Türkiye’nin İklim Tipleri ile Yağış ve Isı Değişimleri Hakkında Coğrafi Bilgiler

0
Advertisement

Türkiye’de ki iklim tipleri ile ilgili bilgiler. Ülkemizin iklim tipleri, yağışlar, yağmur rejimi ve ısı dereceleri ile coğrafi ilgili bilgiler

Türkiye İklim Tipleri Haritası

Türkiye İklim Tipleri Haritası

Özellikle son dönemde ülkemizde yarı tropikal iklim özellikleri gösteren olaylar (hortum gibi) gözükse de genel olarak normal şartlarda aşağıdaki bilgiler geçerlidir.

YURDUMUZUN İKLİMİ

Ülkemiz yeryüzünün Orta İklim Kuşağı içerisindedir. Ancak, çeşitli coğrafya koşullarının etkisiyle, yurdun her yanı iklim bakımından ayrı ayrı özellikler gösterir. Kimi yörelerde kışlar çok soğuk, yazlar çok sıcak geçer. Buna karşılık, mevsimler arasında pek büyük sıcaklık farkları göstermeyen yerler de vardır. Kimi bölgelerde yağmur pek bol, kimi bölgelerde kıttır. Bu iklim değişikliklerinde yağışların, ısı derecesinin, rüzgârların büyük etkisi vardır. Yurdumuzun iklimini anlayabilmek için, bunları kısaca gözden geçirelim.

YAĞIŞLAR

YAĞMUR.

Yıllık yağış tutarının az, ya da çok oluşu yüzey şekilleriyle yakından ilgilidir. Yurdumuzda en çok yağış alan yerler kıyı dağlarının denize bakan yamaçlarıdır. îç kesimlere doğru gidildikçe, yağışlar da azalır.

Türkiye İklim Haritası

Türkiye İklim Haritası

Türkiye’nin en yağışlı yerleri Karadeniz’in, Akdeniz’in kıyı kesimleriyle Güneydoğu Toroslar’dır. Kuzey Anadolu’ nun dağlık kesimlerinde yıllık yağış ortalaması 1 m.’yi aşan birçok yerler vardır; Rize (2.440 mm.), Giresun (1.319 mm.), Zonguldak (1.250 mm.) gibi. Karadeniz Bölgesi’nin doğu kesimi batı kesiminden daha yağışlıdır. Doğudan batıya doğru gidildikçe yağışlar azalır. Bölgenin orta kesimindeki Trabzon ancak 837 mm., Samsun 731 mm. yağış alır.

  • Marmara Bölgesi’nde, istanbul dolaylarında yıllık yağış ortalaması 800-1.000 mm. arasında değişir. (Şile: 735 mm., Büyükdere: 858 mm.).
  • Ege Bölgesi’nin en yağışlı kesimi Muğla dolaylarıdır. Burada yıllık ortalama yağış tutarı 1.180 mm.’dir.
  • Akdeniz Bölgesi’nin en çok yağış alan yerlerinden biri Teke Yarımadası’dır. Antalya’nın yıllık yağış ortalaması 1.030 mm., Dörtyol’unki 1.039 mm.’dir.
  • Yurdumuzun çok yağışlı yerlerinden biri de Güneydoğu Toroslar’dır. Bu kesimdeki Bitlis ilinde yıllık yağış ortalaması 1.000 mm. kadardır.
  • Yurdumuzun en az yağış alan yerleri şunlardır: îç Anadolu, Güneydoğu Anadolu düzlükleri, Doğu Anadolu’nun çukur ovalan.
  • İç Anadolu’daki Konya Ovası ile Tuz Gölü dolayları yurdumuzun en az yağışlı alanları içinde en geniş yeri kaplayanlarıdır. Gene İç Anadolu’da, Ankara, Ayaş, Beypazarı, Eskişehir gibi yerlerde yıllık yağış ortalamaları 400 mm.’nin altındadır. (Ankara: 360 mm., Eskişehir: 369 mm.).

