Yıldırım Bayezid Dönemi Önemli Siyasal Olayları ve Savaşları

Önemli Osmanlı padişahlarından olan Yıldırım Bayezid hayatı ve Yıldırım Bayezid dönemine yaşanan önemli olaylar ve savaşlar, sonuçları.

Yıldırım Beyazıd

Yıldırım Bayezid Dönemi

Osmanlı padişahlarının dördüncüsüdür. I. Murat’ın oğludur. Babasının 1386’da Karamanoğlu Ali Bey’e karşı açtığı seferde herkesi şaşırtacak bir hızla zaferler kazanarak, daha o zamandan «Yıldırım» lakabını almıştı. 1389’da Kosova Meydan Savaşı’nda da sağ kanattaki askerlerin başında kahramanca dövüştü.

Yıldırım Bayezit, babası Murat Hüdavendigâr’ın bu savaşta şehit düşmesi üzerine, tahta geçti. 25 Eylül 1396’da Niğbolu’da Papa Bonifacius IV.’ün topladığı Haçlılar ordusunu korkunç bir bozguna uğrattı. Haçlıları kışkırtan Bizans imparatoruna karşı kuvvetini göstermek için de Güzelcehisar’ı (Anadoluhisarı’nı) yaptırdı.

Bayezit, Timur’un Hindistan fethiyle uğraşmasından yararlanmak istemiş, Malatya’yı Memlûklar’dan almıştı. Bu yüzden Timur’la araları açıldı, karşılıklı gönderilen ağır mektuplardan sonra, savaş kaçınılmaz bir hal aldı. 1402’de iki hükümdarın orduları Ankara’da, Çubuk Ovası’nda karşılaştılar. Bayezit sonuna kadar kahramanca dövüştüyse de, üstün kuvvetler karşısında yenildi, esir düştü.

Timur bunun üzerine Bayezit’i yanına alıp kapalı bir tahtırevanda taşıtarak izmir’e kadar geldi. Aldığı yerleri eski beylerine verip geri döndü. Bayezit ise, bukadar üzüntüye dayanamayıp, Akşehir’de öldü. Timur, Yıldırım’ı hükümdarlara lâyık cenaze töreniyle Akşehir’deki Hayrâni Türbesi’ne gömdürttü. Sonradan babasının cenazesini oğlu Musa Çelebi’ye vererek, Bursa’ya götürmesine müsaade etti.

Yıldırım Bayezit küçük yaşlardan başlayarak ömrünün sonuna kadar cenkten cenge koşmuş, her yana hızla yetişerek doğuda, batıda sürekli başarılar kazanmıştır. Anadolu beyliklerinden herb;rini ayrı bir politika ile kazanarak Selçuklu sultanlarından gerçekten üstün olduğunu ispat etmiş, Anadolu birliğini kurmuştur. Zamanında, Osmanlı sınırları doğuda Fırat’a, batıda Tuna’ya kadar genişlemiş bulunuyordu.

Bazı tarihî kaynaklar Bayezit’in gururlu, kibirli, sinirli, içkiye düşkün olduğunu söylerlerse de cesur, eşitlik sever bir padişah olduğu da muhakkaktır. Türkler’in Balkanlar’daki egemenliğini o sağlamıştır. Yalnız, Timur olayı İstanbul’un fethini, imparatorluğun yeniden Yıldırım Bayezit devrindeki gücüne erişmesini elli yıl geciktirmiştir.

Yıldırım Bayezid

YILDIRIM BAYEZID DÖNEMİNİN SİYASAL OLAYLARI (1389 – 1402)

a. İstanbul kuşatıldı (1391).

Bu kuşatma daha çok bir abluka niteliğindeydi. Bizansa yardım için gelen Haçlı ordusunun Osmanlı topraklarına girmesi üzerine kuşatma kaldırıldı.

b. 1395’te İstanbul 2. kez kuşatıldı

Boğaz’ın denetim altına alınabilmesi amacıyla Anadolu Hisarının yapımına başlandı. Haçlıların yeniden harekete geçmesi üzerine kuşatma tekrar kaldırıldı.

c. Niğbolu Savaşı (1396)

• İstanbul kuşatması üzerine, Bizanslılar Avrupa’dan yardım istemişti.
• Macar Kralı, Papa’nın da desteğiyle başta Fransa, Alman ve İngiliz kuvvetleri olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerinden oluşan Haçlı ordusunun başına geçti.
• Amaç, Türkleri Balkanlardan atmaktı.
• Osmanlı ordusu Niğbolu’da Haçlıları ağır bir yenilgiye uğrattı.

Savaşın Sonuçları

Bulgaristan tümüyle Osmanlı topraklarına katıldı.
Haçlıların, Osmanlıları Balkanlardan çıkarma hayalleri suya düştü.
Bizanslılar, Türk hâkimiyetini kabul etti.

d. Bizansla Anlaşma

Yıldırım Bayezid, daha sonra istanbul’u iki kez daha kuşattı. Ancak hem Bizans’ın yardımına Avrupa’dan gelenler hem de doğuda beliren Timur tehlikesi üzerine kuşatmayı kaldırdı ve Bizanslılarla antlaşma yaptı.

