Türkiye’de yeryüzü şekillerinin genel durumu ve özelliklerinin maddeler halinde verildiği yazımız.
TÜRKİYE’DE YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
1. Türkiye’de yer şekillerinin en belirgin özelliklerinden biri, yükseltinin fazla oluşudur. Türkiye’nin ortalama yükseltisi (1132 metre) Avrupa ortalamasının 3 katını aştığı gibi, Asya ortalamasından bile fazladır. Bunun başlıca nedeni, ülkemizde yüksek dağ sıralarının çok geniş alanlar kaplamasıdır. Ayrıca yüksek plâto ve ovalar da geniş yer tutar.
Türkiye yer şekillerinin yükselti basamaklarına göre dağılımı
2. Türkiye, yüksek bir ülke olmasına karşın, geniş düzlüklere sahiptir. Türkiye’deki düzlüklerin çoğu, bir peneplenleşme sonrasındaki yükselme sonucu ortaya çıkmıştır. Bir bölümü de, alüvyonların ve lâvların çukur yerleri doldurmasıyla oluşmuştur.
3. Türkiye’de dağr sıralan kuzey ve güney kıyılar boyunca hemen hemen kesintisiz bir biçimde ve çoğu yerde birkaç sıra halinde uzanır.
4. Kıyıları izleyen sıradağlar doğuya gidildikçe birbirine yaklaşır ve sıklaşır.
5. Kıyılardaki dağ sıraları, Batı Anadolu’da da birbirine yaklaşır. Bu dağlar denize dik biçimde, kuzeyden güneye paralel sıralar halinde uzanır.
6. Türkiye’de yerşekilleri çeşitlilik gösterir. Bu durum Türkiye’nin bulunduğu arazinin jeolojik evriminin, geçmişteki iklim değişikliklerinin ve şimdiki iklim çeşitliliğinin bir sonucudur.
7. Ülkemizin güney ve kuzey kıyıları, dağ sıralarının uzanışına paraleldir. Bu nedenle kıyılar fazla girintili çıkıntılı değildir. Birkaç istisna dışında dOgaTüman ve ada yoktur. Buna karşılık, dağların dik uzandığı Ege kıyıları oldukça girintili ve çıkıntılıdır.
8. Batıdan doğuya gidildikçe, yükselti genel olarak artar.
9. Türkiye’de kısa mesafelerde bile büyük yükselti farklılıklarına rastlanır. Bu durum özellikle kuzey ve güney kenarlardaki dağlık alanlarda daha belirgindir.