Yurdumuzda 300 mm.’den daha az yağış alan iki küçük alan vardır: Doğu Anadolu’da Iğdır Ovası ile Malatya havzasının doğu kesimi. Bunlardan İğdır Ovası’nda yıllık yağış tutan ancak 256 mm.’dir. Aynca, Van Gölü’nün doğu kesimi de en az yağışlı bölgelerdendir. (Van: 383 mm.).

Advertisement

KAR

Yurdumuzdaki kar yağışları da, yağmurlar gibi dağılmıştır. Türkiye’nin çeşitli yerlerine düşen kar miktarı büyük değişiklikler gösterir. İzmir, Antalya gibi illerimizde kar yağışı yok denecek kadar azdır. Son 30 yıllık ortalamaya göre, İzmir’de kar yerde ancak 6 saat kalır. Antalya’da da, karın yerde kaldığı günler yılda bir günü geçmez. Buna karşılık, Marmara Bölgesi’nde bu oran yılda 10-15 günü bulur. Karadeniz kıyılan da Marmara Bölgesi gibidir. Kıyılardan uzaklaşıp da içerilere doğru gidildikçe, karın yerde kalma süresi de artar. Kayseri’de yılda 40, Sivas’ta yılda 65 gün karlı geçer. Erzurum ise, yılın 116 günü karlar altındadır. Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki kışlar çok karlı olur.

kar

Kaynak: pixabay.com

YAĞIŞ REJİMİ

Yıllık yağışın mevsimlere bölünüşüne yağış rejimi denir. Yağış rejimi bakımından yurdumuzun başlıca özelliği, yazların çoğu yerlerde kurak geçmesidir. Yalnız, Erzurum-Kars dolaylarında yaz ayları çok yağışlı geçer. Yağmur mevsimi Marmara Bölgesin de, Akdeniz, Ege kıyılarında sonbaharda başlar; kışı da kaplayarak, ilkbahar sonlarına kadar sürer. Güneydoğu Anadolu’da ise, yağış mevsimi kış ile ilkbahardır. İç Anadolu’da da yağışlar kışa, özellikle de ilkbahara rastlar.

ISI DERECELERİ

ISI. — Yağmurda, karda olduğu gibi, ısı dereceleri de bütün yurtta büyük değişiklikler gösterir. Yıllık ortalama sıcaklığı 20°’yi geçen illerimizin (İskenderun gibi) yanı-sıra, çok soğuk illerimiz de vardır: Kars’ta yıllık ortalama sıcaklık 4° ‘dir. öbür bölgelerimizdeki ısı ortalamaları bu iki rakam arasında değişir. Genellikle, kıyılarla iç kesimler arasında büyük sıcaklık, soğukluk farkları vardır’. Kıyılarımızın çoğunda ılık bir iklim görülür. Yurdumuzun iç kesimlerinde ise, sert bir kara iklimi vardır. Buralarda gündüzle gece arasındaki ısı farkı çok büyük olur.

Yurdumuzda bugüne kadar görülen en yüksek sıcaklık +46° olmuştur (1937 temmuzunda Diyarbakır’da; 1957 ağustosunda Urfa’da.) En düşük sıcaklık ise —43° olmuştur (1940 ocağında Karaköse’de).

güneşlenme

Kaynak: pixabay.com

YURDUMUZDAKİ İKLİM TİPLERİ

Yurdumuz genel olarak üç iklim tipinin etkisi altındadır:

  • AKDENİZ İKLİMİ. — Yurdumuzun batı ve güney kıyılarında görülür. Yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ılıktır. Yağışlar sonbaharda başları ilkbahara kadar sürer.
  • ORTA İKLÎM. — Her mevsimi yağışlıdır. Karadeniz kıyılarımızda görülür. Buralarda kurak ay yok gibidir. Yıllık yağış tutarı çok yüksektir.
  • BOZKIR İKLİMİ. — İç Anadolu’da, Trakya’nın iç kesiminde, Doğu Anadolu’da, Güneydoğu Anadolu’da görülür.” Yazla kış, geceyle gündüz arasındaki sıcaklık farkları yüksektir.

Advertisement


Leave A Reply