Uzay Teleskoplarının Dünyada Kullanılan Teleskoplara Göre Avantajları Nelerdir?

0
Advertisement

Uzay teleskoplarının devasa boyutlarda ve dünyadan uzak bir konumda olmalarının yararları ne olabilir? Uzay teleskoplarının dünyadaki teleskoplara göre avantajları

Uzay Teleskoplarının Avantajları Nelerdir?

Teleskoplar, kozmosa açılan penceremizdir. Gökadaların, yıldızların, gezegenlerin, bulutsuların ve diğer gök cisimlerinin neredeyse her büyüleyici görüntüsü teleskoplar tarafından yakalanmıştır. Özellikle Hubble Uzay Teleskobu, içinde yaşadığımız evrende çarpıcı görüntüler ve paha biçilmez veriler sağlamıştır.

Hubble Uzay Teleskopu

Hubble Uzay Teleskopu (Kaynak : pixabay.com)

Işık kirliliği

Optik astronomi sadece yerel gece boyunca mümkündür. Yani dünyadaki teleskoplar, ancak geceleri kullanılabilir. Bu, gökbilimciler için bir sorun teşkil eder, çünkü modern uygarlık, geceleri atmosfere yansıyan ve uzayın görünümünü engelleyen bir çok ışık oluşturur. Teleskop gözlemleri yüksek tepelerde ve ışıktan uzak yerlerde yapılsa da özellikle ufuktaki ışık kirliliği problem olmaya devam etmektedir. Işık kirliliği uzay tabanlı teleskoplar için bir problem değildir. Aslında, uzay tabanlı teleskoplar yaklaşık iki kat daha fazla aktif süreye sahiptir, çünkü uzayda hiçbir zaman gündüz olmaz.

Atmosferik Bozulma

Dünyanın atmosferi stabil değildir. Farklı yoğunluklardaki hava cepleri, bir mercek veya bir göletin yüzeyi gibi içinden geçen ışığı bozabilir. Atmosfer aynı zamanda mavi ışık saçar, bu yüzden gök mavidir. Oysa astronomlar için cisimlerin yaydığı mavi renk önemlidir fakat atmosfer bu netliği bozar. Uzay tabanlı teleskoplar atmosferin dışında olduğu için, bu problemlere sahip değillerdir.

Hava

Hava, dünyada bulunan teleskopların etkinliğinde önemli bir faktördür. Bulutlu bir gecede yıldızları göremezsiniz. Uzay tabanlı teleskoplar bulutların üzerindedir, bu yüzden hava, teleskobun çalışmasında ve veriminde herhangi bir etkiye sahip değildir.

Yer ve Konumlandırma

Gökbilimciler, bir gözlemevi için bir yer seçerken sınırlı seçeneklere sahiptir. Bir gözlemevi mümkün olduğunca şehirlerden uzak olmalı, ancak elektrik erişimine sahip olmalı ve yolu olmalıdır. Oysa uzaya yerleştirilen teleskopların bu sorunları olmaz. Üstelik boyut olarak da sınırlama yoktur. Uzay tabanlı bir teleskop, görüntüleri herhangi bir yönden çekmek için en uygun şekilde konumlandırılabilir.

Advertisement

Dünya Tabanlı Teleskopların Avantajları

teleskop

Kaynak: pixabay.com

Bilim adamları ve amatör gökbilimciler, birkaç yüzyıldır yer temelli teleskopların artılarını ve eksilerini çözmek için zaman buldular. Günümüzün Dünya merkezli teleskoplarının insan avantajları oldukça açıktır – örneğin daha büyük ve daha iyi lensler ve bunları üretme araçları – ancak Dünya merkezli teleskopların hala “tepegöz” emsallerinden üstün olduğu yollar da göz ardı edilemez. Teleskopun onarılması veya başka bir şekilde servis edilmesi gerekiyorsa, normal şartlar altında yerde insanlar tarafından yapılabilir.

Dünya teleskoplarının diğer pek çok avantajı da kolaylık kavramı (veya aşırı rahatsızlıktan kaçınma) etrafında dönmektedir. Bilim adamları, Dünya teleskoplarının, açık nedenlerden ötürü uçan uzay enkazından zarar görme riski altında olmadığını belirtiyorlar.

Yer Tabanlı Teleskop Örneği: Büyük Binoküler Teleskop

ABD’nin güneybatısındaki Arizona Üniversitesi’ndeki Büyük Binoküler Teleskop (LBT), büyük keşiflerin bir parçası olmasına izin veren avantajları olan bir “karasal” teleskop örneğidir. İtalya’da üretildikten sonra 2002’den beri çevrimiçi olan teleskop, tıpkı Dünya’nın 4,5 ila 5 milyar yıl önce oluşması gibi, oluşum sürecinde uzak bir gezegenin görüntülerini alan ilk yerdeki teleskoptu.

Uzay Tabanlı Teleskopların Avantajları

Tartışılanlar gibi optik teleskoplar için, uzaya bir teleskop yerleştirmenin tek gerçek avantajı, orada işini çok daha iyi yapabilmesidir. Bunun nedeni, bu tür teleskopların araştırma nesnelerine maddi olarak daha yakın olmaları değil, daha ziyade Dünya atmosferinin görüntüleri çok kötü şekilde bozabilmesidir. Bu nedenle, bu tür teleskoplar genellikle Hawaii’deki Mauna Loa Gözlemevi gibi mümkünse çok yüksek rakımlarda inşa edilir.

Fizikte görülemeyen ancak çok önemli olan kızıl ötesi ışınları, x ışınlarını ve gama ışınlarını yakalayan teleskoplar, atmosfer onları tamamen tıkadığı için uzayda olmak zorundadır.

Uzay Tabanlı Teleskop Örneği: Hubble Teleskopu

Hubble Teleskobu, uzaya fırlatılmadan önce bile dünya çapında bir fenomendi, bu nedenle, Dünya atmosferinin bozucu etkilerinden optik aygıtının engellenemeyeceği Dünya’nın millerce yukarısından göz kamaştırıcı görüntüler yakalayabilmesi bekleniyordu.

Advertisement


Leave A Reply