Uygarlık nedir, kültür nedir? Uygarlık ve kültür tanımları ile kültürün özelliklerinin maddeler halinde verildiği yazımız.
Uygarlık ve kültür kavramlarını sosyologlar değişik anlamlarda kullanmışlardır. Sosyolojik anlamda kültür ve uygarlık birbirinden ayrı iki gerçeklik olarak düşünülmektedir.
Bir toplumun kendine özgü olarak, yarattığı her şey kültür olarak kabul edilmektedir. Yani, insan topluluklarının ortaklaşa olarak yarattığı ve benimsediği maddi gerçekliklerin (araç, gereç, bina, yol vb.) ve manevi gerçekliklerin (örf, adet, gelenek, din, eğitim, vb.) hepsine birden kültür adı verilmektedir. Başka bir deyişle, kültür; tarihsel, toplumsal gelişme sürei içinde yaratılan bütün maddi, manevi değerler ile bunları yaratmada, kullanmada, sonraki kuşaklara iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların tümü olarak tanımlanabilir.
Uygarlık ise bir toplumun kültür düzeyini anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Kültürel yönden geri olan bir toplum için “ilkel” kavramını kullanırken, kültürel yönden gelişmiş bir toplum için “uygar” kavramı kullanılır. Toplumlar ne kadar ilkel. olursa olsun yine kendi ilkellikleri içinde bir kültürel yapıları vardır. Bu bağlamda ilkellik yerine “geri uygarlık” kavramını kullanmak daha akılcı olur.
Kültürü; maddi kültür (bilim, teknik, uygarlık), manevi kültür (ahlak, gelenek, görenek, dil, din, sanat, felsefe, yaşam biçimi) olarak ikiye ayırabiliriz.
Maddi kültür evrenseldir. Kendini toplumlara zorla kabul ettirme özelliği vardır. Teknik alanda her yeni buluş toplumların yapısını değiştirmede etkili olur. Maddi kültürdeki değişmeler, manevi kültürün değişmesine neden olabilir. Örneğin, otomobilin yaşamımıza girmesi, bayram, evlenme, misafirlik geleneklerimizi büyük ölçüde değiştirmiştir.
Kültürün Özellikleri:
1. Kültür, öğrenilir, içgüdüsel ya da kalıtımsal değildir.
2. Kültür, tarihseldir ve süreklidir. Kuşaktan kuşağa aktarılır.
3. Kültür, toplumsaldır. Örgütlenmiş grup ve toplumlarda yaratılır ve ortaklaşa paylaşılır.
4. Kültür, ideal veya idealleştirilmiş kurallar sistemidir. Ancak bireysel tutum ve davranışların her zaman “ideal” olması beklenemez. (
5. Kültür, ihtiyaçları karşılayıcı ve doyum sağlayıcıdır. Kültür, temel biyolojik ihtiyaçları ve ikinci derecedeki ihtiyaçları çoğu zaman karşılar.
6. Kültür, değişir. Değişme, uyum yoluyla gerçekleşir.
7. Kültür, bütünleştiricidir.
