Arjantin’de sanat ve sanatın gelişimi hakkında bilgiler. Arjantin heykel, resim, müzik ve sinema sanatları hakkında bilgiler.
Kaynak: pixabay.com
Arjantin Sanatı Hakkında Bilgi
Sanat :
Avrupalıların sömürgeci amaçlarla Güney Amerika’ya gelmelerinden önceki Kolomb öncesi dönem sanatı, gerek anıtsal mimarlık eserlerinde gerekse küçük el sanatlarında görkemli bir çizgi izler. Ancak bu dönem sanatının uzantıları Arjantin’de pek görülmez. İS 850-1480 arasında yer alan Santa Maña ve Belén en iyi bilinen kültürlerdir. Bu tarihten sonra bölge, İnka İmparatorluğu’nun topraklarına katıldıysa da, kıtanın İspanyol sömürgecilerinin eline geçmesiyle artık yöre halkının özgün sanatı, yerini Hıristiyan motifleriyle bezeli dinsel sanata bıraktı. Ancak 20. yüzyılın başlarına kadar mimarlık, heykel ve resim alanlarında sözü edilmeye değer eser yoktur. 20. yüzyılın başlarında İtalyan mimar Victor Meano’nun (1866-1927) Buenos Aires’te yaptığı Kongre Sarayı ve Colon Tiyatrosu mimarlık alanındaki önemli eserlerdir.
Heykel :
Mabel Rubli’nin madenden zarif soyutlamaları ressam Luis Seaone ve Albino Fernandez’in tahta çalışmaları oymacılıkta görülen üstün ürünlerdir. Yarbay Dorrego’nun Ölümü ve Emeğe Şarkı anıtlarıyla ünlü heykelci Rogelio Yrurtia’nın da (1879-1950) katkılarıyla klasik biçim heykelciliği gelişti. Pedro Zonza Briano’nun (1886-1941) çalışmalarında Rodin’in etkisi görülür. Çağdaş heykelcilerden Sesostris Vitullo’nun (1889-1953) çalışmaları Kolomböncesi biçimlere dönüşü yansıtır. Bu sanatçının çağdaş Avrupa heykelciliğini etkileyen tahta ve granit kullanarak oluşturduğu eserleri öldüğü yıl Paris Çağdaş Sanat Müzesi’nde sergilendi. Arjantin’in uluslararası alanda başarı kazanan sanatçılarından Alicia Penalba, Kolomb öncesini anımsatan tunçtan eserleriyle 1963′ te Sao Paulo (Brezilya) Bienali’ni kazandı. Üç boyutla ve değişik maddelerde renk etkileriyle çalışan ressam Julio Le Pare 1966’da Venedik Bienali birincilik ödülünü aldı. Libero Badii yalın geometrik biçimleriyle genç kuşağı etkiledi. Gyula Kosice ve Martha Boto hidrolik heykelcilik alanında çalıştılar. Luis Tomasello renkli kabartmalar yaptı.
Resim :
Arjantin’de yetişen ilk önemli ressam Carlos Morel’dir (1813-1894). Ancak en yetenekli sanatçı, Arjantin Pampası’nın pastoral görünümlerini Poussin’i anımsatan temiz bir üslupla resimleyen Prilidiano Pueyrredon’dur (1823-1870), Arjantin resmi, güçlü sanatçıları olmasına ve yaratıcılarının çağdaş akımlara etkin olarak katılmalarına karşın, özgün bir üslup yaratamadı. Ülkeye izlenimcilik Walte de Navazio (1887-1921), Cesáreo Bernardo ve Quirios ve Faustino Brughetti ile, fütürizm ve kübizm de Emilio Pet-toruti ile girdi. Soyut sanat ilk olarak Juan del Prete’yi etkiledi. Raquel Forner, Antonio Berni, Hector Basaldua, Horacio Butler, Ramon Gomez Cornet, Enrique Policastro ve Raul Soldi çağdaş akımların çeşitli yorumlamalarında öncülük ettiler. 1940’larda oluşan sitilistik özgürlüğün uluslararası üsluplarla bağıntılı olmasına karşın, sanatçılar kendi kişiliklerini de eserlerinde yansıttılar. Thomas Maldonado, J. A. Fernandez – Muro, Alfred Hlito, Eduardo A. MacEntyre, Miguel Angel Vidal ve R. Pole Sello “geometrik-Op” üslubundan etkilendiler. Leopoldo Presas, Raul Russo ve Luis Centurion figüratif lirik grubunu oluşturdular. Biçimleme, eylem resminin etkisiyle (Romula Maccio ve Antonio Segni) dışavurumculuğa dönüştü. Alberti Greco, Mario Puccuarelli, Kenneth Kemble ve Luis Aberto Wells gibi sanatçılar enformel akımların hız kazanmasını sağladılar. Julio Renart’ın alışılmamış biçimleri bu akımın gelişmiş biçimidir.
