Ürün güvenliği nedir, neden önemlidir? Ürün güvenliği ile kim ilgilenir, ürün güvenliğinde üreticinin sorumluluğu nedir, hakkında bilgi.
Ürün Güvenliği
Çeşitli ihtiyaçlarımız için gıdadan televizyona, ilaçtan otomobile binlerce ürün bizlere sunuluyor. Bu ürünler, farkında bile olmadan günlük yaşamımızın parçası haline geliyor. Ancak, doğru ürün seçilmezse ya da yanlış kullanılırsa; sağlığımızı, can ve mal güvenliğimizi tehdit edebilir, çevremize zarar verebilir… Bu yüzden “Ürün Güvenliği” nin anlamını, ilgili kurumların ve üreticinin sorumluluklarını bilmeliyiz. Tüketici olarak hak ve sorumluluklarımızı da öğrenmemiz gerekiyor.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ürün güvenliği bilincinin artırılması amacıyla ekim ayının ikinci yarısında “Ürün Güvenliği Haftası” düzenliyor. Biz de güvenli ürünün ne olduğunu anlatmak istedik. Güvenli olmayan bir ürün ile karşılaşıldığında ne yapılır? Üreticinin, ilgili kuruluşların ve tüketicilerin sorumlulukları nelerdir?
Ürün Güvenliği Nedir?
Normal kullanım koşullarında tüketiciler için risk taşımayan ya da kabul edilebilir ölçülerde risk taşıyan ve güvenliğimiz açısından en üst seviyede koruma sağlayan ürünü “Güvenli Ürün” olarak tanımlıyoruz.
Piyasaya sunulan her ürünün; insan sağlığı, can ve mal güvenliğinin yanı sıra hayvan, bitki sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından gerekli güvenlik koşullarını sağlaması gerekiyor.
Üreticinin Sorumluluğu?
Üreticiler piyasaya teknik düzenlemelere uygun ve güvenli olan ürünler sunmak zorundadır. Eğer ürün yurt dışından geliyorsa, ürünün güvenliğinden yetkili temsilcisi veya ithalatçısı sorumludur.
Üreticilerin önde gelen sorumluluklarından ilki; piyasaya güvenli ürünler sunmaktır. Bunun dışında eğer ürün bir risk taşıyorsa, bunun tüketicilere uygun şekilde anlatılması gerekir. Ürünler, özelliklerini belirtecek şekilde işaretlenmeli ve yapılan denetimlerin sonuçları dağıtıcılara ve kamuoyuna duyurulmalıdır. Üreticiler, ürünlerinde bir risk gördüklerinde bunu önlemekle yükümlüdürler. Bu amaçla ürünleri toplatabilir ve gerekirse imha edebilirler.
Ürünlerin üretimi kadar dağıtımı da önemlidir. Dağıtıcı, ürünü üreticiden alıp bizlere aktaran kişi demektir. Dağıtıcıların da belli sorumlulukları vardır. Dağıtıcı, ürünün piyasaya ulaşım sürecinde yer alan bütün faaliyetlerden sorumludur. Ayrıca dağıtıcılar güvenli olmadığını bildiği ürünleri piyasaya sunamaz. Dağıtacağı ürünün üreticisini bildirmediği durumlarda ise dağıtan kişi üretici olarak kabul edilir ve üreticinin sorumlulukları da dağıtıcıya yüklenir.
Piyasa Gözetimi ve Denetimi Nedir?
Piyasa gözetimi ve denetimi; piyasaya sürülmüş ürünlerin dağıtım sürecinde ve satış yerlerinde, ilgili teknik düzenlemelere uygun olarak üretilip üretilmediğinin, güvenli olup olmadığının denetlenmesidir.
Ürünlerin etiket, işaret, ambalaj ve belgeleri ilgili kamu kuruluşları tarafından kontrol edilir. Gerektiğinde test ve analizleri yapılarak piyasa gözetimi ve denetimi gerçekleştirilir.
Ürün Güvenliği konusunda yetkili kamu kuruluşları
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
• Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
• Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
• Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu
Piyasa Gözetimi ve Denetimi İlkeleri Nelerdir?
Piyasa Gözetimi ve Denetimi, kamu kuruluşlarının sorumluluğunda, bağımsız ve tarafsız şekilde yürütülür. Ayrıca bu gözetim ve denetim, piyasaya sürülmüş ürünler üzerinde yapılır. Gözetim ve denetim aşamasında olan ürünün belgelendirmesini yapan kuruluştan da yararlanılamaz.
Üreticinin sorumluluğu ise ilgili kurum tarafından, ürüne verilen uygunluk işaretinin ardından başlar. Uygun bulunmayan ürünün üreticisi belli değilse; dağıtıcı ve satıcı, üretici olarak kabul edilir.
Üretici, piyasaya güvenli ürünleri sunmak zorundadır. Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir.
Piyasa Gözetimi ve Denetimi Neden Önemlidir?
Piyasadaki ürünlerin güvenli olup olmadığına yönelik denetimler ve bu denetimler sonucunda alınan önlemler, hem üretici hem de tüketiciyi doğrudan etkiler. Sağlıklı ve güvenilir ürünlere ulaşabilmek, tüketiciyi memnun eder.
Üreticiler de güvenilir ürünleri sayesinde, kazançlarını artırır ve piyasadaki yerini sağlamlaştırır.
Türk Standardları Enstitüsü, standart hazırlar. Standart adı verilen bu dokümanlar can, mal ve çevre güvenliğimiz için son derece önemlidir. TSE ayrıca standardına uygun olarak üretilen mal ve hizmetlere belge verir.
Türk Standardları Enstitüsü tarafından standardına uygun olduğu belirlenen ürünlerin üzerinde TSE Markası kullanılır.
CE işareti, bir ürünün amacına uygun kullanıldığı takdirde insanlara, hayvanlara, çevreye ve aynı ortamdaki diğer ürünlere zarar vermeyeceğini ifade eder.
• Hasta tedavilerinde kullanılan tıbbi cihazların,
• internet bağlantı cihazlarının,
• Resim yaparken kullandığımız boya kalemleri, pastel ve sulu boyaların,
• Müzik dinlediğimiz aletlerin,
• Bisiklet kullanırken taktığımız kaskların,
• Evimizi ısıtan kombilerin,
• Oyuncaklarımızın,
• Çamaşır makinelerimizin,
• Telefonlarımızı şarj ettiğimiz cihazların,
• Evlerimizin yapımında kullanılan tuğla ve çimentoların,
ayrıca günlük hayatımızda kullandığımız birçok ürünün CE işareti taşımaları gerekmektedir.
Eğer dikkatli bir şekilde bakacak olursanız, hayatımızda yer alan birçok ürünün TSE ve CE işareti taşıdığını görebilirsiniz. Alışveriş yaparken, TSE ve CE işaretlerine dikkat edilmelidir.
