Uygur Metinleri Nelerdir?

Uygur metinleri nelerdir? Uygur metinlerinin özellikleri, örnekler, Altun Yaruk, Sekiz Yükmek, Kalyanamkara ve Papamkara, Irk Bitig hakkında bilgi.

Uygur Metinleri Nelerdir?

UYGUR METİNLERİ
Eski Türkçenin Uygur Döneminden kalma eserler, taş ve kâğıt üzerine yazılmış çeşitli metinler ile kütük basması denilen tahta harflerle basılmış eserlerdir. MS 745 yılında Moğolistan’da Köktürk Devleti’ni yıkarak bağımsız bir devlet kuran Uygurlar, bu bölgede geleneğe uyarak yeni taş yazıtlar da dikmişlerdir.

Bu dönemde oluşturulan metinlerin büyük bölümü Maniheizm Ve Budizm temalı kutsahrıetinlerdir. Çok önemli bir kısmı Moğolca ya da Çinceden çeviri olan bu metinlerin errönemlileri şunlardır:

a. Altun Yaruk (Altın Işık): Budizmin mukaddes kitabıdır. Burkancılığın (Uygurlar Buda’ya Burkan, Budizm’e de Burkancılık adını vermişlerdir.) inanç ve felsefesini, din adamlarının menkıbeleriyle süsleyerek anlatan 700 sayfalık bir eserdir.

b. Sekiz Yükmek (Sekiz Yığın): Budizm’in inanç ve felsefesini anlatan bir eserdir.

c. Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi (İyi Düşünceli Prens ile Kötü Düşünceli Prens Öyküsü): İki kardeş arasında geçen, Budizm’le ilgili bir hikâyedir.

d. Irk Bitig (Fal Kitabı): Mani dinine ait Göktürk harfleriyle yazılmış bir fal kitabıdır.

ÖRNEK:

Uygur dönemine ait bu metinlerin dışında bir kitap oluşturacak hacimde olmayan çeşitli manzum parçalar da vardır. Maniheist Uygurlar dönemine ait bir metinde adı geçen “Aprın Çur Tigin”in bilinen ilk Türk şairi olduğu söylenebilir.