Meteorolojide Sıcaklık Nasıl Ölçülür? Hava, Toprak ve Deniz Sıcaklığı

0
Advertisement

Meteorolojide sıcaklık kavramı nasıldır? Havanın, toprağın, denizin sıcaklığı, yükseltide sıcaklık ölçümü, yeryüzündeki sıcaklık dağılımı hakkında bilgi.

METEOROLOJİDE SICAKLIK

Meteorolojide, havanın(yere yakın bir noktada ve yüksekliklerde), toprağın, karın ve deniz yüzeyinin sıcaklığı ölçülür. Uygulanan uluslararası ölçek Celsius derecesidir.

Sıcaklık Dağılımı

HAVANIN VE TOPRAĞIN SICAKLIĞI

TOPRAK YAKININDA SICAKLIK.

Uygun biçimde havalandırılan ve termometrenin Güneş ışınımından, yapılardan ya da çevredeki nesnelerden korunduğu özel barınaklarda ölçülür. Her gün en düşük ve en yüksek sıcaklıklar kaydedilir; bir termograf yardımıyla, bu sıcaklıkların saati ve gün boyunca oluşan sıcaklık değişimleri öğrenilir. Her günün ortalama sıcaklığı, gerek her üç saatte bir alman bu parametrenin değerlerinin aritmetik ortalamasıyla, gerekse günün en yüksek ve en düşük değerlerinin ortalaması alınarak hesaplanır. Her iki sonuç arasında, Celsius derecesinin onda biri kadarlık çok küçük bir fark olur. Belli bir dönemin (ay, mevsim) oldukça uzun bir zaman aralığında (30 yıl) ölçülen ortalama sıcaklığı normal olarak adlandırılır.Termometreden de sıcaklık ölçülür ve verdiği bilgiler yardımıyla havanın nem durumu hesaplanır.

Tarım alanmdaki gereksinimler için, sıcaklık ölçümü toprağa çok yakın bir noktada ya da toprakta yapılır. Toprak yakınındaki sıcaklık ölçümü,ortam sıcaklığı öğrenümek istenen bitki örtüsünün çok yakınma yatay olarak yerleştirilen bir termometre yardımıyla sağlanır. Bu durumda ölçüm, çevredeki bütün ışınımlar ve Güneş’in doğrudan gelen ışınımlarının etkisinde kalır; bu ölçüm, yalnızca seçilen yerin özel koşullarının tanınması açısından değer taşır. Kar yüzeyinin incelenmesi için gereken sıcaklık ölçümünde de aynı yöntemden yararlanılır.

termometre

Advertisement

Toprak sıcaklığı, az ya da çok derin çukurlara yerleştirilen termometreler yardımıyla gerçekleştirilir. Topraktaki günlük ve yıllık sıcaklık değişimleri, derinlikle birlikte hızla azalırken, en düşük ve en yüksek değerlerin oluşumundaki gecikmeler de derinlikle birlikte artar. 1 m derinlikten sonra günlük sıcaklık değişimi uygulamada sıfırdır; 25 ya da 30 m’de sıcaklık sabittir. Bu derinliğin ötesinde yaklaşık her 33 m’de 1°C artar.

YÜKSELTİDE SICAKLIK.

Radyosondalar yardımıyla ölçülen hava sıcaklığı, önce topraktan uzaklaştıkça her 100 m’de ortalama 0,6°C azalır. Bu azalma türdeş değildir ve özelikle havadaki su buharı oranına ve konveksiyon hareketlerine bağımlıdır. Öte yandan, bulut varlığı ya da yükseltide daha sıcak bir hava kütlesinin gelmesi de sıcaklık enversiyonlarına (belli bir tabaka için duraklı ya da yükseltiyle değişen sıcaklıklar) neden olur. Azalma, yükseltisi yaklaşık 10 km olan bir düzeyden sonra sona erer ve enlemlere, mevsimlere ve iklim koşullarına göre değişiklik gösterir. Sıcaklık düşüşü gözlenen toprağa yakın atmosfer tabakası, troposfer olarak adlandırılır; bu tabakanın üst sınırı da tropopoz adını alır, bundan sonra da stratosfer başlar. Aşağı stratosferin ortalama sıcaklığı ekvatorda -85°C, kutuplardaysa yaklaşık -50°C’tır. Bu düzeyden sonra sıcaklık stratopoza kadar artar.

DENİZDE SICAKLIK.

Okyanusun atmosfer etkileşimlerinin incelenmesi için, deniz yüzeyinin sıcaklığının bilinmesi gerekir. Bu değer, meteoroloji gözlemleri yapan gemiler tarafından ve dolaylı yöntemlerle (meteoroloji uydularının saptadığı kızılaltı ışınım) ölçülür.

sicaklik

Kaynak: pixabay.com

YERYÜZÜNDE SICAKLIKLARIN DAĞILIMI

Karaların ve denizlerin eşitsiz dağılımından dolayı, sıcaklık bir paralelin her noktasında aynı değerde olmaz. Bununla birlikte, hesap yoluyla değişik enlemlerde ortalama değer belirlenebilmiştir. Böylece Kuzey yarıküredeki paralellerin sıcaklığının Güney yarıküredekilere oranla ekvatordan yaklaşık 45° enleme kadar, daha yüksek olduğu, Güney yarıkürede de 45. paralelden sonra daha yüksek olduğu gözlenir. Bununla birlikte Antartika kıtasının varlığından dolayı, kutup çemberinden sonra, sıcaklık Güney yarıkürede daha düşüktür. Bu verüer, ayrıca, bütün yeryüzünde, toprağa yakın ortalama atmosfer sıcaklığının hesaplanmasını da sağlamıştır: 15°C. Kuzey yarıküreninki 15,4°C, Güney yarıküreninki de 14,6°C’tır. Bu fark kıtaların Kuzey yarıkürenin sıcak bölgelerinde Güney yarıküreye göre daha fazla olmasından kaynaklanmaktadır.


Leave A Reply