Vilhelm Thomsen Kimdir ve ne yapmıştır? Vilhelm Thomsen hayatı, biyografisi, eserleri, çalışmaları hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Vilhelm Thomsen
Vilhelm Thomsen; Danimarkalı türkolog, dilbilimcidir (Kopenhag 1842-Kopenhag/Valby 1927).
Küçük yaşlarda uyanan yabancı dil öğrenme merakı, yaratılışındaki üstün nitelikle pek çok dili öğrenmesine olanak veren bir açıda gelişti (16 dil bildiği belirtilir), aynı konudaki öğreniminden sonra (1859), Avrupa’da değişik geziler yaptı, doçent oldu (1871), profesörlüğe (1875), ordinaryüslüğe (1887) yükseldi; 1876’dan başlayarak üyesi bulunduğu Danimarka Bilimler Akademisi’ nin başkanı oldu (1909), emekliliğine kadar yürüttü (1913). Avrupa dilleri üzerindeki bilimsel çalışmaları bir yana Türk dünyası için özel önemi, 1722′ de İsveçli subay Strahlehberg’in bulduğu ve Rus türkoloğu N. M. Yadrintsev’in yayımladığı Göktürk yazıtlarını (sonradan onun emeğine eklenen W. Radlof tan önce) çözüp okumuş olmasıdır (1893). Çince bir özeti de bulunan bu yazıtlar (Gültigin, 732; Bilge Kağan, 735), alfabesi yitirilmiş bir yazıyla olduğu için bilim dünyasını 174 yıl uğraştırmıştı. Bunların Türkçe olabileceği varsayımından yola çıkan Thomsen, Türkçenin yapı özelliklerini anahtar gibi kullanarak metni aydınlığa çıkardı: Incriptions de l’Orkhon Dechiffiees (Orhun Yazıtlarının Çözülmesi) 1896. Başka eserleri arasında yakın konuda olanlar: Une Lettre Meconnue des inscroptions de L’Yenissei (Yenisey Yazıtlarında Bilinmeyen Bir Harf) 1912. Turcica (Türkçe) 1916.
Kişisel Hayatı
- Thomsen, tarihçi C.F.’nin kızı Karen Charlotte Allen (22 Ağustos 1852 – 15 Ağustos 1934) ile evlendi. Allen (1811–71) ve Ide Marie Dorph (1812–1910), 5 Mayıs 1876’da Frederiksberg’de.
- 12 Mayıs 1927’de Kopenhag’da öldü ve Solbjerg Park Mezarlığı’na gömüldü.
Kariyeri
Kopenhag Üniversitesi’nde profesör olmadan önce Kopenhag’daki Borgerdyd okulunda Yunanca öğretti; 1875’ten itibaren Kopenhag Üniversitesi’nde karşılaştırmalı dilbilim doçenti oldu ve 1887’de profesör olarak atandı.
1876’da Oxford Üniversitesi’nde, daha sonra Eski Rusya ve İskandinavya Arasındaki İlişkiler ve Rus Devletinin Kökeni adıyla yayınlanan Ilchester Derslerini vermesi için davet edildi.
Thomsen, Finnic üzerindeki Germen, Baltık ve Hint-İran etkileri üzerine yaptığı çalışmalar da dahil olmak üzere, dilbilime bir dizi önemli katkı yaptı. 1893’te, Rus dilbilimci Wilhelm Radloff’tan (1837–1918) önce Türkçe Orhun yazıtlarını deşifre etti. Vilhelm Thomsen çeviriyi ilk olarak 1899’da Fransızca olarak yayınladı. Daha sonra 1922’de daha eksiksiz bir çeviriyle Danca başka bir yorum yayınladı.
Bo Wickman’ın (1988:808) “Uralik dilbilim tarihi” üzerine yazdığı bir makaleye göre,
Danimarkalı bilim adamı Vilhelm Thomsen (1842–1927), tüm zamanların en büyük dilbilimcilerinden biriydi. Şaşırtıcı derecede çok sayıda dil disiplininde aktifti ve hepsinde eşit derecede ustaydı.
Başarıları
- 1912’de Fil Tarikatı’na üye oldu.
- Thomsen, modern dilbilimin diğer üç Danimarkalı öncüsüyle birlikte Kopenhag’ın merkezine dikilen bir dikilitaşla onurlandırıldı; Rasmus Rask, Niels Ludvig Westergaard ve Karl Verner.
- Thomsen, 1909’dan ölümüne kadar Danimarka Akademisi’nin başkanıydı ve Büyük Britanya ve İrlanda Kraliyet Asya Derneği’nin onursal üyesiydi.
- Wilhelm Thomsen Caddesi, Türkiye Milli Kütüphanesi’nin bulunduğu Ankara’da onun adını taşıyan bir caddedir.
