Türkiye’de sıcaklık konu anlatımının kısaca ve özet şeklinde verildiği yazımız. Ocak ve temmuz ayı sıcaklık dağılışları ve don olayı ve önemi.
OCAK AYINDAKİ ORTALAMA SICAKLIK DAĞILIŞI
Türkiye’de ocak ayı sıcaklık ortalamaları üzerinde
• Karasallık,
• Yükselti ve
• Enlem faktörü rol oynar.
Ancak karasallık ve yükseltinin etkisi enleme göre daha belirleyicidir. Bu nedenle kıyılarla iç kısımlar arasında büyük bir sıcaklık farkının oluşu dikkati çeker.
Yurdumuzda ocak ayı sıcaklık ortalamaları genel olarak düşüktür. En yüksek ortalama 10° civarındadır. Bu değere de ancak Akdeniz kıyı şeridinde rastlanır.
Ocak ayı sıcaklık ortalaması kıyılar boyunca kuzeye gidildikçe düşer ve Marmara kıyılarında yarı yarıya iner. Karadeniz kıyılarında ise biraz yükselir. Dogu Karadeniz kıyılarında bu yükselme daha belirginleşir. Bunda, Kafkas dağlarının, Karadeniz kıyılarını kuzey rüzgarlarından korumasının yanı sıra, kışın zaman zaman görülen fön rüzgârlarının da etkisi vardır.
Yıl boyunca iç kısımlarla kıyılar arasındaki en büyük sıcaklık farkı ocak ayında meydana gelir. Ocakta Kuzeydoğu Anadolu ile Akdeniz kıyıları arasındaki sıcaklık farkı 20° yi geçer ki bu, yaz mevsimindeki farkın iki katıdır.
TEMMUZ AYINDAKİ ORTALAMA SICAKLIK DAĞILIŞI
Yazın Türkiye’de sıcaklığı etküeyen ana unsurlar karasallık ve yükseltidir. Genelde karasallıgm etkisinde kalan Türkiye’nin her tarafında temmuz ayı sıcaklık ortalaması yüksektir. Bölgeler arasındaki sıcaklık farkı da oldukça azdır.
Temmuzda en yüksek sıcaklık ortalamalarına Güneydoğu Anadolu’da rastlanır.
• Hem enlemin,
• Hem karasallığın
• Hem de güneyden sokulan sıcak hava kütlelerinin
etkisiyle bu bölgede sıcaklık ortalamaları 30° nin üzerinde seyreder.
Akdeniz ve Ege kıyılarında da sıcaklık oldukça yüksektir. Kuzeye doğru gidildikçe sıcaklıklar yavaş yavaş düşer.
TÜRKİYE’DE DON OLAYI VE ÖNEMİ
Don olayı, sıcaklığın donma noktası altına düşmesi sonucu suyun buza dönüşmesidir.
Sıcaklık, günün herhangi bir saatinde 0° nin altına düşmüşse o gün donlu gün sayılır.
Türkiye’de donlu günlerin başlama zamanı ve sayısı bakımından bölgeler arasında büyük farklar görülmektedir.
• karasallık,
• hava kütlelerinin durumu,
• yükselti,
• yerşekilleri
bu farklılığa yol açan başlıca etmenlerdir.
Donlu günlerin en erken başladığı ve en fazla olduğu bölge, Doğu Anadolu’dur.
İç Anadolu Bölgesi’nde don olayları Doğu Anadolu’ya göre bir ay daha geç başlar ve bir ay daha erken sona erer.
Güneyde olmasına karşın Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde de donlu gün sayısı hayli yüksektir ve iki ayı geçer.
Denizlerin ılımanlaştırıcı etkisi nedeniyle kıyılarımızda ilk don olayı Batı Karadeniz, Ege ve Akdeniz kıyılarında kasımda başlar. Don olaylarının en geç görüldüğü ve az olduğu yerler Antalya çevresi ve İskenderun Körfezi kıyılarıdır.
