Amerika’nın 30. eyaleti olan Wisconsin hakkında bilgiler.
Wisconsin Eyaletinde Bir Çiftlik
Wisconsin Amerika Birleşik Devletleri’nin 30. eyaletidir. Kuzey eyaletlerinden biridir. Kuzeybatıdan Supeior Gölü, kuzey ve kuzeydoğudan Michigan, doğudan Michigan Gölü, güneyden Illinois, güneybatıdan Iowa, batıdan Minnesota eyaletleriyle çevrilidir.Yüzölçümü: 145.438 km2. Başlıca kentleri Madison, Milwaukee, Green Bay, Racine, Kenosha.
Eyalet toprakları, buzul çağı oluşumu, engebeli düzlüklerle kaplıdır. Kuzey sınırına doğru engebeler artar. Doğu ve güneydoğuda, Michigan Gölü kıyıları boyunca geniş düzlükler uzanır. Eyaletin başlıca ırmakları (Wisconsin, Black ve St. Corix), Mississippi Irmağı’na dökülürken irili ufaklı çok sayıda (yaklaşık 8.500) göl vardır. Buzul dönemi kalıntısı çok küçük göllerin yanı sıra, Winnibago Gölü (557 km2) gibi büyük olanlar da vardır. Kuzey Amerika’nın en büyük göllerinden Superior (kuzeybatıda) ve Michigan (doğuda) göllerindeki kıyı şeridi, oldukça uzundur. İklim karasaldır. Deniz etkilerine karşın kuzeyde kışlar soğuk, güneyde yazlar sıcak geçer.
Özellikle kuzey bölgesi zengin ormanlarla kaplıdır (eyalet topraklarının % 40’ı). Tarım ve hayvancılık en önemli gelir kaynaklarıdır. Yem bitkileri üretiminde ön sıralarda yer alır. Patates, tütün, fasulye, bezelye, mısır, lahana çeşitli sebzeler ve meyveler yetiştirilir. Süt ineği varlığı, süt ve tereyağı üretiminde ABD’de birinci sıradadır. ABD peynir üretiminin % 37’sini gerçekleştirir. Endüstri, güneyde Madison, Milwaukee, Racine kentlerinin oluşturduğu üçgen içerisinde yoğunlaşmıştır. Besin işleme, metalürji, elektrikli makineler, kâğıt ve yan ürünleri, basım işleri, kereste, tanmsal araç-gereçler, başlıca endüstri dallarıdır.
Demir filizi, çinkonun yanı sıra, kuzeydeki zengin bakır yatakları, ekonomiye katkı sağlar. Yaklaşık 60.000 km otoban, 6.000 km karayolu, 3.500 m demiryolu, 117 havaalanı ve uçuş pisti, Green Bay, Kenosha, Manitowoc, Marinette, Milwaukee, Sheboygan vb toplam 14 limanı vardır. Superior Limanı, dünyanın en büyük demir filizi ve tahıl dışsatım limanları arasındadır. St. Lawrence Suyolu, bu limanlarda Atlas Okyanusu arasında bağlantı sağlar.
Nüfusun büyük bölümü Beyazlar geri kalanını Afroamerikalılar ve Kızılderili, Asya kökenliler oluşturur. Çoğunluğu Hıristiyan olan halkın % 32’si Katolik, % 20’si Lüteryan, % 4’ü Methodist, % 10’u çeşitli kiliselerde üyedir. En eski yükseköğretim kurumu Wisconsin Üniversitesi’dir (1848). Bu üniversiteye bağlı çeşitli fakülte ve kolejler Madison, Eau Claire, Green Bay, Milwaukee v.b. toplam 13 kentte yayılmıştır. Ayrıca, Beloit’de Beloit Koleji; Appleton’da Lawrence Üniversitesi; Milwaukee’de Marquette Üniversitesi; öteki önemli yükseköğretim kurumlarıdır. Eğitime koşut sağlık hizmetleri de oldukça ileri düzeydedir.
