Advertisement
Wilson ilkeleri nelerdir? Wilson ilkelerinin önemi nedir? Bu ilkeleri amacı, kısaca önemli maddeleri ve hakkında temel bilgiler.
Woodrow Wilson (Kaynak: wikipedia.org)
Wilson İlkeleri; ABD başkanı Wilson, 14 maddelik bir bildiri yayınlayarak itilaf Devletlerinin bu maddeleri kabul etmesini istedi, itilaf Devletleri’nin Wilson ilkelerini uygulamayı kabul etmeleri üzerine ABD Almanya’ya savaş ilan etti.
Wilson ilkeleri’nin bazı maddeleri şunlardır.
- ✓ Uluslararası gizli antlaşmalar yapılmayacak,
- ✓ Karasuları dışında savaş ve barışta uluslararası sularda mutlak serbestiyet (serbest dolaşım) olacak,
- ✓ Galip gelen devletler, yenilen devletlerden savaş tazminatı ve toprak almayacak,
- ✓ Belçika toprakları boşaltılacak, bağımsız Belçika Devleti yeniden kurulacak,
- ✓ Alsas Loren bölgesi ve savaş sırasında işgal edilen diğer Fransız toprakları Fransa’ya iade edilecek,
- ✓ italya’nın sınırları, milliyet prensibine göre yeniden düzenlenecek,
- ✓ Avusturya Macaristan imparatorluğunda yaşayan haklara kendilerini geliştirme imkanı verilecek,
- ✓ Romanya, Sırbistan ve Karadağ’ın toprakları boşaltılacak ve Sırbistan’a Adriyatik sahillerinde liman verilecek,
- ✓ Balkan Devletleri arasındaki ilişkiler milliyet prensibine göre belirlenecek,
- ✓ Osmanlı Devleti’nde Türk olan bölgelerde azınlıkların egemenliği tanınacak. Fakat Türk olmayan bölgelere kendi kendini yönetme hakkı tanınacak, Boğazlar bütün milletlerin gemilerine açık olacak, bu durum milletlerarası garanti altında olacak,
- ✓ Bağımsız bir Polonya Devleti kurulacak,
- ✓ Bütün devletlerin toprak bütünlüklerini ve siyasi bağımsızlıklarını garanti altına almak için Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam kurulacak,
- ✓ Galip devletler, yenilen devletlerden toprak ve savaş tazminatı almayacak,
- ✓ Ülkeler silahlanmayı bırakacaklar ve silahlanmanın iç güvenlik seviyesine indirilmesi konusunda birbirine garanti verecek,
- ✓ Sömürgelerdeki halkların gelişmesini engelleyen sınırlandırmalar önlenecek,
- ✓ Devletler arası sorunların diplomatik yöntemler kullanılarak çözümlenmesi, büyük ve küçük ulusların siyasi bağımsızlıklarının ve toprak bütünlüklerinin karşılıklı güvenliğinin garanti altına alınabilmesi için Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) kurulacak.
- ✓ Osmanlı imparatorluğu’nda Türklerin oturdukları bölgelerin bağımsızlığı sağlanacak, Türk egemenliği altında yaşayan diğer uluslara da kendi kendini yönetme hakkı verilecek.
- ✓ Boğazlar, bütün devletlerin gemilerine açık olacak, bu durum milletlerarası garantiye sahip olacak.
Wilson İlkelerinin Önemi
- Osmanlı İmparatorluğu, milliyet esasına göre parçalanmak istenmiştir.
- Wilson ilkeleri savaşın bitişini hızlandırmıştır.
- Anlaşma devletleri ve ABD’nin desteğini sağlamak amacıyla bu ilkeleri kabul etmişler, ancak savaş sonunda bu ilkeleri genel olarak dikkate almamışlardır.
- Anlaşma Devletleri’nin, onarım adı altında savaş tazminatı almaları ve manda yönetimi adıyla sömürgeciliğe devam etmeleri kararlaştırılmıştır.
