkemizde üretimi çok azdır.

İhtiyacın büyük bölümü ithalat ile karşılanmaktadır. Hamitabat (Kırklareli), Çamurlu (Mardin) çıkarıldığı yerlerdir. Hamitabat (Kırklareli), Ambarlı (İstanbul) ve Ova akça (Bursa) doğalgaz ile çalışan santrallerimizdir.

SU GÜCÜ (HİDROELEKTRİK ENERJİ)

hidroelektrik enerji

Su gücü en güvenilir ve en temiz enerji kaynağıdır. Türkiye’nin yükseltisi fazla olduğu için engebeli arazinin yaygın olması akarsuların dar ve derin vadilerde akmasına, buna bağlı olarak hidroelektrik potansiyelin yüksek olmasına neden olmuştur. Ülkemiz hidroelektrik potansiyel açısından Rusya ve Norveç’ten sonra Avrupa’da üçüncü sıradadır. Üretilen enerjinin %28 i hidroelektrik santrallerden sağlanmaktadır. Potansiyelin en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesi, en az olduğu bölge Marmara’dır.

  • Dicle üzerinde : Devegeçidi, Kralkızı
  • Kızılırmak üzerinde: Hirfanlı
  • Seyhan üzerinde : Çatalan, Seyhan
  • Ceyhan üzerinde : Aslantaş, Menzelet, Sır ve Berke
  • Manavgat üzerinde: Oymapınar

Enerji üretiminin yapıldığı barajlardan bazılarıdır.

GÜNEŞ ENERJİSİ

Güneşli gün sayısının fazla olduğu yerlerde enerji potansiyeli fazladır. Temiz ve tükenmeyen bir enerji kaynağıdır.


18 yorum

  1. elena ayona on

    ben çok tesekurr eder ben rusya geliyor bura begendi ben çok sağolun isime cok yaradı sogol

  2. HADİSE
    Aşkın ta kendisi sensin Hadise’m
    Dedirtmem kimseye Hadise kötü
    İnadına aşığım sana
    Seni seviyorum Hadise’m anlasana
    En güzel en çekici sesi en güzel şarkıcı sensin
    HADİSE’MMMMM

  3. HADİSE
    Aşkın ta kendisi sensin Hadise’m
    Dedirtmem kimseye Hadise kötü
    İnadına aşığım sana
    Seni seviyorum Hadise’m anlasana
    En güzel en çekici sesi en güzel şarkıcı sensin
    HADİSE’MMMMM

  4. saolun çok işime yaradı bana avusturalyada bile olsam lazim oldu çok teşekkurler bunu yapana çuuk teşekkür ederim thanky you

  5. Benim fen bilimleri ödevi vardı. Ve çok işime
    Yaradı. Saolun , tüm analanın anneler gününü Kutlarım…

Reply To meto Cancel Reply