Vezüv yanardağı hakkında bilgiler. Vezüv yanardağı nerededir, tarih boyunca nasıl davranmıştır? Vezüv yanardağının özellikleri ve jeolojik bilgiler.
Kaynak : wikipedia.org
Avrupa kıtasındaki tek faal yanardağdır. Vezüv yanardağı Orta İtalya’nın güneybatısında Tiren Denizi kıyılarında Napoli şehrinin 12 kilometre Güneydoğusu’ndadır. Vezüv dünyanın en çok bilinen yanardağlarından biridir. Bunun iki sebebi vardır. Birincisi, yanardağın jeologlar tarafından incelenmesinden rejiminin gözden geçirilmesinden ileri gelir. Çünkü çeşitli tarihlerdeki patlamalarına rağmen Vezüv uysal bir yanardağdır. İkincisi, Vezüv yanardağının Avrupa kıtasında ve uygar bir ülkede bulunmasıdır.
Vezüv yanardağı Somma dağının kraterli tepelerinden biridir. Yüzyıllar boyu sürüp giden patlamalar yüzünden yanardağın yüksekliğinde azalıp çoğalmalar olmaktadır. 1900 yılı temmuzunda Vezüv’ün yüksekliği 1.276 metreydi. 1906’da yükseklik 982 metreye düştü. Vezüv’ün şimdiki yüksekliği ise 1.167 metredir. Bugün Vezüv’ün yanında köyler, bahçeler ve bağlar vardır. Dağın eteklerindeki bereketli topraklarda iyi cins üzüm yetişir. Vezüv’ün tepesinden her zaman beyaz bir duman çıkar.
Vezüv yanardağı, tarih boyunca önemli patlamalar yaparak şehirleri yerle bir eden, can ve mal kaybına sebep olan bir volkandır. Eski Romalılar, sık sık dumanlar ve ateşler saçan bu yanardağın Tanrılar’ın savaş yeri olduğunu söylerlerdi. Vezüv’ün bilinen ilk önemli patlayışı M.Ö. 79 yılında ve İmparator Tiberius zamanında oldu. Bu büyük patlamada yanardağ dolaylarındaki ünlü Pompei, Herculanum ve Stabiae şehirleri insanlarla birlikte lav ve ateş yağmuru altında kalarak yerle bir oldu. Yine 472 yılında Vezüv’de büyük bir patlama oldu. Kraterden saçılan kül ve dumanların rüzgarların yardımı ile İstanbul’a kadar geldiği söylenir. Yanardağ bundan sonra sıra ile 1631’de (18.000 kişi öldü), 1794’de (5.700 kişi öldü), 1822, 1855, 1872, 1880, 1895, 1906, 1929 ve 1944 yıllarında patlayarak can ve mal kaybına sebep oldu. 1906’da ki patlamada birçok kasaba ve köy lavlar ve küller altında kalıp harap oldu. 1944’de ki patlamada San Sebastino kasabası kül ve lavlarla harap oldu.
1944 yılından beri sadece “çubuğunu tüttürüp” duman çıkaran Vezüv yanardağını binlerce turist görmeye gelir. Bunlar bacanın yakınlarına kadar sokularak lavların huni içindeki durumunu gözleriyle görmek isterler. Vezüv yanardağının durumunu inceleyen bir gözlem merkezi 1844’den beri çalışmaktadır.
Vezüv yanardağı birçok depreme ve tsunamiye neden oldu. Pompeii şehrini yok etti, komşu şehirlere de zarar verdi. M.Ö. 79 yılındaki patlaması o kadar büyüktü ki güneşin ışınlarının dünyaya ulaşmasını engellemiştir ve orada yaşayan neredeyse herkesin ölümüne sebep olmuştur.
Pompeii Antik Kenti ( Kaynak : pixabay.com)
Vezüv Yanardağı hakkında ilginç gerçekler
- Vezüv Yanardağı, Avrupa anakarasında bulunan tek aktif yanardağdır.
- Bölgede aslında Vezüv Dağı ve Somma Dağı olarak adlandırılan iki zirve var.
- Vezüv Yanardağı MS 79’daki patlamalardan 1800 yıl önce patlamamıştı. Pompeii ve Herculaneum halkı Vezüv Yanardağı’nın bir yanardağ olduğunu bilmiyorlardı.
- Tarım, MS 79’da insanlar için önemli bir gelir kaynağıydı. Vezüv Yanardağı meyve bahçeleri yetiştirmek için çok verimliydi.
- Pompeii şehrinin kalıntıları MS 1748 yılına kadar keşfedilmedi.
- Her yıl 2,6 milyon kişi Vezüv Dağı’nı ve Pompeii kalıntılarını ziyaret ediyor.
- Vezüv Yanardağı 1944’ten beri patlamadı ve bilim adamları bu sefer büyük patlamalar bekliyorlar.
- Bugün Vezüv Yanardağı yakınlarındaki kırmızı bölge bölgesinde 600.000’den fazla insan yaşıyor ve yetkililer, insanların bulunduğu alanı tahliye etmeyi planlıyor.
- Zirve noktasının 200 metre yakınına kadar ziyaretçilere izin verilmektedir.
- Alan 5 Haziran 1995 tarihinde milli park ilan edilmiş ve ziyarete açılmıştır.
Kısa Kaynak – 2
Vezüv Yanardağı; Güney İtalya’da, Campania Bölgesi’nde, Napoli Yönetim Birimi’nde yanardağdır. Yüksekliği, her patlamadan sonra değişiklik göstermektedir: 1900’de, 1304 m; 1960’da, 1.119 m; 1960’lardan bu yana 1.219 m. Napoli Körfezi’nin doğu kıyısında, 40°49′ enlemi, 14°26′ doğu boylamı üzerindedir. Eski ve Yeni Koni olmak üzere iki koniden oluşur: Kuzey ve doğudan, dağı çevreleyen, 16 km çapında, yarı daire biçimindeki Eski Koni ya da Somma Dağı (1.132 m) ve Eski Koni’ce kuşatılan 1.6-2.4 m çapında 1.277 m yüksekliğindeki Yeni Koni. İS 79’da meydana gelen ve antik Herculanum ve Pompeii kentlerinin yok olmasına yol açan ilk patlamayı, bugüne kadar 14 patlama (203, 472, 512, 685, 993, 1036, 1139, 1500, 1631, 1794, 1872, 1906, 1929, 1944) izledi. Eteklerindeki verimli topraklarda yaygın biçimde bağcılık yapılır.
