William Ewart Gladstone Kimdir? Hayat Hikayesi ve Siyasi Kariyeri

0
Advertisement

William Ewart Gladstone kimdir ve ne yapmıştır? Eski İngiltere Başbakanı’nın hayatı, biyografisi ve siyasi kariyeri hakkında bilgi.

William Ewart Gladstone

William Ewart Gladstone (1809-1898)

William Gladstone, İngiltere’de Kraliçe Victoria döneminde dört kez Başbakan oldu. Babasının müreffeh bir tüccar olduğu Liverpool’da doğdu ve hayatı boyunca hafif bir Lancashire aksanıyla konuştu. Annesi İskoç’du.

Çocukluğu hakkında oldukça üzgün bir şekilde, “Ben popüler bir çocuk değildim” dedi. Eton Koleji’nde ve Oxford Üniversitesinde eğitim gördü.

Genç bir adam olarak Gladstone’un iki ilgi alanı vardı: Muhafazakar siyaset ve İngiltere Kilisesi. Neredeyse bir din adamı olacaktı, bunun yerine 1833’te Avam Kamarası’na girdi ve bir yıl sonra Robert Peel’in Muhafazakar hükümetinde küçük bir görevi vardı. Daha sonra, Gladstone iş konularında bir uzman olarak tanındı ve 1846’da serbest ticaret (gümrük vergisiz ticaret) yolunu açtı.

Gladstone, yavaş yavaş muhafazakâr olmaktan Liberalliğe dönüştü. 1852 ile 1866 arasında iki kez Maliye Bakanı oldu ve gelir vergisinden kurtulmak için elinden gelenin en iyisini yaptı, bir keresinde onu pound başına üç peniye kadar düşürdü. Ekonominin büyük bir erdem olduğunu düşündü ve bunu kendisi uyguladı, elinden geldiğince mektup yerine kartpostal kullandı.

Advertisement

Siyasi Kariyeri

William Ewart Gladstone

1868’de Gladstone Başbakan ve Liberal Parti’nin lideri oldu. Bu, diğer reformların yanı sıra çocukların eğitimini ücretsiz ve zorunlu hale getirme konusunda ilk adımı atan çok düşünceli bir hükümetti. Yine de bu reformlara rağmen, Gladstone ve Liberal Parti 1874 genel seçimlerinde yenildi ve Muhafazakarlar, Gladstone’un büyük rakibi Benjamin Disraeli ile Başbakan olarak iktidara geri döndü. Ancak, 1880 seçiminde Liberaller kazandı ve Gladstone yeniden Başbakan oldu.

Sonraki beş yıl içinde İrlanda’da pek çok sorun çıktı ve Gladstone İrlanda’nın kendilerini yönetmelerine izin verilmesi gerektiğine karar verdi. Gladstone, 1886’da ve 1892’den itibaren iki yıl olmak üzere iki kez tekrar Başbakanlık yaptı, ancak İrlanda Yönetim planlarını gerçekleştiremedi. 1894’te 85 yaşında emekli oldu ve 1898’de öldü.

“Büyük Yaşlı Adam” olarak tanınan Gladstone, sadece siyaset konusunda değil, klasik çalışmalar, din, ağaç kesimi ve kitap koleksiyonculuğu konusunda da oldukça ciddiydi. Görüşlerini değiştirdiği için eleştirildiğinde, “Hayatım boyunca öğrenen biri oldum” cevabını verdi. Ne yazık ki Kraliçe Victoria, şiddetli ve tehlikeli olduğunu düşünerek ondan hoşlanmadı ve Disraeli’ye karşı arkadaşça davrandı.

Kaynak 2, William Ewart Gladstone; (1809-1898)

Kraliçe Victoria çağında İngiltere’nin en tanınmış siyaset adamlarından biridir. İngiltere demokrasisini geliştirecek mahiyette birçok davranışları olmuştur. Ele aldığı konuların başında serbest ticaret, vergi ödemede eşit haklar, iyi bir öğrenim seferberliği, oy kullanma kurallarındaki yenilikler gelir. Büyük Britanya’nın dört kere başbakanlığını yapmış olan bu devlet adamına bütün İngilizler, «Büyük İhtiyar» anlamına «Great Old Man» tabirinin «G. O. M.» şeklindeki baş harfleriyle hitap ederlerdi.

Gladstone Liverpool’da doğdu. Ailesi İskoçyalı idi. Öğrenimini Eton Koleji’nde, Oxford Üniversitesi’nde yaptı. Yirmi dört yaşındayken Parlâmento’ya girdi, Muhafazakâr (Tory) Partisinin tarafını tuttu. 1845 – 1846 yıllarında Sömürgeler Bakanı olarak çalıştı. Sonra Tory Partisi’nden ayrılarak Liberallerin tarafını tutmaya başladı. 1864’te Avam Kamarası’nın Liberal lideri oldu. 1868’de de ilk olarak başbakanlığa getirildi. 1874’te hükümet Muhafazakârlara geçtiğinden Gladstone başbakanlıktan çekildi, yerine Disraeli geçti. Gladstone muhalefetteyken muhafazakârlara şiddetle cephe aldı. Bir süre sonra seçimi Liberaller’in kazanması üzerine, Gladstone ikinci defa başbakanlığa getirildi (1880-1885). Yeni oy hakları bu sırada tanınmıştır. 1886’da Gladstone üçüncü defa; 1892’de de dördüncü defa başbakan seçildi. İleri sürdüğü bir tasarı Lordlar Kamarası tarafından reddedilince 1894’te istifa etti.

Advertisement

Gladstone pek şiddetli bir Türk düşmanıydı, genel olarak İslâm milletlerine karşı düşmanlık güderdi. Osmanlı devlet adamları onun düşmanca davranışlarıyla çok uğraşmışlardır. İktidara her gelişi Babıâli’de en büyük felâket haberi gibi karşılanırdı. Çünkü o devirde dünyanın en güçlü devleti İngiltere idi.


Leave A Reply