Taceddinoğulları Beyliği kim tarafından, nerede, ne zaman kurulmuştur. Taceddinoğullarının önemli tarihi olayları hakkında bilgi.
Taceddinoğulları Beyliği
Anadolu üzerinde Moğol hâkimiyetinin kalkmasından sonra (1335), Tâceddîn Bey tarafından, merkezi Niksar olmak üzere Karadeniz’in “Canik bölgesi”nde kurulmuş küçük bir beyliktir. Birçok Türk beyliğinde olduğu gibi, bu beylik de adını, kurucusundan almıştır.
Çağdaş bir kaynakta, Tâceddîn Bey ailesi için, “Niksar’ın ileri gelen yerlilerinden” olduğu söylenmiştir. Bu duruma göre,Tâceddîn Bey, Selçuklu hanedanına mensup bir kimse olabileceği gibi, Oğuzların Çepni boyundan çıkmış bir bey de olabilir. Fakat bu hususta, henüz inandırıcı ve kesin bir hükme varmak mümkün olamamıştır.
Niksar, Tâceddîn Beyden önce Doğancık adında bir beyin idaresi altında bulunuyordu434. Kaynaklarda, Doğancık Beyin kimliği hakkında hiçbir bilgi bulunmamaktadır. 1349 yılında ölen Doğancık Bey, büyük bir ihtimalle Tâceddîn Beyin babası idi. Zira Tâceddîn Bey, Doğancık Beyin ölümünden sonra Niksar’da “Canik Emîri” olarak görülmektedir (73Z8). Eğer Tâceddîn Beyin Doğancık Beyle herhangi bir akrabalık bağı bulunmasaydı, onun bölgede idareyi birden ele alması I pek kolay olmazdı.
Tâceddîn Bey, Canik bölgesinde önemli bir güce sahipti. O, bu gücünü zaman zaman bölge devletleri üzerinde hissettirmekteydi. Özellikle, Trabzon Rum İmparatoru, güçlü bir müttefik kazanabilmek için kızını Tâceddîn Beye eş olarak vermiş ve onunla dostluk bağlarını geliştirmiştir.
Tâceddîn Bey, başlangıçta Eratnalılar Devletine tâbi idi. Fakat Eratnalılar Devleti veziri Kadı Burhaneddîn Ahmed’in sert ve hük-medici tavrı, metbu’-tâbi ilişkisinin bozulmasına yol açtı. Bu yüzden Tâceddîn Bey ile Kadı Burhaneddîn Ahmed arasında sonu gelmez bir mücadele başladı. Tâceddîn Bey, bu mücadeleyi bazen tek başına, bazen de Amasya emîri Şadgeldi ve oğlu Ahmed Beyle birlikte yapıyordu. Ölümüne kadar süren bu mücadelede Tâceddîn Bey, kesin bir başarı elde edemediyse de, tamamen Kadı Burhaneddîn Ahmed’in hükmü altına da girmedi.
Tâceddîn Bey Sonrası
Tâceddîn Beyin ölümü üzerine (1386), yerine büyük oğlu Mahmûd Bey Canik emîri oldu. Mahmûd Bey, bölgenin en büyük hükümdarı olan Kadı Burhaneddîn Ahmed’den çok çekiniyordu. Bundan dolayı, Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezid’i Kadı Burhaneddîn’e karşı harekete geçmesi için durmadan teşvik ediyordu.Tam bu sırada Mahmûd Bey ile kardeşi Alp Arslan’ın arası açıldı. Alp Arslan, Kadı Burhaneddîn’in desteği ile beyliğin topraklarının bir kısmını ele geçirdi. Fakat bir süre sonra Alp Arslan’ın hareketlerinden şüphelenen Kadı Burhaneddîn, onu öldürttü.
Mahmûd Bey, Yıldırım Bayezid’in Amasya, Tokat ve Sivas bölgesini ele geçirmesi üzerine Osmanlı Devletinin hizmetine girdi. Öte yandan, Alp Arslan’ın oğulları Haşan ve Mehmed Yavuz Beyler, Çarşamba ve Samsun bölgesinde beyliklerini tekrar canlandırdılarsa da, II. Murad, gönderdiği bir ordu ile Tâceddînoğullarının bölgedeki hâkimiyetlerine tamamen son verdi. Topraklarını da Osmanlı Devletine kattı.
