Zaman nedir? Zaman nasıl ölçülür? Zamanın özellikleri, ölçülmesi hakkında bilgi. Güneş saatleriyle günümüz saatlerinin farkı nelerdir?
Zaman nedir?
Bir eylem üzerinden değerlendirme yapıldığında o eylemin yaşanmış olduğu an, yaşanmakta olduğu an ya da yaşanacak olacağı anların tümüne zaman adı verilir. Felsefe alanında, bilim alanında ve matematik alanında zaman algısı, yüzyıllardan beri temel faktör olarak kullanılan faktörlerden bir tanesidir.
Geçmişten günümüze insanoğlu, bir çok metot deneyip zaman birimini ölçmekle uğraşmıştır. İlk çağlarda kar yağışıyla, yağmurla, sıcakla ya da soğukla ölçülen zaman insanların zamandan haberdar olmaları adına yeterli bir ölçü olmaktaydı.
Bu şekilde doğa olaylarıyla bağlantılı olarak mevsim geçişleri insanları bazı durumlardan haberdar ettiğinden göç etme zamanları, yiyecek stoklama zamanları, barınma zamanları ve hasat yapma zamanları hep bu kriterler üzerinden belirlenmekteydi.
Ancak süreç ilerledikçe zaman dilimlerinin daha kısa aralıklarla hesaplanma isteği duyulduğundan insanlar “yıl” denen zaman birimini ortaya koymuşlar ve bu yıllık süreçlerin içerisinde de haftalık zaman dilimleri yaratmaya başlamışlardır.
Kaynak: pixabay.com
Bu hesaplamalar da yine yıllık mevsim şartları üzerinden yapılmış, zaman hesaplamalarını ilk kez bu şekilde kullanan topluluk Sümerler olmuştur. Sümerlerden sonra Mısırlılar da zamanı bu şekilde ölçmeye devam ederken; Roma medeniyetleri ve Yunan medeniyetleri de bu ölçüyü kullanmaya devam etmişlerdir.
Mısırlılar zamanı bu şekilde ölçerken Mısır’ın ileri gelen rahipleri zaman hakkında “enerjinin dönüşüm süreci” olduğunu ve Tanrı’nın sonsuzluğunu simgelediğini söylemişlerdir. Bu hesaplamalar dışında zamanı ölçecek su saatleri, güneş saatleri ve kum saatleri de icat edilmiştir.
Günümüz teknolojilerine bakıldığında ise bilimin de gelişmesiyle birlikte bu saatler yerine atom saatleri, elektrikli saatler ve sarkaç saatleri kullanılmaya başlanmıştır.
Güneş saatleriyle günümüz saatlerinin farkı nelerdir?
Güneş saati kullanılarak ölçülen zamanla günümüzde kullanılan saatlerle ölçülen zaman arasında bir takım farklar bulunmaktadır. Bu aynı olmayışların sebebi, güneşin sürekli aynı enerjiyle ve aynı hızla çalışmıyor olmasıdır.
Yani burada anlatılmak istenen güneş saatine göre zaman ölçümü güneşin gökyüzünde yapmış olduğu hareketlere bağlı olduğundan bu hareketlenmelerin mevsimlere göre değişiklik gösterebileceğidir.
Günümüzde kullanılan saatlerin zaman birimleri hesaplanırken ise, 1 yıl içerisindeki güneş içeren günlerin ortalaması alındıktan sonra 1 günün kaç saatlik bir zaman aralığını kapsadığı ortaya konulmuştur. Bu hesaplanan değerlere “ortalama güneş günü” adı verilmektedir.
Bu hesaplamalar sonucunda ortaya çıkan zaman dilimlerine ise “ortalama zaman” ismi verilmektedir. Güneş saatinin ortaya koyduğu değerlerle ölçülen zaman ise “görünür zaman”dır ve bu ortalama zamanla görünür zaman arasında ister istemez oluşan fark da “zaman denklemi” olarak adlandırılmaktadır. Ölçülen bu farkın değeri 16 dakikalık bir zaman dilimi olarak hesaplanmıştır.
Kaynak – 2
Zaman; Zamanın akıp gittiğine hepimiz şahit olmaktayız: Mevsimler ve hava koşulları değişir, bitkiler büyür, geceleri yıldızlar çıkar, gündüzleri güneş parıldar. Tüm dünyada insanların aynı saat standardını yakalamaları ve zamanı aynı şekilde ölçmeleri zorunludur. Uluslararası zaman, tüm dünyadaki atomik laboratuvarlarda ölçülmektedir.
Gündüz en önemli zaman dilimidir. Gündüz güneşin doğudan yükselmesiyile başlar ve batıdan batmasıyla geceye geçilir. Güneş belirli bir yere kadar yükselince öğle olur (gün ortası) ve o seviyeden sonra güneş alçalmaya geçer. Dünya sürekli döndüğü için bölgeler doğudan batıya art arda öğleyi yaşarlar. En uzak doğudaki bölgeler, öğleden sonra ya da akşamı yaşarken en batıdaki bölgelerde daha öğleye gelinmemiş olur.
Zamanın ölçülmesi
İnsanlar zamanı öğle ne zaman oluyorsa ona göre ölçüyorlardı, yani eskiden her meridyendeki zaman farklı olarak ölçülüyordu. 1880’de tüm İngiltere yerel zamanlarını Londra Greenwich’teki başlangıç meridyenini standart zaman alarak ölçmeye başladı. 1884’te uluslararası konferansta dünya zaman dilimlerine bölündü, her bir zaman dilimi 15 derecelik meridyen uzunluğundaydı. Her bir zaman dilimi kendisinden bir önceki zaman diliminden bir saat fazlaydı. Başka bir ülkeye gittiğinizde saatinizi bu ülkedeki saate göre ayarlamanız gerekir. Batıya ya da doğuya doğru bulunduğunuz yerden ne kadar uzaklaşırsanız zaman farkı o kadar artar.
