Alkol nedir? Alkol nasıl elde edilir ve alkolün genel özellikleri nelerdir? Alkoller hakkında genel bilgiler.
Alkol, mayalaşmış şekerli sıvıların damıtılması ile elde edilen sıvılara «alkol» denir. Bunlardan halk arasında en çok bilineni, «ispirto» da denen, kimyaca «etanol» veya «etil alkol» adı verilenidir.
Alkol elde etmek için iki yol vardır: Mayalandırma yolu, sentetik yol.
1— Mayalandırma yolu ile alkol elde etmek için üzümler ezilip sap ve kabuklarından ayrılır. Elde edilen bu üzüm suyu, kabuğunda bulunan şarap mayasının etkisiyle, birkaç saat içinde mayalanır. Bu on dört gün devam eder. Buna «asıl mayalanma» da denir. Son zamanlarda üzüm suyuna küftür halinde elde edilen şarap mayaları da katılmaya başlanmıştır. Bu da «tâli mayalanma» dır. İki, üç ay kadar sürer, neticede elde edilen bu karışımın alkol oranı yüzde 15’i geçmez. Daha yüksek yüzdeli ve saf alkol elde etmek için karışımı ayrımsal damıtmaya tabi tutmak gerekmektedir. Böylece % 96 derecelik saf alkol elde edilebilir.
Bugün alkol elde etmekte artık üzüm yerine nişastalı maddeler, özellikle patates kullanılmaktadır. Patates önce ezilir, sonra birkaç atmosferlik basınç altında suyla ısıtılır. Buna katılan maya nişastayı glikoza çevirir. Glikoz da alkol mayalanmasına uğrayarak alkolü meydana getirir. Bugün memleketimizde mısır, melas gibi maddelerden de alkol çıkarılmaktadır.
2— Sentetik yolla alkol karpit (kalsiyum karbür) den elde edilir. Karpit suyla işlem görür, meydana gelen asetilen de suyla işlenerek «asit aldehit» elde edilir. Bu da, nikelin katalitik etkisiyle, hidrojenle indirgenecek olursa alkol elde edilmiş olur.
Bu usulle elde edilen alkol kilogram başına 7.080.000 kalori ısı verir. Bu bakımdan, iyi bir ısıtma vasıtası olarak kullanılır. İyi bir eritgendir. Bilhassa koku sanayiinde esansları eritmekte kullanılır.
Saf alkol, yani % 100 alkol elde etmek için alkolü içindeki % 4 oranındaki sudan kurtarmak gerekmektedir. Bunun için de sönmemiş kireç kullanılır.
Alkolün kendine mahsus, ferahlatıcı kokusu vardır. Renksizdir. Çok eski çağlardan beri keyif verici madde olarak içilir. Hazmı kolaylaştırması, keyif verici özellikleri yanında alkolün organizmayı tahrip ettiği, hattâ bu tahribatın nesilden nesle geçtiği bugün bilinen hakikatlerdendir. Bundan dolayı, yakıt olarak kullanılan alkoller içilmemesi için çok kere maviye boyanır.
Kimyada değişik özellikler gösteren daha birçok alkol çeşidi vardır. Bunlar birincil, ikincil, üçüncül alkoller olmak üzere üçe ayrılırlar.
