William Henry Perkin kimdir? Ünlü İngiliz kimyacı ve anilin boyalarını bulan William Henry Perkin hayatı ve çalışmaları hakkında bilgiler.
Sir William Henry Perkin (d. 12 Mart 1838, Londra – ö. 14 Temmuz 1907, Sudbury, Harrow yakınları, Middlesex, İngiltere), anilin boyalarını bulan İngiliz kimyacı.
1853’te girdiği Londra’daki Kraliyet Kimya Yüksekokulu’nda August Wilhelm von Hofmann’ın öğrencisi oldu. Hofmann’ın laboratuvarında anilinden kinin üretmeye çalışırken üstün boyama nitelikli mavimsi bir madde elde etti. 1856’da, sonradan anilin moru olarak adlandırılan bu maddenin patentini alarak babasının ve kardeşi Thomas’ın yardımıyla Harrow yakınlarında bir anilin üretim tesisi kurdu (1857).
1858’de Perkin ve B. F. Duppa laboratuvar koşullarında ilk kez aminoasit üreterek glisin, 1860’ta da yapay tartarik asit elde ettiler. Graebe ve Liebermann’ın kırmızı renkli alizarin boyasını elde ettiklerini açıklamalarından sonra, Perkin daha ekonomik bir üretim yöntemi geliştirerek patentini aldı ve yıllarca alizarin üretimini tekelinde tuttu. 1867’de, doymamış asitlerin üretimine yönelik kimyasal bir yöntem geliştirdi ve sonradan Perkin tepkimesi adı verilen bu yöntemle ilk yapay parfüm bileşeni olan kumarini elde etti. Bu arada başka boyalar, salisil alkol ve çeşitli koku verici maddeler üzerinde de çalıştı. 1874’ten sonra üretim etkinliklerinden vazgeçerek zamanını bilimsel araştırmalara ayırdı; kimyasal yöntemlerin yanı sıra çeşitli maddelerin optik döndürme özelliklerini de inceledi. Anilin morunu buluşunun 50. yılında “sir” unvanı aldı (1906).
William Henry Perkin, talep arzı aştığı için 1856’da sıtmanın tek uygulanabilir tıbbi tedavisi olan kinin yerine bir ikame bulmaya çalışıyordu. Ancak, kömür katranının ucuz bir atığı olan anilinden kinin üretme girişimi başarısız oldu. Bunun yerine, deneyden çıkan şey karanlık bir maddeydi. William Henry Perkin, birkaç aşamada anilin’e potasyum dikromat ve alkol ekleyerek daha da fazlasını denedi, bu da koyu mor bir çözeltiyle sonuçlandı. Çözeltinin kumaşı boyamak için kullanılabileceğini düşündü. Başlangıçta Tyrian Purple olarak adlandırılan boyanın ticari olasılığını çabucak fark etti.
Koyu mor, karalama, o zamanın modasının şiddetli ve çılgın eğilimlerini yakalar, çünkü Perkin’in keşfi pahalı rengin kitlelere kolayca ulaşmasını sağlar. Mor giysiler o zamanlar rağbet görüyor ve modaydı, ancak bunu karşılayabilecek belirli bir kesim için mevcuttu. Ayrıca, solma rengi bir problemdi. Kraliçe Victoria’nın 1862 Kraliyet Fuarı’na leylak rengi bir elbise giydiği söylenir. İmalattaki başarısından sonra Perkin, 1906’da keşfin 50. yıldönümünde şövalye ilan edildi.
Kaynak – 2 (Kısa Hap Bilgi Arayanlara)
WILLIAM HENRY PERKIN (1838-1907), İngiliz William Henry Perkin Kraliyet Kimya Kolejinden Paskalya tatiline çıktığı sırada tesadüfen şaşırtıcı bir keşifte bulundu. 18 yaşındaki genç o zaman sıtmanın tek ilacı olarak bilinen kinini yapmaya çalışıyordu. Ama yaptığı dünyanın ilk sentetik boyası oldu. William Henry Perkin 1857’de Londra yakınlarında kurduğu bir fabrikayla suni boya sanayiini başlattı. 1874’de fabrikayı sattı ve varlıklı bir insan olarak yaşamının geri kalanında yapay parfümler ve tatlar üretmenin yeni yollarını araştırdı.