Antlaşmaya göre;

İstanbul’da bir Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yapılmasına izin verilecekti.
Türkler, ticaret amacıyla istanbul’a serbestçe girip çıkacaklardı.
İstanbul’da Türklerin davalarına bakacak bir kadı bulunacaktı.
Bizanslılar; Türklere, yılda 10 bin düka (altın) vereceklerdi.

Bu antlaşma ile Bizans, âdeta Osmanlı Devleti’ne bağlı bir devlet durumuna düşmüştür.

ANADOLU’DA SİYASÎ BİRLİĞİN KURULMASI

Anadolu, Doğu Karadeniz’deki Pontus imparatorluğu ile birkaç şehir ve kale dışında bütünüyle Türklerin elindeydi. Ancak beyliklerin varlığı ve birbirleriyle sürekli çatışmaları nedeniyle Anadolu’da siyasî birlik yoktu.

Anadolu’da siyasî birliği sağlamaya yönelik asıl faaliyetler Yıldırım Bayezid döneminde başladı.

a. Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Germiyanoğlu, Menteşeoğlu beylikleri Osmanlı topraklarına katıldı.
b. Sürekli olarak Osmanlı düşmanlığı yapan Karamanoğulları Beyliği’ne son verildi.
c. Candaroğulları Beyliği ile Kadı Burhanettin Devleti Osmanlı ülkesine katıldı.
d. Memlûklulara ait Elbistan, Malatya, Darendeve Divriği, Osmanlı topraklarına katıldı.

Bu beyliklerin toprakları ile Anadolu’daki diğer topraklar birleştirilerek Anadolu Beylerbeyliği kuruldu. Kütahya bu beylerbeyliğinin merkezi yapıldı.

Böylece Osmanlılar, Orta Fırat boylarına kadar uzanan topraklarda Anadolu birliğini sağlamış oldular.

ANKARA SAVAŞI (1402)

Savaşın Nedenleri

Bayezid’in Anadolu’da siyasî birliği sağlayarak doğuya doğru bir genişleme politikası gütmesi
Altın Orda Hanlığı’nı yıkan; İran, Irak ve Kuzey Hindistan’ı ele geçiren Timur’un Osmanlı topraklarına saldırmaya başlaması
Yıldırım Bayezid tarafından toprakları alman beylerin Timur’a sığınması ve O’nu Osmanlılara karşı kışkırtmaları
Timur’un, kendisinden kaçarak Osmanlılara sığman hükümdarların teslimini ve Osmanlılarca toprakları alman beylere topraklarının ladesini istemesi, Bayezid’in de bunu reddetmesi
Kendisine sığman beylerin kışkırtmalarıyla Timur’un, Sivası ele geçirdikten sonra büyük bir katliama girişmesi.

Savaş

Timur’un ordusu, Bayezid’inkinden daha kalabalıktı. Asker ve malzeme bakımından daha üstündü. Fillerle desteklenmişti.

Buna rağmen savaşın başlarında Osmanlılar daha iyi durumdaydı. Fakat Osmanlı ordusundaki Karatatarlarla, Anadolu beyliklerine bağlı bazı askerlerin Timur’un ordusuna geçmesiyle savaşın kaderi değişti, savaş Timur’un lehine döndü.

Bu sırada Bayezid’in oğullarından Süleyman ve Mehmet Çelebi ile sadrazam, kuşatmayı yararak kaçmayı başardılar. Bayezid sonuna kadar savaştı ve tutsak düştü.

Sonuçları

Timur, İzmir’e kadar bütün Anadolu’yu yağmaladı, büyük kentleri yakıp yıktı.
Anadolu beylikleri yeniden kuruldu. Akkoyunlu ve Karakoyunlu devletleri daha da güçlenerek Osmanlılar için güçlü birer rakip durumuna geldiler.
Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi ve I. Murat dönemindeki sınırlarına çekildi.
Anadolu birliği bozuldu ve “Fetret Devri” denilen on bir yıllık bir iktidar boşluğu dönemi başladı.
İstanbul’un alınması gecikti ve Avrupa’da Türk ilerleyişi bir süre için durdu.

FETRET DEVRİ (1402-1413)

Timur’a tutsak düşen Bayezid, kısa bir süre sonra öldü. Timur, güçlü bir Osmanlı Devleti yerine, parçalanmış ve kendi egemenliğine girmiş küçük devletler istediğinden Osmanlı topraklarını Bayezid’in dört oğlu arasında paylaştırdı.

Böylece, Anadolu’da birliği bozan ve taht kavgalarını başlatan bir kargaşa dönemi başlamış oldu. Bu olumsuz ortamı, Bizans da sürekli olarak körüklüyordu.

Kardeşler, aralarındaki taht kavgalarında başarılı olabilmek için Anadolu beyliklerine ve Bizans, Venedik, Ceneviz, Sırp, Eflâk ve Bulgarlara toprak ve birçok ekonomik taviz verdiler.

Sonunda mücadeleyi Mehmet Çelebi kazanarak tek başına Osmanlı tahtına geçti. (1413)

Böylece kargaşa dönemi sona erdi.