İlhan Başgöz kimdir ve ne yapmıştır? İlhan Başgöz hayatı, biyografisi, eserleri, Türk folkloruna ve halk edebiyatına katkıları hakkında bilgi.
İlhan Başgöz
İlhan Başgöz; (d. 1923, Gemerek, Sivas), Türk folkloru ve halk edebiyatı konusundaki derleme ve incelemeleriyle tanınan bilim adamıdır.
Sivas Lisesi’ni (1940), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi (1945). Aynı bölümde Pertev Naili Boratav’ın başkanı bulunduğu Halk Edebiyatı Kürsüsü’ne asistan oldu. Biyografik Halk Hikâyeleri başlıklı teziyle doktor unvanı aldı (1949). Halk Edebiyatı Kürsüsü siyasal nedenlerle kapatıldıktan sonra Tokat Lisesi’nde edebiyat öğretmeni olarak çalıştı (1950-52). Sonra yurt dışına giderek bir süre İngiltere’de kaldı. 1960’ta Ford Vakfı’nın bir bursu ile ABD’ye gitti. İki yıl Los Angeles, iki yıl da California’da Berkeley İniversitesi’nde araştırmacı olarak çalıştı. 1965’te Indiana Üniversitesi’nin Ural-Altay Dilleri Bölümü’nde öğretim üyesi oldu. Bu üniversitede Türk Araştırmaları Programı’ nın yöneticiliğini de üstlenen Başgöz, 1967’de yardımcı profesör, 1975’te de profesör oldu. 1983’te Amerikan Folklor Derneği’nin onur üyeliğine seçildi.
Edebi Kariyeri
Türk folkloru ve Türk halk edebiyatı konusunda ilk bilimsel çalışmaları başlatanlardan Pertev Naili Boratav’ın yanında yetişen Başgöz, folklor alanında önemli araştırmalar yapmıştır. Boratav gibi Başgöz de Türkiye üniversitelerinde çalışma olanağı bulamadığından araştırmalarını ve öğretim etkinliğini yurt dışında sürdürmek zorunda kalmıştır. Halk öyküleri, âşıklar, âşık edebiyatı, bilmeceler ve maniler gibi konularda pek çok incelemesi vardır. Ayrıca 1967’de çıkan, Türkiye’nin eğitim sorunlarıyla ilgili yapıtı Educational Problems of Turkey, 1920-1940 (H.E. Wilson ile), 1968’de Türkiye Cumhuriyetinde Milli Eğitim ve Atatürk adıyla Türkçe olarak yayımlanmıştır. Kitap haline gelmiş yapıtları İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi (1956), Köroğlu (1957), Manilerimizden (1957), Turkish Folklore Reader (1971; Türk Folkloru Elkitabı), Bilmece: A Corpus of Turkish Riddles (A. Tietze ile, 1973; Bilmece: Türk Bilmeceleri Külliyatı), Karac’oğlan (1977), Studies in Turkish Folklore (M. Glazer ile, 1978; Türk Folkloru Araştırmaları), Çıt Etti Çiçek Açtı-Çocuklar İçin Bilmeceler (1978), Âşık Ali izzet Özkan (1979) ve Folklor Yazıları (1986), Hoca Nasreddin, Never Shall I Die (P. N. Boratav ile, 1998), Geçmişten Günümüze Nasreddin Hoca (1999)’dır .
Başgöz’ün yazıları, Türkiye’de Dost, Yeni Ufuklar, Türk Dili, Milliyet-Sanat gibi dergilerde yer aldı. Kendisine 1997 yılında Kültür Bakanlığının Üstün Hizmet Ödülü, 2000 yılında Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü ve
2004 yılında TÜBA Bilim Ödülü verildi.
