Güney Amerika İklimi Özellikleri, Hangi Bölgede Ne Tarz İklim Görülür?

1
Advertisement

Güney Amerika kıtasının bölge bölge özellikleri ve kıtanın genel iklim özellikleri hakkında bilgi. Güney Amerika’nın bölge ve kısımlarına göre iklim özellikleri.

Güney Amerika iklim açısından büyük çeşitlilikler göstermesine karşın, Kuzey ABD ya da Kanada’da olduğu gibi kışların çok sert geçtiği bölgelere rastlanmaz. Soğuk iklimin egemen olduğu enlemlerde (40° enleminin güneyinde), kıta, gerçek kara iklimi etkilerinin yayılmasını engellemek için dar bir şerit biçimini alır.

Güney Amerika Yağmur Ormanları Harita

Daha yüksek orta enlemlerdeki bölgeler, genellikle büyük su kütlelerinin yumuşatıcı etkilerinden yararlanacak ölçüde denize yakındır. Öte yandan, Güney Amerika’nın büyük bölümü aşağı enlemlerde yer aldığından bu kuşakta gerçek kış mevsimi yaşanmaz. Pek çok bölgede tropikal iklim türleri egemendir. Aynca, bazı bölgelerde kuraklık, bazılarında belirgin ancak fazla sert olmayan kış mevsimleri, Andlar’ da bazı alanlarda da dağ iklimleri görülür.

Kuzey ve Brezilya.

Orinoco’nun ağzından, güneydoğuya doğru üç Guyana bölgesi ve Brezilya’yı aşarak kıyı boyunca Amozon ağzının güneyine kadar uzanan bölgede yıl boyunca ısı yüksektir ve yoğun yağış görülür. Guyana’da Georgetown, bu bölgedeki iklimin ortak özelliklerine örnek oluşturur. Georgetown’da en sıcak ay olan eylülde ortalama sıcaklık 28°C’ye ulaşırken, ocak ve şubatta da ortalama sıcaklık 26°C’yi bulur. Yıllık yağış tutarı 2.200 mm, en yağışlı ay olan haziran 300 mm, en kurak ay olan ekimde 60 mm’dir. Bölgede bağıl nemlilik oranı her zaman yüksektir. Ortalama yüksek olmasına karşın, aşırı sıcaklarla (38°C’ nin üzerinde) seyrek karşılaşılır. Geceleri ismin 18°C’nin altına düştüğü seyrek görülür. Bununla birlikte, gece ile gündüz arasında sıcaklık farkları, mevsimler arası sıcaklık ayrımlarından büyüktür.

Aynı iklim özellikleri, Yukarı Amazon Havzası’nda da görülür. Ancak bu bölge daha çok yağış alır ve Andlar’a yaklaşıldığında yıllık yağış tutarı 2.540 mm’yi bulur. Brezilya’nın güneydoğu kıyısında 13° ve 20° güney enlemleri arasında ve Rio de Janeiro’nun iki ya-mda dar şeritler biçiminde uzanan bölgelerde benzer iklim koşullan etkindir. Andlar’ın doğusunda güneye 20° güney enlemine kadar uzanan öteki bölgelerde gerçek bir kış mevsimi görülmez.

Advertisement

Ancak, yıl boyunca yağış dağılımı düzensiz olduğundan kurak ve nemli dönemler bir birini izler. Brezilya, Bolivya ve Paraguay’ın birleştiği noktanın yakınında yer alan Corumba’ da yağış düzeni bu konuda örnek oluşturur. Yılda 1.270 mm yağış ala Co-rumba’da aralık ayı ortalaması 188 mm, temmuz ayı ortalaması ise 8 mm’ dir. Guyana Kalkanı, kapladığı alanın hiçbir noktasında sıcaklığın tropikal sayılacak ısının altına düşmesine yol açacak kadar yükselmez. Buna karşın, Brezilya Kalkanı’nın güney ve doğu bölümlerinde ekvatordan uzaklığın yanı sıra, yükseltinin fazlalığı ısıyı düşürür. Örneğin, Sao Paulo’da temmuz ortalaması 13°C, şubat ortalaması ise 21 °C’dir. Bu gibi koşullarda aşırı sıcaklık ayrımları daha yaygındır.

Güney İklimleri.

