Volkanizma İle İlgili Bilgi, Volkanizma nedir ve nedenleri nelerdir?

0
Advertisement

Volkanizma nedir? Volkanizma ile ilgili bilgiler. Volkanizmanın nedenleri ve volkanların etkileri nelerdir? Türkiye’de volkan dağları ile ilgili bilgiler.

volkanizma

Volkanizma nedir? Volkanizma İle İlgili Bilgi

Volkanizma, dünyanın içindeki kızgın sıvı, katı ve gaz maddelerin püskürmesi, yeryüzüne çıkması veya yerkabuğunun içine sokulması olayadır. Püskürmeler çoğunca basıncın azaldığı, yerkabuğunun zayıf yerlerinde yani derin fay kırıklarının bulunduğu yerlerde görülmektedir.

Volkanizmamn en önemli nedeni, gazların magma yuvasından ayrılmasıdır. Magmanın içinde basınç etkisiyle erimiş halde bulunan gazların uçması sonucu, magmanın üzerindeki basınç iyice azalır. Bunun sonucunda magna hafifleyerek köpürür ve daha akıcı bir özellik kazanır.

Volkanlardan dışarıya çıkan sıvı maddelere lav denir. Lavlardan başka, killer, taş kırıntıları ile karbon, kükürt, azot gibi gazlarda çıkar.

Yanardağ püskürmelerinde öfce gaz daha sonra lav ve tüfler yeryüzüne çıkmaktadır. Gazların çoğunluğu ise su baharıdır. Püsküren katı maddelere volkan tüfü denilir. Lavların ve tüflerin birikmesiyle Volkan konisi (Volkanik dağ) oluşur. Volkan konisi tepesindeki çukurlara krater denir.

Advertisement

Volkandan bol miktarda ve çok akıcı lav çıkıyorsa volkanın şekli basık olur. Lav az akıcı ve az miktarda çıkıyor ise volkan dik olur.

Yeryüzünde volkanların bir kısmı sönmüştür. Bir kısmı ise etkinlik halindedir. Etkin volkanların sayısı 450 kadardır. Bunların çoğu (350, 450 kadardır)- Büyük Okyanus çevresinde, geri kalanı Atlas Okyanusu, Akdeniz ülkeleri, İndenozya ve Doğu Afrika’da toplanmıştır. Bu dağılış düzeni yerkabuğunun bu kısımlarda daha çok parçalanmış olması ile ilgilidir.

VOLKANLARIN ETKİLERİ

Etkin volkanlar çevrelerindeki insanlar ve canlılar için tehlikeli olur. Kızgın kül bulutları, yakıcı lav akıntıları evleri, tarlaları örterek ölümlere neden olur.

Volkanların olumlu etkileri de vardır. Volkanik kayalar ve tüfler üzerindeki topraklar çok verimlidir. Volkanik taşlar yol ve yapı taşı olarak kullanılır. Volkanik çevrelerde kolay kazılan tüfler içinde insanlar yeraltı evleri ve depolan yapmışlardır.

Volkanik dağ çevreleri su kaynağı olarak yararlanılmaktadır.

Volkanizma volkanik set gölleri ile krater maar, kaldera göllerinin oluşumuna da neden olmaktadır. »

Advertisement
TÜRKİYE DE VOLKAN DAĞLARI

Türkiye volkanik olaylara ve volkan püskürmelerine sahne olmuş ülkelerden biridir. Yüksek dağlar, kraterler, tepeler, lav ve tüf platoları yer almaktadır. Türkiye yakın devirlerde yanardağ püskürmeleri geçirmeştir.

a) Doğu Anadolu Volkanları: Büyük Ağrı (5137), Küçük Ağrı , Tendürük, Süphan, Nemrut Dağlarıdır, Büyük Ağrı üzerinde buzul vardır. Krateri buz yığınları ile doludur. Süphan Dağı üzerinde kısa buzullar ve küçük göller vardır. Nemrut kraterinin bir bölümünde de göl vardır.

b) İç Anadolu Volkanları: Toroslarm kuzeyindeki Kuzeydoğu Güneybatı yönünde uzanırlar. Bunlar Erciyes (3916m), Melen-diz, Hasan Dağları ile Karacadağ, Karadağ-dır. Erciyes üzerinde küçük bir buzul vardır.

c) Güneydoğu Anadolu Volkanları: Başlıca sönmüş yanardağı Diyarbakır bölgesinde yeralan Karacadağ’dır. Yassı, basık, volkan konisi ile bu dağ, çevresi için bir su deposudur.

d) Batı Anadolu Volkan Alanı: Yüksek volkanik dağlar yoktur. Yeni püskürme alanıdır. Kula volkanik alanında elliden çok yanyana küçük volkan konisi bulunmaktadır.

e) Kuzeybatı Anadolu Volkan Alanı: Köroğlu Dağları geniş yer kaplayan volkanik örtüler ve genç kraterler bölgesidir.


Leave A Reply