Orta Asya’da büyük bir uygarlık kurarak oldukça ileri bir devlet olarak hayatını sürdürmüş Uygur Devletinin özelliklerinin maddeler halinde yazıldığı sayfamız.
• Önceleri Orhun Nehri boylarında yaşayan Uygurlar bir süre sonra (Moğol ve Kırgız saldırıları sonucu) Dogu Türkistan’a göç ederek buraya yerleştiler.
• Uygurlar, Göktürklerin son zamanlarında, Karluk ve Basmıllar’la birleşerek Göktürk egemenliğine son verdiler ve Uygur Devleti’ni kurdular (744)
• İlk zamanlarda Ötüken’i başkent edindiler. Daha sonra Ordu Balık (şehir) denilen Karabalgasun’u devlet merkezi yaptılar.
• Araştırmalar, Uygurların diğer Türk kavimlerine göre daha ileri bir uygarlık düzeyine ulaştıklarını ortaya koymuştur. Uygurlar, taş üzerine yazılmış belgeler yerine, kâğıt üzerine yazılmış belgeler bırakmışlardır.
• Diğer Türk kavimlerinin aksine Uygurlar yerleşik hayata geçtiler. Tarımla uğraşan, hayvan yetiştiren Uygurlar birçok kasaba ve şehir kurdular. Yollar ve kanallar açtılar. Sanat ve ticareti geliştirdiler.
• Uygurlar Buda ve Mani dinlerinin etkisinde kaldılar. Uygur ülkesinde birçok Mani mabedi yapılmış; hatta Çin’de yapılacak Mani mabetleri için ustalar gönderilmiştir.
• Müslümanlığı kabul eden Karahanlılarla Uygurlar arasında birçok savaş olmuş; Karahanlılar zaman zaman Uygur kentlerine saldırarak buraları yağmalamış ve tapmakları yıkmışlardır..
• Uygur Devleti Kırgızlar tarafından yıkılmıştır (840)
Turfan Uygurları
• IX. Yüzyıl ortalarından itibaren bir devlet olarak ortaya çıkmıştır. Beşbalık, Arslan, Kağan, İdikut uygurları gibi değişik adlarla anılırlar.
• Kara Hıtayların ve arkasından Moğolların (Cengiz Han’ın) egemenliğine girmelerine rağmen hayat tarzları değişmemiştir.
• Çin ile olan ticari ilişkilerini geliştirmişlerdir.
• Budist oldukları için, diğer Türkler tarafından “kâfir” olarak anılmışlarsa da, uygarlık alanında çağdaşlarına göre oldukça ileriydiler.
• XVI. Yüzyıla kadar Çagatayların egemenliğinde kaldılar ve Moğolların Türkleşmesinde önemli rol oynadılar.