Martha Minujin, Delia Puzzovio ve oluşumları görüntülemede etkin olan Carlos Squirru, pop-arttan etkilendiler. Roque Carpani, Mario Mollari, Juan M. Sanchez, Pascual Di Bianco ve öteki sanatçılar Meksika duvar resmi geleneğini sürdürdüler. Bu geleneğin güçlü çizgisel etkisi Luis Barragan gibi soyut ressamlann eserlerinde de görülür.
Müzik :
Avrupalıların Arjantin topraklarına yerleştikleri sırada az sayıda Kızılderili (300 bin) kabileler biçiminde yaşadığından, folklor gelişmemiştir. İspanyol yönetimi süresince müzik ancak kilisede dinsel törenler sırasında çalmdı. 19. yüzyılda romantik ürün veren bestecilere rastlanır. Bunların etkisiyle dünyanın ilk lirik tiyatrolarından sayılan Teatro Colon, Arjantin müziğine 1929’da Grupo Renonacion, 1944’te Agrupacion, Nueva Musica’yı kazandırdı. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Julian Aguirre ve Alberto William’ın müziğiyle klasik besteler biçiminde kendini gösterdi. Onları izleyen dönemde Carlos Lopez Buchaardo, Felipe Boero, Luis Gianneo’nın aynı tür anlatımları ve 1960’ta özgün besteleriyle Juan Jose Castro, Alberto Ginastera, Juan Carlos Paz ortaya çıktı. Elektronik müzik alanında Mario Da-vidovsky ve Hilda Dianda önde gelen sanatçılardır.
Sinema :
Arjantin’de sinema, yapım gücünün cılızlığı, yapımı zorlaştıran politik ve toplumsal koşullar yüzünden uzun yıllar varlık gösteremedi. Sözü edilebilecek ilk önemli film, başrolü İtalyan göçmen Mario Gollo’ nun oynadığı El Fusilamento de Dorrego (Dorrego’nun İdamı) 1908’de çevrildi. 1915’te çevrilen Nobleza Gaucha’ya. kadar önemli bir çaba görülmedi. 1915-1927 arasında sinema alanındaki yatırımlar, teknik ilerlemeyi de gerçekleştirdi. Yönetmen Jose A. Ferreyra birkaç filmiyle kendinden söz ettirdi. Sesli filmler yaygınlaşınca İspanyolca konuşulan ülkelere güldürü ve melodramları pazarlayan Arjantin sineması önemli ticaret başarısı kazandı. İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD sinema kuruluşlarının rekabeti yüzünden pazarını hızla yitirdi. 1950′ lerde Peron yönetiminin sansürü ve sinemaya gereken önemin verilmemesi film sayısını düşürdü. Hükümet, propaganda amaçlı filmlerin yapımına ağırlık verdi. 1960’larda yönetmen Leopoldo Torre-Nilsson’un çabalarıyla Arjantin sinemasından yeniden söz edilmeye başlandı. 1970’lerde politik baskılar, sansürün katılığı ve büyük ekonomi zorluklarına karşın filmleriyle düşüncelerini açıklayabilen, uluslararası yarışmalarda başarı gösteren yönetmenler çıktı. Politik amaçlı film yapan bu kuşağın en önemli temsilcileri Fernando Solanos ve Octavio Ge-tino’dur. Günümüzde Arjantin, ABD sinema tekellerinin egemenliğindeki bir pazar görünümündedir.
