Karl V. Şarlken kimdir ve ne yapmıştır? Şarlken hayatı, imparatorluk dönemi, tarihteki yeri hakkında bilgi.
Şarlken; Kutsal Roma -Germen imparatorudur (24 Şubat 1500, Gent, Belçika – 21 Eylül 1558, Monasterio de San Jerónimo de Yuste, İspanya). Habsburg Hanedanından Hollanda Lordudur. I. Philip ile Aragón ve Kastilya Prensesi Joanna’nın oğludur. 1506’da babasının ölümü üzerine Hollanda’nın ve Franche-Comte’nin sahibi oldu. 1516’da dedesi Maximilian da ölünce Habsburg toprakları da onun eline geçti. Annesinin babası II. Ferdinand’ın ölümüyle de, akıl hastası olan annesinin yerine Aragón ve Kastilya’nın yönetimlerini üstlendi. Böylece 1519’daki imparatorluk seçimini Fransa Kralı I. Françoise’ye karşı kazanarak Kutsal Roma-Germen imparatoru unvanını aldı.
İmparatorluk Dönemi
1520’de Aachen’de taç giydi, 19 yaşındayken çok geniş bir imparatorluğun sahibi oldu. İspanya’ya ilk seferinden sonra Castillalıların özgürlüklerini kabul etmek zorunda kaldı. 1520’de İspanya’ dan aynlınca tahta Joanna’nın çıkmasını isteyen, naip Adrianus’a ve kimi vergilere karşı olan Comuneroslarda (Castilla kent devletleri) giriştiği başkaldırı hareketi ancak çok kanlı bir biçimde bastırılabildi. Almanya’da da iç karışıklık hüküm sürüyordu. Yerel prenslerin imparator karşısındaki bağımsızlığı, diyet meclisinin onayı olmaksızın vergi ve asker toplanamaması, öte yandan 31 Ekim 1517’de Wittenberg’de 95. maddelik bir bildiriyle temelleri atılan Luther’ci Reform da otoritesini sarsmaktaydı. İçte dinsel reform hareketine, dışarıda ise Fransa ve İslâm dünyasına karşı yürütülen mücadeleyi sürdürebilmek için, México ve Lima’ya iki kral vekili gönderdi. Böylece İspanyol serüvencilerin yolsuzluklarının önüne geçmeye çalıştı.
Mayıs 1521’de imparatorluk sınırları içinde yayılmaya başlayan Lutherci reform hareketini engellemek için, Jorn Diyet Meclisi’ni topladı. Bu meclis Luther’in cezalandırılmasına karar verirken, Worm bildirisiyle Protestanlığa karşı savaş açıldı. Aynı yıl I. Maximilian döneminden beri Fransa ile sürdürülmekte olan savaş yeniden canlandı, I. Françoise’nin orduları Lombardia’yı aldı. Ancak 1525’te Pavia’da yenilgiye uğrayarak tutsak düşen I. Françoise Ocak 1526’da imzalanan Madrid Antlaşması ile onun koşullarını kabul etmek ve kız kardeşi Portekiz Kraliçesi Elenor ile evlenmek zorunda kaldı.
Mohaç Mağlubiyeti ve Sonrası
1526’da Mohaç‘ta Macaristan ve Bohemya kralının Osmanlılar karşısında uğradığı yenilgi, kardeşi Ferdinand’ın geride kalan toprakların yönetimini ele geçirmesini sağladı. Şarlken 1527’de Roma’ya girerek kenti yağmaladı ve 1529’da Milano’yu ele geçirdi. Cambrai Barışı imzalandı. Çoktan beridir anlaşmaya varılmasını isteyen Papalık ile de ayn bir anlaşma imzaladı. 1530’ da papa tarafından Kutsal Roma-Germen imparatoru olarak kutsandı. İspanya kıyılarına akınlar yapan Barbaros Hayrettin Paşa’ya karşı saldırıya geçerek Tunus’u aldı. daha sonra Napoli’ye geçti. Ardından da 1536’da Roma’ya girdi. Provence’yi işgal etmesi üzerine I. Françoise Osmanlılardan yardım isteyince, 1538’de yeni bir barış antlaşması imzalandı. 1539-1540’ta Gand’da başlayan ayaklanmayı bastırarak kentin ayrıcalıklarına son verdi. 1541’de Barbaros’un sığınağı olan Cezayir’i topa tuttu. Almanya’da imparatorluğun otoritesini güçlendirme olanağı buldu.
24 Nisan 1547’de Mühiberg’deki Schmalkalde Birliği’ni yenilgiye uğrattı. 1548’de II. Henry’nin Fransa kralı olmasından sonra papa, Habsburglar ile yaptığı anlaşmayı bozdu. 1550’de ona karşı Fransa ile Alman prensleri anlaştılar. Önceleri kendisini destekleyen Saksonya Dükü Maruice’nin Avusturya’ya girmesi üzerine kaçmak zorunda kaldı. Kardeşi Ferdinand da Alman prenslerle uzlaşınca Passau Antlaşması’nı imzaladı. 1555’te Augsburg Antlaşması ile de Luther yanlısı prenslerin özgürlüklerini ve 1552’de önce ellerine geçirdikleri kilise mallarına ilişkin mülkiyet haklarını tanımak zorunda kaldı. Böylece Protestanlar da Katoliklerle aynı haklan elde ediyordu. Bundan sonra tüm umutlarını İngiltere Kraliçesi Mary ile evlendirdiği oğlu Philip’e bağladı. Mary’nin çocuğu olmayınca oğluna krallık unvanı vermedi. Fransa’ ya karşı düzenlediği son seferde de başanya ulaşamayınca İspanya ve Hollanda tahtını oğluna, imparatorluğu ve Avusturya’yı da kardeşine bıraktığını açıklayarak İspanya’ya gitti. 1557’de Yuste Manastırı’na kapandı ve burada öldü.
