Zeka nasıl ölçülür? Zekanın ölçülmesi, özellikleri nelerdir? Zekanın ölçülmesinde kullanılan testler hakkında bilgi.
Zekânın Ölçülmesi
Bütün dünyada zekâyı ölçmede en yaygın olarak kullanılan testler D. Wechsler tarafından geliştirilmiştir. Bu testlerin okul öncesi, çocuk ve yetişkin formları vardır.
Ülkemizde sadece Wechsler çocuklar için Zekâ Ölçeği Geliştirilmiş Formu’nun (kısaca WISC-R) standardizasyonu yapılmıştır. Testin uygulaması teke tek yapılmaktadır. 10 alt testten oluşmaktadır. Bu alt testlerin bir bölümü sözel zekâyı diğer bölümü performans zekâyı ölçmektedir. “Sözel zekâ”, Genel Bilgi, Benzerlikler, Aritmetik ve Yargılama alt testleri ile kısa süreli bellekteki kısıtlı kapasiteyi ölçen Sayı Dizileri alt testinden hesaplanır.
Görsel mekânsal bilişi ölçen “Performans Zekâ” ise sosyal olayları kavrama yeteneği (Resim Düzenleme alt testi), görsel bellek ve görsel uyarıcılara karşı tetikte olma (Resim tamamlama alt testi), örüntüleri algılama ve analiz etme (Küplerle Desen alt testi), bütün-parça ilişkilerini anlama (Parça birleştirme alt testi) ve öğrenme hızından (sayı-sembol eşlemeyi içeren Şifre alt testi) hesaplanır.
Zekânın ölçülmesi için zekâ yaşının ve takvim yaşının bilinmesi gerekir. Zekâ yaşı, özel olarak geliştirilmiş testlerle belirlenir. Takvim yaşı ise bireyin doğum tarihi ile testin uygulandığı an arasındaki süredir.
Zekâ yaşının takvim yaşına oranı zekâ bölümünü gösterir.
Formülü:
Z.Y. = Zeka yaşı
T.Y. = Takvim yaşı
Testler, uygulanan kişilerin özelliğine göre sözlü, yazılı ve performans testleri olarak da üç gruba ayrılır.
✓ Yazılı testler: Yanıtlanması yazılı olarak yapı lan ve okuma-yazma bilen bireylere uygulanan testlerdir.
✓ Sözlü testler: Yanıtlanması sözlü olarak yapılan, çocuklara ve okuma-yazma bilmeyen kişilere uygulanan testlerdir.
✓ Performans testleri: Zekâ düzeyini oyuncaklar, basılı kartlar gibi malzemelerle ölçen, genellikle özürlü ve küçük çocuklara uygulanan testlerdir.
