Türkiye’de Yetişen Tarım Ürünleri Nelerdir?

0
Advertisement

Türkiye’de yetişen tarım ürünleri nelerdir? Türkiye’de yetişen tahıllar, sanayi bitkileri ve yağlı tohumlar ile ilgili bilgi.

Türkiye Tarım Haritası

Türkiye’de Yetişen Tarım Ürünleri

Tahıllar

Buğday: İlkbaharda yağış, yazın sıcaklık ve kuraklık ister. Karasal iklim koşullarına uyumlu olup kuru tarım yöntemiyle de yetiştirilebildiği için doğal yetişme alanı geniştir.

Bazı yıllar iklim koşulları iyi olduğunda, üretim miktarı yüksek olur ve dış ülkelere satılır. Bazı yıllar ise üretim yeterli olmaz, dışarıdan buğday alınır. Bu durum buğday yetiştirilen bölgelerde sulama sorununun çözümlenememiş olmasının sonucudur.

En çok İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Akdeniz bölgelerinde ve Trakya’da yetiştirilir. Kış buğdayı soğuk bölgelerde, yaz buğdayı sıcak bölgelerde yetiştirilir. Konya, Çukurova, Yukarı Sakarya ovaları ve Altınbaşak (Harran) Ovası en önemli buğday üretim alanlarıdır. Karadeniz kıyı şeridinde yetişmemesinin nedeni, buğdayın istediği yaz kuraklığının olmamasıdır.

Arpa: Düşük sıcaklıklara dayanabildiği için buğdayın yetişemediği yerlerde de yetiştirilir. En çok, İç Anadolu (%40) ve Doğu Anadolu’da üretilir. Gıda ve bira sanayinde kullanılır. Hayvan yemi olarak da yararlanılır.

Advertisement

Çavdar ve Yulaf: Arpa gibi olumsuz iklim koşullarında da yetiştirilebilir. Hayvan yemi ve besin olarak kullanılır.

Mısır: Her mevsim yağışlı olan yerlerde ve sulama yapılan alanlarda yetişebilir. Doğal yetişme alanı Karadeniz Bölgesi’dir. Ancak son yıllarda üretim fazlalığı Akdeniz Bölgesi’ne kaymıştır (%49). Karadeniz Bölgesi’nde temel besin maddesi olarak tüketildiği için, bölge ticaretinde önemli yer tutmaz.

Pirinç: Pirincin bitkisine çeltik denir. Sulak yerlerde yetişir. Türkiye’de alçak vadi tabanlarında yetiştirilmektedir. En çok Marmara %59, Karadeniz %33, Akdeniz Bölgeleri’nde yetiştirilir. Pirinç üretimimiz yetersizdir. Her yıl dış ülkelerden satın alınmaktadır.

Buğday ve arpa daha çok yarı kurak bölgelerde ekildiğinden ve kuru tarım yöntemiyle yetiştirildiğinden yağış miktarına bağlı olarak üretimin yıldan yıla büyük değişiklik gösterdiği görülür. Oysa, mısır ve pirinç üretiminde bu durum görülmemektedir. Bunun nedeni, mısır ve pirinç üretim alanlarının sulama yapılan bölgelerde olmasıdır.

Sanayi Bitkileri

Şekerpancarı: Türkiye’nin her bölgesinde yetişebilir. Özel bir iklim isteği yoktur. Ancak kıyılar daha çok gelir getiren ürünlere ayrıldığı için üretim iç bölgelerde önem kazanmıştır. Çabuk bozulan bekletilmeden işlenmesi gereken bir üründür. Bu nedenle, üretim alanlarının yakınına şeker fabrikaları kurulmuştur. Fabrikaların yakınında büyükbaş hayvancılık yapılabilir.

Pamuk: İlkbaharda yağmur veya sulama, yazın sıcak ve kurak ortam ister. En fazla Güneydoğu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiştirilir. Doğu Anadolu’da Elazığ, Malatya ve Elbistan ovalarında da yetiştirilir. Karadeniz Bölgesi’nde yaz kuraklığı görülmediği için pamuk yetişmez. Üretilen pamuğun bir kısmı ihraç edilir, diğer kısmı fabrikalarımızda işlenir.

Advertisement

Tütün: Ilık ve yağışlı yerlerde yetiştirilir, iklim seçiciliği fazla olmayıp, doğal yetişme alanı geniştir. En çok Ege Bölgesi’nde yetişir. Ayrıca, Orta Karadeniz, Trakya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun bazı ovalarında da yetiştirilir. Bir bölümü Türkiye’de işlenir, geri kalanı ihraç edilir.

Tütünün doğal yetişme alanı geniş olmasına karşın, kaliteyi düşürmemek amacıyla ekim alanı devlet tarafından sınırlandırılmıştır.

Keten-Kenevir: Tohumlarından yağ (beziryağı) çıkartılır, liflerinden kumaş ve çuval dokunur. Batı Karadeniz, Trakya, Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilir.

Haşhaş: İç Batı Anadolu’da devlet kontrolünde yetiştirilir. Elde edilen madde ilaç sanayinde kullanılır.

Çay: Ilıman ve bol yağışlı ortam ister. Yıkanmış kireçsiz toprakta yetişir. Bu koşulları Doğu Karadeniz’de bulmuştur.

