XIX. yüzyılda Avrupa’nın siyasal durumu nasıldı? XIX. yüzyılda Avrupa’da gerçekleşen önemli olaylar, kongreler, ihtilaller ile ilgili genel bilgiler.
VİYANA KONGRESİ (1815)
Napolyon’un iktidardan düşürülüşünden sonra Avrupa devletlerinin tümünün katıldığı Viyana Kongresi toplandı.
Kongrenin amacı, Avrupa’nın bozulan düzenini yeniden kurmak ve monarşileri korumaktı. Kongre, Fransız ihtilaline bir tepki olarak organize edilmişti. Avrupa’nın dört büyük devleti (Avusturya, Rusya, Prusya, ingiltere) durumlarını sağlama almak üzere bir Kutsal Bağlaşma kurdular.
Avusturya Başbakanı Kont Meternicht’in adıyla anılan sisteme göre; hükümdarlıklara karşı bir ayaklanma olursa, ayaklanma elbirliği ile bastırılacaktı.
Kongrede alınan kararlar ve uygulanan baskılar bir sonuç vermemiş, özgürlükçü hareketler engellenememiştir.
1830 İHTİLALLERİ
Bu ihtilallerin çıkış nedenleri; Fransız İhtilali’nin getirdiği liberal düşüncenin gerçekleştirilmek istenmesiydi.
Viyana Kongresi’nin getirdiği düzene tepki olarak ilk hareket, Fransa’da başladı. İngilizlerin zoru ile Fransa’nın başına eski kral soyundan biri getirilmişti. Bu kral Fransız Devrimi’nden önceki düzeni gerçekleştirmeye çalışınca halk ayaklandı ve kralı devirdi.
Kutsal Baglaşma’dan gelecek tepki de dikkate alınarak aynı soydan; ama liberal görüşlü biri başa getirildi. Yeni kral, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu kabul ediyordu. Halk tarafından seçilmiş bu krala “Fransızlar Kralı” dendi.
Sonuçları
1. Avrupa’da liberal demokrasiler güçlendi, parlamenter sisteme geçiş hızlandı.
2. Fransa’daki bu hareket diğer devletleri de etkiledi, ingiltere’de Liberal Parti iktidara geçti.
3. Belçika ayaklanarak Hollanda’nın egemenliğinden çıktı ve bağımsız bir devlet oldu.
1848 İHTİLALLERİ
Nedenleri
a. Milliyetçilik hareketleri ve liberalizmin gittikçe güçlenmesi ve bu hareketlerin bağımsızlığa dönüştürülmek istenmesi
b. Sanayi inkılabıyla birlikte ortaya çıkan işçi sınıfı ve onun sorunları, çok ağır çalışma koşulları, milyonlarca işçinin tepki göstermesi ve örgütlenmesi
1848 ihtilallerinin ilki, yine Fransa’da başladı. 1848’de işçiler ve Cumhuriyetçiler ayaklanarak kralı devirdiler ve bir cumhuriyet kurdular. Bu cumhuriyet pek uzun ömürlü olmadı. Ancak;
• İşçi hakları tanındı,
• Bütün vatandaşlara seçme ve seçilme hakkı verildi,
• Ölüm cezası ve köle ticareti kaldırıldı.
1848 ihtilallerinin Fransa dışında en büyük etkisi Avusturya’da oldu. Başta Macarlar olmak üzere Avusturya egemenliğindeki pek çok halk (İtalyanlar, Hırvatlar, Çekler…) ayaklandı. Bu ayaklanmalar Rusya’nın da yardımıyla bastırıldı ama; ayrılık artık kaçınılmazdı.
Almanya’da, birleşme yolunda çalışmalar başladı.
1848 ihtilalleri’nin Sonuçları :
1. Avrupa’da liberalizme doğru önemli gelişmeler sağlandı.
2. Almanya ve İtalya’da siyasi birliğin sağlanması için ortam hazırlandı.
3. İmparator ve krallar yeni anayasalar yapmak ve vatandaşlarının demokratik haklarını kabul etmek zorunda kaldılar.
4. İngiltere’de seçim hakları (siyasî) haklar genişledi.
5. İşçi sınıfına iyileştirici haklar verildi.
