Yerin ve yer kabuğunun yapısı nasıldır? Yer kabuğunu ve yeri oluşturan katmanlar ve özellikleri nelerdir, hakkında bilgi.
Yerin ve Yer Kabuğunun Yapısı
Dünya, çevresini saran gaz kütlesinden iç merkezine kadar şu katmanlardan oluşur;
1. Atmosfer
2. Hidrosfer (Su küre)
3. Biosfer (bitki, hayvan ve insan topluluklarından oluşur.)
4. Litosfer (Yerkabuğu, manto ve çekirdek)
Yerkabuğunu Saran Dış Tabakalar:
Hidrosfer – Atmosfer
Yerkabuğunun Örttüğü Tabakalar:
Manto – Çekirdek
Burada üzerinde duracağımız konu dünyamızın iç yapısıdır. Dünya İç içe çeşitli katmanlardan meydana gelir. Dünya’nın iç yapısını oluşturan katmanlara geosfer denir.
Geosferlerin yoğunlukları, kalınlıkları ve bileşimleri birbirinden çok farklıdır. Geosferleri birbirinden ayıran en önemli özellik yoğunluk ve sıcaklıktır. Geosferlerin yoğunlukları ve sıcaklıkları dışarıdan Dünya’nın merkezine doğru artar.
Dünya dıştan içe doğru üç geosferden (katman) oluşur:
1. Yerkabuğu
2. Manto
3. Çekirdek
YERKABUĞU (LİTOSFER)
Dünya’nın dış kısmını oluşturan ve katı haldeki katmandır. Yerkabuğu adeta hamurumsu özelliğe sahip olan manto üzerinde yüzen bir gemi gibidir. Ortalama kalınlığı karalarda 35-50 km, denizlerde ise 8-12 km kadardır. Yerkabuğunun yüzeyinden derinlere doğru inildikçe sıcaklık her 33 m de 1 °C artar.
Yerkabuğu fiziksel ve kimyasal özellikleri farklı iki katmandan oluşur. Bunlar Sial ve Sima’dır.
Sial
Yerkabuğunun atmosfer ile temas eden dış kısmıdır ve tamamen katı haldedir. Yoğunluğu 2,7 gr/cm3 dür. Kalınlığı okyanus ve deniz tabanlarında az, kıta altlarında fazladır. Bu durum volkanik faaliyetlerin ve depremlerin çoğunun okyanus tabanında olmasına neden olmuştur.
Sima
Sial tabakasının altında bulunur ve daha çok henüz katılaşmamış haldeki taşlardan oluşur. Yoğunluğu 3,3 gr/cm3 dür. Kalınlığı sialdekinin tam tersine okyanus tabanlarında fazla kıta altlarında azdır.
MANTO
Demir ve magnezyum elementlerinden meydana gelmiştir. Akışkan ve hareketli bir yapıdadır.
ÇEKİRDEK (BARİSFER)
Nikel ve demir elementlerinden oluştuğu için buraya “Nife” denir. Yoğunluğu ve kalınlığı en fazla olan katmandır. Dünya’nın merkezinde ısının 5000-5500 °C olduğu tahmin edilmektedir. Bileşimi ve yoğunluğu bakımından ikiye ayrılır.
a. Dış çekirdek
b. iç çekirdek
Yer ve yerkabuğu hakkında yukarıdaki bilgiler akademik araştırma ve incelemeler sonucunda elde edilmiş bilgiler olmakla beraber kesinlik ifade etmez. Özellikle manto ve çekirdek hakkındaki bilgiler hipotez özelliği taşır.