Yağlı Tohum Bitkileri

Ayçiçeği: Aydınlık ortamlardan hoşlanan bir bitkidir. En çok Trakya’da yetiştirilir. Ayrıca Güney Marmara’da, Batı ve Orta Karadeniz’de, İç Anadolu’nun güneyinde yetiştirilmektedir.

Zeytin: Akdeniz ikliminin karakteristik bitkisidir. Soğuğa dayanıksızdır. Bu nedenle iç bölgelerde ve yüksek yerlerde yetişemez. Yaz kuraklığı şiddetli olan Akdeniz’de maki bitki örtüsünün içerisinde yabani olarak bulunur. Buna delice denir. Deliceler aşılanarak üretimde yararlanılmaya başlanmıştır. Marmara’da (Gemlik) ve Ege’de (Edremit) zeytinlikler yaygındır. Zeytin iki yılda bir bol ürün verir. Güneydoğu Anadolu’da (Gaziantep yöresinde) ve Doğu Karadeniz’de de ılıman yörelerde yetiştirilmektedir.

Susam: Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilir. Yağından tahin yapılır.

Soya fasulyesi: Çukurova’da ve Doğu Karadeniz’de yetiştirilmektedir, %84’ü Akdeniz Bölgesi’nde yetişir.

Anason: Antalya, Burdur ve Denizli’de üretilir.

Sebzeler

Kuru Sebzeler: Patates ve soğan Türkiye’nin her tarafında yetiştirilir. Özel iklim istekleri yoktur. İzmir, Kars, Niğde, Nevşehir ve Adapazarı’nın patatesi ünlüdür. (Türkiye’de üretilen patatesin %54’ü iç Anadolu’da, %18’i Karadeniz Bölgesi’nde, %15’i Ege Bölgesi’nde yetişir.)

Advertisement

Baklagiller: Özellikle mercimek ve nohut kuraklığın etkili olduğu yerlerde yoğun olarak yetiştirilir.

Mercimek: Güneydoğu Anadolu’nun yazları kurak iklimi mercimek üretimi için uygundur. (%88). Mercimek dış ülkelere de satılır.

Nohut: İç Anadolu (%31) ve Akdeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu‘da yetiştirilir.

Fasulye: En çoğu İç Anadolu’da (%45) olmak üzere bütün bölgelerde yetiştirilir.

Bakla: Ege, Akdeniz, İç Anadolu’da en çok üretilir.

Taze Sebzeler: En çok Akdeniz (%29) Ege ve Marmara’da (%19) yetiştirilmektedir. Son yıllarda, sulama yapılabilen iç bölgelerimizde de sebze üretimi önemli ölçüde başlamıştır.

Seracılık (Turfanda sebzecilik): Sıcaklığı kontrol altına almak için ürünlerin cam veya naylon malzeme ile koruma altına alınan yerlerde, zamanından önce ve dört mevsim, sebze ve meyve üretimidir. Seracılık en çok Akdeniz Bölgesi’nde yapılmaktadır. Çünkü iklim koşulları daha uygundur. Seraları ısıtmaya gerek kalmaz. Akdeniz Bölgesi’ni Ege ve Marmara bölgeleri izler.

Sera: Bitkileri soğuğa karşı korumak, özellikle yaz ürünlerini kış mevsiminde de yetiştirmek için cam veya naylonla oluşturulan kapalı ortamlardır. Zemini tarıma elverişli duruma getirilmiş, ısıtma yapılan seralarda dört mevsim tarım yapma, aynı topraktan yılda bir kaç kez ürün alma olanağı vardır.

Meyveler

Fındık: Ilık ve yağışlı bir ortam sever. En çok Ordu ve Trabzon arasında yetiştirilir. Fındık çok yüksek yerlerde yetişmez. Türkiye, Dünya fındık üretiminde birincidir. Başlıca ihraç ürünlerimizdendir.

Üzüm: Yaz kuraklığı ve sıcaklığı ister. Kışları soğuk geçen karasal bölgelerde de yetişebildiği için üretim alanı geniştir. En çok Ege ve Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilir. Çekirdeksiz üzüm İzmir-Manisa dolaylarında üretilir. Türkiye, çekirdeksiz üzüm üretiminde Dünya’da birincidir. Dış ülkelere daha çok kurutularak satış yapılır.

Elma: Özel iklim isteği yoktur. Türkiye’nin her yerinde yetiştirilir. Niğde, Konya, Yalova, Antalya ve Amasya’da en çok yetiştirilmektedir.

Advertisement

İncir: İzmir-Aydın dolaylarında en çok yetişir. Kışların soğuk geçtiği yerlerde yetişemez. Türkiye, Dünya ülkeleri arasında incir üretiminde birincidir. Kurutulup paketlenerek dış ülkelere satışı yapılır.

Turunçgiller (Narenciye): Soğuğa dayanıksızdır. Don olayının görülmediği yerlerde yetişebilir. Akdeniz’de (%88), Ege’de (Güneyden itibaren İzmir’e kadar olan kıyı şeridinde) ve biraz da Doğu Karadeniz’de (Rize – özel konum) yetiştirilir.

Antepfıstığı: Yazları kurak ve sıcak iklimde yetişir. Kireçli toprak ister. En çok Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilir.

Yerfıstığı: En çok Çukurova’da yetiştirilir.

Muz: Anamur, Alanya ve Gazipaşa çevresinde üretilir.

Kayısı: Doğal yetişme alanı geniştir. Malatya’da üretim miktarı önemlidir.

Dut: Malatya, Bursa ve Elazığ’da en çok yetiştirilir.


Leave A Reply