20° güney enleminden güney doğru gidildikçe ısının değiştiği bölgelerle karşılaşılır. Güney Brezilya, Doğu Paraguay, Uruguay ve Doğu Arjantin’de Pampa’da, Güneydoğu ABD’ye oranla daha kurak bir iklim görülür. Bununla birlikte kış ve yaz mevsimlerinin yer değiştirmesinin dışında, Güneydoğu ABD’dekine benzer özelliklere rastlanır. Örneğin, Buenos Aires’te en sıcak ay (ocak ortalaması) 23 °C en soğuk ay (temmuz ortalaması) 9°C’dir. 965 mm’yi bulan yıllık yağış tutarının mevsimlere göre dağılımı düzenlidir.Bahia Blanca’dan (39°-28° güney enlemi) güneye doğru gidildikçe ve kıtanın güney ucuna yaklaşıldıkça iklim giderek kuraklaşır. Önce yarı kurak bir iklim kuşağı ve daha sonra da doğu kıyısı boyunca uzanan tümüyle kurak bir kuşakla karşılaşılır. Bu kuşaklar,batıya doğru uzanarak Andlar’ın eteklerine ve kuzeye doğru yayılarak Andlar’ın doğu tabam boyunca Güney Bolivya’ya ulaşırlar. Güney uçta Tierra del Fuego’da soğuk ve nemli bir iklim egemendir.

Batı Kıyısı.

Orta Andlar’ı kaplayan kurak ve yarı kurak şeritler, batı kıyısı boyunca genişlediğinden Kuzey Peru’ dan Orta Şili’ye kadar yayılan kıyı şeridi çöllerle kaplıdır. Çöl alanınm kuzeyinde ve güneyinde, batı kıyısı boyunca nemli iklimler ortaya çıkar.

Ekvadorda çöl iklim kuşağının yerini, yarı kurak iklimin egemen olduğu dar bir kuşak alır. Bu kuşak da yerini nemli ve kurak dönemlerin birbirini izlediği tropikal iklim kuşağına bırakır. Kuzey Ekvador’da iklim tümüyle değişerek nemli tropikal türe dönüşür. Kuzeye doğru uzanan bu kuşak, Karaib kıyılarına ulaşır. Orta Şili’de çölün güneyinde iklim, Kuzey Amerika’nın batı kıyısında görülen ardışıklıkla ancak bunun tersi bir biçimde değişikliğe uğrar.

Güneyde Concepcion’a kadar uzanan bölgelerde Kaliforniya kıyılarındakine benzer bir iklim görülür. Bunun yanı sıra, bu bölgenin ötesinde, güneydeki adalara kadar yayılan alanda, Washington kıyılarıyla İngiliz Kolombiya-sı’nı anımsatan iklim koşulları egemendir. 50° güney enleminin güneyindeki alanlarda oldukça yağışlı, soğuk bir iklim etkilidir. Bu adalarda en soğuk ay ortalaması donma noktasmı aştığı ve en sıcak ay ortalaması çok düşük olduğundan yaz mevsiminin varlığından söz edilemez. Andlar’da Görülen İklimler. Andlar’ da iklim açısmdan büyük bir çeşitlilik yaşanır.

Rüzgâr ve güneş ışığının, değişik bölgeleri değişik biçimlerde etkilemesi, karşıt iklim türleri arasında karmaşık bir kaynaşma oluşturur.

Ayrıca, yükselti arttıkça ısının düşmesinin yanı sıra, genelde bir kaynaşma oluşturur. Ayrıca, yükselti arttıkça ısının düşmesinin yanı sıra, genelde bir sıcaklık azalması görülür. Ekvatora yakın yerlerdeki büyük yüksekliklerde mevsimler arasındaki ısı ayrımları ortadan kalkar. Örneğin Quito’da (Ekva-dor) tüm ayların ortalaması 12°-13°C’ dir.

Advertisement

Aşağı enlemlerde, iklim kuşakları dikey bir biçimde sıralanır. 900 m’ye ulaşan en alt kuşakta sıcaklık ortalaması 24°C-29°C’dir ve mevsimler arasında çok az değişme görülür. Bu kuşağın üzerinde ve yüksekliği 1.800 m’yi bulan bölgede aylık ortalamalar 18°C-24°C’dir ve mevsimler arasındaki ayrım daha da sınırlıdır. 1.800-3.000 m arasında, ortalamanın 13°C-18°C olduğu kuşakta mevsimler arasındaki ayrım en düşük düzeydedir. Belirli bir yükseltinin üzerinde sürekli bir kar kuşağı vardır. Kar sınırı Venezuela‘da 4.700 m’de, Kolombiya’da 4.400 m’de ve Kuzey Şili’de 6.100 m’ de başlar. Tierra del Fuego’da bu çizgi 760 m’ye kadar düşer.


1 Yorum

  1. Merhaba, ben backpacker olarak Güney Amerika’ya gitmek istiyorum. Geziyle ilgili herhangi bir plan yapmadığım için özellikle bölge söyleyemiyorum ama ekipman arayışımda sıcaklık önemli bir etken oluyor. Genel olarak en düşük ve en yüksek sıcaklıklar hakkında bilgi verebilir misiniz? En düşük kaç derece olacağını bilirsem ona göre uyku tulumu, mont vs. Alabilirim.
    Teşekkürler

Leave A Reply